Tíminn - 16.10.1983, Page 26

26
SUNNLDAGUR 16. OKTÓBER 1983
Kaus
dauðann
fremur en
tyrknesku
lögregluna
Mál ungs tyrknesks flóttamanns
hefur vakið feikna athygii
í V-Þýskalandi.
Herforingjastjómin tyrkneska
krefst framsals pólitískra
andstæðinga með upplognar
sakir að bakhjarli
■ Wolf Biermann stendur uppi á vörubílpalli
fyrir utan hús aðalræðismanns Tyrkja í
Hamborg. Á sama tíma og menn lýsa yfir
„harmi“ sínum í Bonn hraða pólitíkusarnir sér
í opinbera fjölmiðla, til þess að lýsa yfir
skelfingu sinni. 1500 manns safnast saman í
Hamborg og 10 þúsund í Berlín. Þessir
mótmælendur standa hljóðir og minnast
dauða Tyrkjans Cemal Kemal Altun.
í meira en citt ár hal'öi þessi 23ja ára
gamli maður verið í cinsmanns klefa í
gæsluvarðhaldi í Moabit-fangelsinu í
Bcrlín. Æ ofan í æ höfðu embættis-
mennirnir og Jómstólarnir lagst gegn
því að honum yrði sleppt.
Vinir og vandamenn töluðu hug-
hreystingarorðum við fangann. þegar
þeir kontu að heimsækja hann í Moabit:
„Viö munum ekki gleyma þérog bráðum
kemst þú út héðan." Næstum tvö þúsund
manns úr fæðingarþorpi Altuns, Engiz
Köyu hjá Samsun við Svarta hafið búa í
Bcrlín. Þetta fólk hafði tekið sig saman
og skotið saman fé til þess að styrkja son
nteöborgara síns Zeynel Altun til
mennta í stjórnmálafræðum. Ætlunin
var að síðar mundi hann verða löndum
sínurn til hjálpar með kunnáttu sinni.
Ákæran
Samstaða og samhjálp var ckkcrt nýtt
fyrirbæri hvað Kcmal Altun snerti. Slíku
hafði hann kynnst þegar sem barn á
sjöunda áratugnum, því þá var hafinn
samvinnurekstur um landbúnaðarfram-
leiðslu í heimaþorpi hans. Meðal stofn-
enda þessa fyrirtækis var eldri bróðir
Altuns, Ahmet, sem síðar gerðist þing-
maður jafnaðarmanna og cr nú land-
flótta í París. Meðal þeirra sem voru
fjárhagslegur bakhjarl þessa samvinnu-
fyrirtækis var faðir Altuns. Hann var
minniháttar landeigandi og kaupmaður
og sem úthlutaði fátæklingum spildum
til akuryrkju og fjárbeitar.
Þcgar Altun varð að yfirgcfa land sitt,
þar sem lögreglan tók að svipast um eftir
honum eftir valdatöku hershöfðingj-
anna, en hann var félagi í „Byltingar-
sinnuðum stúdentasamtökum", skutu
frændur hans í Berlín skjólshúsi yfir
hann. í fyrstu var hann hjá vinum föður
síns, en bjó síðan hjá systur sinni Sultan
og sótti þýskunámskeið með góðum
árangri.
Svo var að sjá sem gatan yrði honum
greið til mennta. Skólayfirvöld í Berlín
rannsökuðu þau próf sem hann gat
framvísað úr tyrkneskum skólum og
háskólum og úrskurðuðu að hann væri
hæfur til þess að stunda nám við háskóla
í stjórnmálafræðum þar í borg.
í september 1981 sótti hann um hæli
sem pólitískur flóttamaður í Berlín, eftir
’að hann hafði lesið í tyrknesku blaði að
hann var grunaður um hlutdeild í morði
tollþjónsins Gún Sazak.
Altun, sem neitaði allri hlutdeild að
málinu, gerði grein fyrir ástæðu ákær-
unnar og sagði að það væri ekki hann
heldur bróðir hans, sem yfirvöldin vildu
ná tangarhaldi á. Það þóttist bróðir hans
Ahmet Altun einnig vita, þar sem hann
hafði verið þingmaður hins lýðveldis-
sinnaða alþýðuflokks Búlent Ecevit:
„Cemal Kemal er ofsóttur af því að hann
er bróðir minn."
Erfið bið
Cemal'Kemal Altun var nú settur í
gæsluvarðhald með föngum sem áttu yfir
höfði sér að verða framseldir. Því meir
sem málið dróst á langinn. því örvænt-
ingarfyllri varð ungi maðurinn í klefa
sínum. Þegar tyrkneskir vinir hans og
ættingjar komu í heimsókn, urðu allirað
tala þýsku, til þess að nærstaddur varð-
maður gæti skilið hvað fram fór. Þau
litlu tengsl sem hann hafði við verðina
og samfangana urðu honum til lítilla
nota, vegna takmarkaðrar þýskukunn-
áttu.
Eftir að rétturinn loks ákvað í mars sl.
að rétt væri að framselja hann, - án þess
að hann væri nokkru sinni leiddur fyrir
rétt eða yfirheyrður utan klefadyranna,
- mátti hann reikna með því í hvert sinn
er dyr klefans voru opnaðar, að nú væri
verið að sækja hann til framsals.
Mikið áfall var það og fyrir hann,
þegar hann las í tyrkneska blaðinu
„Millyet" þann 21. júlí að „á ntorgun
verður hann látinn um borð í flugvél og
flogið með hann til Ankara." Þetta hafði
blaðið eftir mani sem síðar lét í veðri
vaka að hann hefði „svo að segja ekkert
haft með mál Altuns að gera.“ Sá var
Friedrich Zimmermann, innanríkisráð-
herra.
Raunar kvað Zimmermann þegar upp
úr um það að þessi frétt væri röng. En
ekki var fréttin samt alveg úr lausu lofti
gripin. Sama dag skrifaði innanríkisráð-
herrann nefnilega til starfsbróður síns,
Hans Engelhard, dómsmálaráðherra,
þar sem hann fór þess á leit „í Ijósi hins
ágæta samstarfs okkar við Tyrki á
stjórnmálasviðinu“ að ganga frá þeirri
heimild sem fyrir hendi var til þess að
framselja Altun, svo hægt yrði að hrinda
málinu í framkvæmd hið fyrsta.
Ekki þarf að efast um að í ráðuneytun-
um létu menn hendur standa fram úr
ermum: Bréf Zimmermanns fór þegar til
dómsmálaráðuneytisins og sama daginn
og það kom ritaði einn ráðuneytisstjór-
anna bréf varðandi málið til þess manns
sem hafa skyldi lokaorðið um fram-
kvæmd þess en sá var Hans Dietrich
Genscher. í bréfi þessu sagði m.a.: „Að
áliti dómsmálaráðherrans er ekkert því
til fyrirstöðu að maðurinn verði fram-
seldur.“
Frakkar buðu hæli
Greinargerðin sem sagði frá því að
nauðsynlegt væri að framselja Altun var
ellefu síður. Þar í stendur m.a.: „C.K.
Altun er bróir fyrrum þingmanns „Lýð-
veldissinnaða alþýðuflokksins" en þing-
maðurinn er í vinstrisinnaðasta hluta
hans, sem stendur nærri Moskvu-lín-
unni. Hann er nú í útlegð í París.“
■ Zimmcrmann innanríkisráðherra í hcimsókn sinni til Tyrklands, þar sem hann
m.a. hcimsótti grafhýsi Kemal Atatúrks. Framsal Altuns var ekki síst rætt í þcini
tilgangi að spilla ekki góðri sainbúð þjóðanna, en málið hcfur vakið feikna mikla
gagnrýni í V-Þýskalandi.