Tíminn - 09.12.1983, Page 9

Samtrygging pressujóna
eftir Einar Bjarnason, formann Lögreglufélags Reykjavíkur
IFréttatilkynning RLR
vegna rannsóknar á
kæru Skafta Jónssonar
lUm—tkMfMtrfyhMlJAfl tllitoin. kom» SktfU h»fi vfrió þf(> e4li..
RLR dregur upp einhliða
mynd af atburðarásinni
Segir Skafti Jónason, bladamaður
ríkúuu
é« fc.f»i ffn^ið htimild fil þn» »fl
f*™ >»» * f«Uhrngið
*"! ** lr»ftta ruuikm- , h hef þ»a t Ulfinningunni »ð
- í k«*e.4i lúgragLn rt »a h«fn» II m“
ku» n. »érr«bnr kr, fjnr »ð h»í» f.rið mrt briu mil.
„Framganga lögreglu
hin harkalegasta“
— scgir f yfirlýsingu frá Ástu Svavarsdóttur
,fl,**,ta* ,rlra *£* l»«reglubllnumen m»h- irm einnig reyndi »ð leygj» »|g |
Ul?"n b*,ur "f1" •kil»ing»rvit en átt til hxn. og ai þvl betur ,n ég
WFTthibUre^ÍMl þeg»r Sk»fu ,,in.n». þ»r á meðal heyrn. Og þ»ð um fr»m fór, keyrði Iðgr^lu
1 Þ611 hlfi »kki »*"» Ketia I m»4urinn h»nn niður »ftur* Wtu
t( nef-
li brot
faralu
haldiA
kj» til
rf»fólk
k h»fi
rpphaf
■kj» til
3á h»fi
t keyrt
Vegna
■ ( Ulkyaaiagn BLR
• ------- — ■» getið i maðurinn h»nn niður afturT Þeua
umraddn fréttatilkynningu. h»r vitnisburðar er að cngu getið I
égJ vfirheyrilu hjáJUnn»ókn»r- frétUtilkynningu H»nn»6kn»r-
ff
MERKINGU FRAMBURÐ-
AR SNÚIÐ í ANDHVERFU
■ Tlmanum htfur boriu efnrfMandi
yfirlýung frá ÁUu Svavandótiur vegna
frtiutilkynnmgar rannuSknarlógreglu
.Pað cr illi til þeis að viu að ranmðkn-
arlðgregla rikmns. kk, i að hciu hlui
Uu, nnmðknaiaðili , Un.mil, Skafta
Jðnuonar. lend, fri rtr frttutilkynn
■ngu icm «vo augljóriega er skekkl
Mnim mihaðila (hag. m.a meðþví að
tdgreina allt ckki framburð jjónarvotu
að handtðkunm. Minn ftamburður er til
að mynda Umnn ár umbcngi. augljðti
d*mi um það hvermg nota mi l.lvuiumr
til ið mcikmgin ninau uniiU I and-
hverfu ,lna Pað er að vfw rttt aðigU
ekki ncma linnn hhiu þcu um gciðiu
I logregluhilniim. en maðunnn hefur
ónnur ikilmngarvit en tjðnina. þar i
meðal heyra Og þótt þcu hafi ekki
vcnö gchð I umrcddn frérutilkynmngu
har ég I yfirhcynlu hji ranmóknarlog-
rcglunn, að uun við bilmn heyrði ég
dynki eða hðgg mnan úr honum en þar
var þi að nunruu koui emn lögregiu-
maður auk Skaha. Pegar mn I bflinn
kom rt C| Skafia liggjandi t maganum
og handjirnaðan fynr aftan hak og yfir
honum kigrcglumann lem Mll honum
niðn. Á leiðinni v,r hin, vcg«r Uuggtým
i bílnum og auk þcu diyggði urnbakið
i hðfuð Skafu ogcfri hhiu likamam og
ég ti þvi ekki hvað fram fór. Afhir i
mót, hcyrði e g að I hvcrt nnn aem Skafn
rcynd. að reua upp hófuðið (itt lil konu
unnar. «m eiruug rcyndi að leygja ug f
ill til han, (og rt þvf betur en íg það
•etn frara lór). keyrð. lógreglumaðunnn
hann mður aftur Peua vnnuburðar er
að engn genð I frtlUliikynmngu rann-
rtknarlógreglunnar
ff
Oll framganga lógrcglunnar I þ
mili var hin harkalegaua og bar ...
þeu vott að hún mat ekki aðuiður I
«|lll,un I upphafi og nuuii b*ði ujórn 1
i þeun og ijilfum rtr. Með þvi cr ckkert
Mgl um mcðviuðar likanumciðingar i J
er það eðilegi að maðtir. Km er fulltor
lega róiegur þegar hann gengur fra i
Hunm. rt handickinn formllalliið og
komi heim rieim timum Kmna uórlega ,
meiddur efnr viðvkiptí Un nð lögr -
Reykjavík 6. des. 1983
■ Flestir blaðamenn eru ágætismenn.
Ég þekki allmarga þeirra sem ég veit að
hafa sannleikann að leiðarljósi. Marga
sem vilja allt misrétti bæta. Menn sem
vita að hlutlaus, þó gagnrýnin en umfram
allt sönn, fréttaþjónusta er sennilega
allra nauðsynlegasti hornsteinn undir
sjálfu lýðræðinu. Því miður er örfáum
annan veg farið. Þó virði ég stéttina.
Hvern einasta dag og flestar nætur
hringja margir fréttamenn á lögreglu-
stöðina og spyrja tíðinda. Til að greiða
fyrir þeirra starfi veita menn úr viðkom-
andi deildum umbeðnar upplýsingar
nema ætla megi að þær spilli málsrann-
sókn. Nafnleyndar sakborninga að sjálf-
sögðu gætt.
Þessir tengiliðir sem fréttamenn eiga
hér starfa við allar deildir embættisins.
Einhverjir þeirra ætíð á vakt. Engum
þeirra ber skylda til að annast fréttaþjón-
ustu. Þeir gætu vísað á þá tvo yfirlög-
regluþjóna sem til þessa starfs eru settir.
Þá yrði nær ókleift að fá fréttir héðan
nema á skrifstofutíma.
Því miður kemur fyrir að fréttamenn
misþyrma þeim trúnaði sem við sýnum
þeim. Viðkvæm mál ýkt og afbökuð,
þeim slegið upp af algeru miskunnar-
leysi. Engu skeytt um sorgir og sviða
þeirra sem saklausir eru.
Blöðin þarf að selja
Vegna þessara manna hefur sú hug-
mynd stundum skotið upp kolli að við
meðaljónarnir hættum að þjóna frétta-
mönnum. Vísum aðeins á þá sem til
starfans eru settir.
Þessi hugmynd hefur ætíð verið kveð-
in niður og mun aldrei fá hljómgrunn.
Þótt við þekkjum ýkju eða ósanninda-
fólk er ekki réttmætt að gera heilli stétt
erfitt fyrir.
Minnstu þess í skrifum þínum ágæti
fréttamaður, þó finnirðu laufblað fölnað
eitt, er ekki bara heimska heldur tröll-
heimska að fordæma allan skóginn.
Það er alltaf hryggilegt þegar fólk
meiðist. Mínar kröfur til míns fólks og
minna félaga eru meiri en þær sem ég
geri til annarra. Þess vegna finnst mér
stórum hryggilegra en ella ef meiðsli
fólksverða rakin til átakavið lögregluna.
Meiðsli Skafta Jónssonar eru allri
minni stétt mikið harmsefni .Við vonum
innilega að hann verði jafngóður sem
fyrst.
Ég leyfi mér ekki að láta í Ijósi skoðun
um aðdraganda þeirra meiðsia. Máls-
skjöl varðandi kæruna hefi ég ekki
fengið að sjá.enda hlutlaus aðili sem
rannsóknina annast.
Það mun hinsvegar vekja furðu mína
ef lögreglumaður sem á löngum starfs-
ferli er þekktur að sérstakri gætni hefur
allt í einu tryllst og framið fáheyrt
níðingsverk. Ef öll sagan er sönn mun
stéttarfélagið ekki liðsinna sínum manni.
Því má trúa.
Hitt mega menn líka reiða sig á að sé
fólk úr Lögreglufélagi Reykjavíkur bor-
ið röngum sakargiftum verður hendi
ekki af því sleppt. Fyrr má drjúgum
frjosa.
Hamfarir pressunnar gegn lögreglunni
hafa verið með hreinum ódæmurn nú
undanfarið. Ég þori að segja að aldrei
hafi nokkur íslensk stétt fengið þvílíka
meðferð. Sum þessi hatursskrif hefðu að
skaðlausu mátt bíða þar til báðir aðilar
máttu svara fyrir sig. Þótt sumar þessaia
greina séu Ijótar eru þær allar einhverra
svara verðar utan sú sem Dagfarafyrir-
brigðið dreit á pappír í gær. Ég sam-
hryggist fjölskyldu þess.
Stundum vefst það ögn fyrir mér að
skilja fréttamat sumra „fréttamanna“.
Það skyldi þó ekki skipta máli hvort
fjallað er um miðlungsjón eða sérajón.
Gilda kannske sérstakar reglur um hinn
dýrlega Pressujón?
Meistarar þessara greina hafa flestir
áhyggjur af öryggi borgaranna þegar
vitað er að stétt stórhættulegra lögreglu-
manna gengur ennþá laus. Ég harma
innilega og algerlega refjalaust öll þau
tilvik þegar mín stétt hefur orsakað
meiðsli eða valdið öðru tjóni. Því miður
erum við afskaplega ófullkomnir.
Hvorki betri né verri en önnur mann-
anna börn.
Samt eru tvær hliðar á flestum málum.
Ef einhver vill vitna þá er auðsannað að
mun fleiri lögreglumenn meiðast í
átökum við borgarann en hið gagnstæða.
Þetta hefur þó aldrei verið frétt. Hvers-
vegna ekki Pressujón?
Það skyldi þó ekki vera að notalegt
þyki að níða stétt sem bundin er þagnar-
eiði og má ekki nota þau vopn sem hún
þó hefur í hendi. Hversu margir stéttar-
bræðra minna hafabrugðist sínu heiti?
Svaraðu því Pressujón?
Allt frá því að Danakonungur lét
stofna opinbera löggæslu hér á landi og
þar til fyrir örfáum árum síðan var talið
sjálfsagt að lögreglumenn sættu sig bóta-
laust við bæði kjaftshögg og kárínur.
Jafnvel höfuðkúpubrot eftir bareflishögg
óbótamanns get ég fært sönnur á að
lögreglumenn hafa mátt þola án allra
miskabóta.
Þessu erum við loks á leið með að
breyta. Síðasta félagsstjórn lét á því
herrans ári 1981 reka miskabótamál.
Hið fyrsta í allri sögu félagsins. Lögmað-
ur okkar rekur nú sex eða sjö skaðabóta-
mál vegna meiðsl: sem löoreglumenn
hafa hlotið af völdum misindismanna
nú síðustu mánuöi. Handarbrol, tvö
nefbrot, spörk j kýnfæri, rifbrot, brotnar
'tennur, Ijótur/skurður í andlit. Þú vissir
um þetta allt kæri Pressujón. Aðeins tvö
þessara mál urðu þér að fréttum. Reynd-
ar smáum fréttum. Voru löggurnar ekki
nógu vel ættaðar? Voru þetta bara
meðaljónar?
Viðurkennt skal að þú vissir ekki um
þegar ég varð fyrir áfás sem olli miklum
og varanlcgum heyrnarskemmdum. Ég
sagði þér ekki frá því. Síðan eru líka
átján eða nítján ár og þá hluti starfsins
sem ekki þýddi um að fást. Ég hef heldur
aldrei unnið við Tímann.
Manstu nokkuð hvað lögreglumaður-
inn (nú ennfremur útvarpsmaðurinn),
Ragnheiður Davíðsdóttir, hafði til saka
unnið þegar maður sparkaði í andlit
hennar og nefbraut hana? Var það í
sjálfsvörn? Var hún kannske að mis-
þyrma honum: Pressan vissi um þetta
mál. Ekki fréttist neitt um úrbræddar
ritvélar. Kannske ekki von. ekki er
Ólafur Þorsteinsson mágur hennar.
Arnþrúður Karlsdóttir, núverandi út-
varpsmaður starfaði sem lögreglumaður
um árabil. Eitt sinn þegar hún sat undir
stýri lögreglubifreiðar var ráðist á hana
þannig að hún lá cftir nteðvitundarlaus.
Ég man ekki hvort fjölmiðlarnir fréttu
þetta. Hún átti heldur ekki maka við
Dagblaðið.
Arnþrúður var góður lögreglumaður.
Eitt sinn gekk hún venju fremur hart
fram enda mannslíf þá í veði. Við það
handleggsbrotnaði hún svo illa að fullur
bati fæst aldrei. Hvernig slóstu þeirri
frétt upp virðulegi Pressujón? Nú var
það. Þetta var líka lítið efni. Enginn
starfsmaður útvarpsins var ntágur
hennar.
Eitt sinn sem oftar stöðvaði hún
ölvaðan ökumann. Hann ók skyndilega
af stað aftur með Arnþrúði þáverandi
lögreglumann fasta við bílinn. Sem al-
þjóð veit slapp Arnþrúður lifandi. Hún
þakkar það góðri líkamsþjálfun. Var á
þeim árum landsþekktur íþróttamaður.
Marin var hún þó, hólgin og tognuð. I
næstu spurningu minni er enginn brodd-
ur og ég treysti því eínhver góður
fréttamaður svari henni.
Myndu fjölmiðlar gera því áþekk skil
ef Arnþrúður útvarpsmaður lenti nú í
því sama.
Jónas Kristjánsson lætur sér sæma að
senda lögreglustjóranum í Reykjavík
brigslyrði. Þ.á.m. að hann nálgist nú
endamörk opinbcrrar þjónustu. Langt
er seilst að telja mönnum það til ávirð-
ingar að eldast. Ég tel það ekki til
eiliglapa að dæma menn ekki að órann-
sökuðu máli. En sé svo cr bæn mín sú að
sem flestir nái háunt aldri. (Mér sýnist
að sumum veitti ekki af því). Það er
vissulcga ekki mitt að taka upp hanskann
fyrir þann sem veldur honum fullvel
sjálfur. Gaman væri þó að vita hvar í
röðinni JK stóö þcgar réttsýninni var
úthlutað.
I röðunt okkar lögeglumanna má
finna þverskurð þjóðfélagsins. Hjá okk-
ur starfa kennarar og mjög margir aðrir
prýðilega menntaðir menn. Hér eru
fyrrverandi iðnaðarmenn, verkamenn,
sjómenn og bændur. Svo mætti lengi
telja.
Þessu fólki sendir Jónas Kristjánsson
þá kveðju að búast megi við að lögreglu-
menn Ijúgi hver um annan .........
Mér flýgur í hug málshátturinn gamh.
Margur hyggur mann ui sei. Aiicnt er
löngu tímabært að vernda sannleikann
fyrir Jónasi Kristjánssyni.
Einar Bjarnason
form. LR.
Búseturéttur —
heimilisréttur
eftir Sigurjón
Þorbergsson
■ Fyrir örfáum dögum var í Reykjavík
stofnað Húsnæðissamvinnufélagið
BÚSETI, fyrsta félag sinnar tegundar á
Islandi. Ekki verður annað séð en hér sé
að vaxa nýr sproti á hinn mikla meið
samvinnuhreyfingarinnar. Ekki er þó
um skilgetið afkvæmi „SÍS-valdsins“ að
ræða, félagið er ekki stofnað með vald-
boði að ofan heldur einfaldlega fyrir
tilverknað nokkurra einstaklinga og með
forgöngu Leigjendasamtakanna.
Þótt BÚSETl sé fyrsta húsnæðissam-
vinnufélagið hér á landi er hugmyndin
sjálf engan veginn ný því á hinum
Norðurlöndunum. í Vestur-Evrópu,
Norður-Ameríku og víðar eru slík félög
fyrir löngu ómissandi þáttur í þjóðlífinu
og þátttaka í þeim sums staðar mjög
mikil.
Svo gæti einnig orðið hér á landi því
félagsmenn streyma nú inn í félagið, eru
þegar þetta er ritað komnir á 12. hund-
raðið þótt aðeins sé tæp vika frá fram-
haldsstofnfundi. Þessar frábæru undir-
tektir sýna að skilningur er vaxandi í
þjóðfélaginu á því að vanda hins al-
menna borgara megi leysa með samtaka-
mætti-samvinnustefnu.
Vitanlega er framtíð BÚSETA og
annarra slíkra félaga sem vafalaust verða
stofnuð víðar á landinu undir því komin
að löggjafinn tryggi félögunum fjármagn
með viðunandi lánakjörum. Satt best að
segja er verðtrygging lána nánast for-
senda fyrir auknum skilningi á nauðsyn
félagslegra lausna í húsnæðismálum.
En framtíð félaganna er þó ekki síður
háð því hvernig tekst til um uppbyggingu
þeirra, hvort þau verða í takt við fólkið
í landinu, hversu lýðræðisleg stefnu-
mótunin verður. Því er ekki að leyna að
hinar miklu félagshreyfingar sem upp-
hófust hér á landi fyrir 70-100 árum hafa
staðnað, orðið að stofnunum - blóðið
eitthvað þykkara en til var ætlast í
upphafi.
Húsnæðissamvinnufélögin verða eins
og önnur samvinnufélög- öllum opin,
atkvæði tengjast andlitum, ekki pening-
um. Húsnæðið verður sameign félags-
manna en búseturétturinn tryggir
mönnum heimilisrétt, öryggi án þess að
fórna frístundum.fjölskyldulífi og jafn-
vel heilsu fyrir eins og oft vill verða í því
kerfi sem viðgengst nú. Menn einfald-
lega hætta að leika smákapitalista, leysa
málin í samvinnu. Húsnæði verður ekki
verslunarvara, fjármálaumsvif minnka
og orka einstaklingsins getur beinst að
öðrum verkefnum sem setið hafa á
hakanum.
Þegar .er hafin í BÚSETA vinna í
starfshópum sem eru opnir öllum félags-
mönnum þar sem fjallað er um ýmsa
þætti í starfinu framundan. Mest er
þáttakan í hópi um skipulags- og ljóða-
mál. Þegar saman hata valist þeir sem
verða í fyrsta búsetufélaginu, e.t.v.
fyrstu 50 búsetarnir, opnast möguleikar
á því að þeir taki í sameiningu lýðræðis-
'legar ákvarðanir um félagslega þætti og
fyrirkomulag í blandaðri byggð. Hver
veit nema þar komi upp nýjungar í
samþættingu atvinnu og byggðar sem
svo mjög hefur misgengist víða í okkar
borgarlífi. Allavega er áhugi fyrir því í
félaginu að kanna slíkar hugmyndir.
Að lokum þetta: Búseturéttur er stórt
skref í átt til betri fjölskylduréttar - til
farsæls lífs í landinu.
3. desember 1983.