Tíminn - 10.03.1984, Síða 8

.8
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Gisli Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason.
Skrifstofustjóri: Ragnar Snorri Magnússon. Afgreiðslustjóri: Sigurður Brynjólfsson.
Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elías Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V.
Ólafsson. Fréttastjóri: Kristlnn Hallgrimsson.
Umsjónarmaður Helgar-Ttmans: Atli Magnússon. Blaðamenn: Agnes Bragadóttir,
Bjarghildur Stefánsdóttir, Baldur Kristjánsson, Friðrik Indriðason, Guðmundur Sv .
Hermannsson, Heiður Helgadóttir, Jón Guðnl Kristjánsson,
Jón Ólafsson, Kristín Leifsdóttir, Samúel Örn Erlingsson (íþróttir), Skafti Jónsson.
Útlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnssson.
Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert Ágústsson, Árni Sæberg. Myndasafn:
Eygló Stefánsdóttir.
Prófarkir: Kristín Þorbjarnardóttir, Flosi Kristjánsson, Guðný Jónsdóttir
Ritstjórn skrifstofur og auglýsingar: Síðumúla 15, Reykjavík. Sími: 86300. Auglýsingasimi
18300. Kvöldsímar: 86387 og 86306. '
Verð i lausasölu 20.00, en 22.00 um helgar. Áskrift á mánuði kr. 250.00.
Setning og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Blaðaprent hf.
Úrbætur í húsnæðis-
málum námsmanna
■ Stefán Guðmundsson hefur mælt fyrir þingsályktunartil-
lögu um húsnæðismál námsmanna, sem hann lagði fram
ásamt fimm öðrum þinemönnum Framsóknarflokksins, þeim
Davíð Aðalsteinssyni, Ólafi Þ. Þórðarsyni, Guðmundi Bjarna-
syni, Páli Péturssyni og Þórarni Sigurjónssyni.
í tillögunni er lagt til að kannað verði sérstaklega á hvern
hátt megi bæta úr þeim mikla húsnæðisvanda, sem námsmenn
utan Reykjavíkur og nágrennis búa við vegna staðsetningar
Háskóla íslands og flestra sérskóla.
í framsöguræðu sinni sagði Stefán Guðmundsson:
„Stærstu árgangar íslandssögunnar eru það æskufólk, sem
nú er á aldrinum 18-25 ára. Menntun, og þá sérstakiega
framhaldsmenntun, er orðin mun algengari en nokkru sinni
fyrr. Menntastofnanir framhalds-og sérnáms eru aðallega
staðsettar á Reykjavíkursvæðinu eins og öllum er ljóst.
Námsfólk utan af landsbyggðinni leitar því í miklum mæli til
höfuðborgarinnar eftir menntun sinni. Þannig hefur skóla-
kerfið verið byggt upp.
Á undangengnum árum hafa verið settir á stofn fjölbrauta-
og menntaskólar víða um landið auk menntaskólanna, sem
voru fyrir. Á skólaárinu 1982-1983 voru 5733 nemendur utan
Reykjavíkur í þessum skólum, þar með taldar framhalds-
deildir grunnskólanna. í greinargerð eru taldir upp 19
framhaldsskólar, sem staðsettir eru á höfuðborgarsvæðinu,
sem um 1800-2000 landsbyggðarnemendur sækja. Sem dæmi
um hlutfall nemenda í þessum skólum má nefna, að í einum
skóla, sem telur um 400 nemendur, eru 168 af landsbyggðinni.
í öðrum skóla eru nemendurnir alls 285, þar af 125 utan
höfuðborgarsvæðisins. Einnig þekkjum við hlutfallið (80:4),
84:50, 44:29, einnig 230:100, svo að aðeins nokkuð sé nefnt,
en það segir okkur samt sína sögu.
í Háskóla íslands munu skráðir nemendur nú vera um
4013, þar af utan höfuðborgarsvæðisins 923 nemendur. Það
er hins vegar alveg ljóst, að fjöldi landsbyggðarnemenda er í
raun miklu hærri en þessar tölur gefa til kynna þar sem mikill
fjöldi þeirra hefur flutt lögheimili sitt til Reykjavíkur meðan
á náminu stendur. Öllum er ljóst, að húsnæði er ein af
forsendum þess, að hægt sé að stunda nám hér í Reykjavík.
Álitið er að um 5500-6000 íbúðir séu til leigu í Reykjavík.
Ásókn í þær er gífurleg, sbr. umfjöllun Leigjendasamtak-
anna svo og skýrslur, sem Félagsmálastofnun stúdenta frá
árinu 1982 lét gera um húsnæðisaðstöðu háskólastúdenta,
sem er mjög fróðleg skýrsla. Samkeppni um of fáar íbúðir
gerir það að verkum, að mikil fyrirframgreiðsla og tiltölulega
há húsaleiga er oft forsenda fyrir því að íbúðir fáist á leigu.
Þetta eykur mjög allan tilkostnað landsbyggðarnemenda við
öflun menntunar í Reykjavík og mismunar þess vegna fólki
vegna búsetu sinnar. Stór hluti þeirra 5733 nemenda, sem nú
stunda undirbúningsnám utan höfuðborgarsvæðisins, á eftir
að leita á þennan þrönga húsnæðismarkað.
Með tillöguflutningi þessum, ef samþykkt verður, er treyst
á skilning og vilja núv. ríkisstjórnar til að bregða skjótt við
og leita sem skynsamlegastra leiða til úrbóta. Það er ástæða
að fagna því alveg sérstaklega, að í því frumvarpi um
Húsnæðisstofnun ríkisins, sem félagsmálaráðherra hefur lagt
fram, er farið inn á þá athyglisverðu braut að opna
námsmönnum leið inn í húsnæðislánakerfið vegna félagslegra
íbúðarbygginga“.
Stefán Guðmundsson sagði ennfremur:
„Eftir að hafa átt viðræður við marga skólamenn og fjölda
nemenda er þessi mál snerta, er mér ljósara en áður hversu
brýnt það er að hefjast nú handa um úrbætur. Það er sorgleg
staðreynd, að á hverju ári verður nokkur hópur nemenda að
hverfa frá námi vegna þess ástands, sem nú er ríkjandi í
húsnæðismálum námsmanna. Hér verður að sporna gegn
þeirri óheillaþróun. Það eru í dag sjálfsögð mannréttindi að
hafa sem jafnasta aðstöðu til mennta og við það verður að
sjálfsögðu að standa. Efnahagur nemenda og/eða þeirra, er
þeim næst standa, á ekki að geta skipt sköpum um möguleika
viðkomandi nemenda til framhaldsmenntunar.“
Því verður að treysta, að Alþingi bregðist vel við þessari
tillögu Stefáns Guðmundssonar og meðflutningsmanna hans.
Þ.Þ.
ÍtÉTD
' • LAUGARDAGUR 10. MARS 1984
lluiin er Irelwurl feluifi-
IrirHinflur, eim "V hunn
tirilar fiafl \jaltur Harullu■
inatlur. hyllinHuriiuiiUir tn(
inurxifli. 'iil helur limi\/tin
«/i/n %anihiximur \lurlufl
w/n iierhanititVir z ImM-
Imriiinni \iHun Ihiiiii htmi
heim fru nunu fyrsf hfa
llilaueilunni */« \u\ir h/u
llulship lluiin er eiim t irh
usli ine/llimunnn i lylhinnu
liyltinifaninnufíni himiiiiiiii
i\lu. einu smulhihkiitini «•///
innslri htiiilinuin huntlun
/1 lliyifiibuniluliiitstns tylh ■
unfin lihr enn. /*/. en reyntlur
uhruthi fieir t vlhinnurfeluit-
ur uin thnimn wt itunitu inni
hantltilaunl "l! hrenhl fmr ul
hennintíur uiitir uni t erhu
l’rhusht
Ællum ekhi tnl helrumhtilu
A Iþyriuhandului’itl
\tiinniniiiiniin
huh ehhi \i\
Pétur Tyrfingsson íHelgarpóstsviðtali
Iniifiuniiu i AlfiyfUi•
huntluluyi‘1
Glæpur að láta
forystuna um
hugmyndafræði-
legt uppeldi
■ í Helgarpósti er hressi-
legt viðtal við Pétur Tyrfings-
son sem lætur til sín taka
jöfnum höndum í Fylking-
unni, Dagsbrún og Alþýðu-
bandalaginu. Pétur fer ekki
dult með marxískar skoðanir
sínar og pólitísk stefnumið
hans eru augljós. Hugmyndir
hans eru eins og endurhíjóm-
ur frá þeim góðu gömlu
dögum þegar kommar voru
kommar og ekkert annað.
En það var áður en Málfund-
arfélag jafnaðarmanna og
síðan „afturbatapíkurnar"
sem kenndar eru við Möðru-
velli og Auður Styrkársdóttir
skrifar um í hugljómun,
gengu til liðs við þjóðfrelsis-
fönin. Skrif konunnar eru
hrein og skær trúarjátning
þess „sem fékk stimpil sósíal-
ismans á ennið í vöggugjöf"
og fjallar á upphafinn hátt
um að Möðruvellingar „séu
orðnir réttar og sléttar píkur
eins og við hin.“ Þessi guð-
fræði birtist í Þjóðviljanum
8. mars s.i.
Viðtalið við Pétur hefst á
einni blaðsíðu af sögulegum
vangaveltum um stéttabar-
áttuna og villugjarna leið til
sósíalisma. En þar kemur
sögu að Fyikingin gekk í
Alþýðubandalagið og um
stöðu hennar nú:
„Fylkingin starfar áfram
eins og verið hefur - gefur út
sitt blað og heldur öllu sínu
skipulagi. Það eina sem hefur
gerst er að við höfum ákveðið
að ganga sem einstaklingar
inní Alþýðubandalagið.“
Pétur segir að innan
flokksins sé ungt og efnilegt
fólk og góðir baráttumenn.
„En staðreyndin er sú að við
kærum okkur ekki um það að
Alþýðubandalagsforystan sé
látin ein um að gefa þessu
fólki pólitísk kjörorð og
stefnumið. Það væri einfald-
lega glæpur."
Þá segir Pétur að snarpar
umræður um verkalýðshreyf-
inguna eigi sér nú stað innan
Alþýðubandalagsins og að
verkalýðsforingjarnir þurfi
að standa fyrir máli sínu.
„Við viljum taka þátt í þessu.
í Alþýðubandalaginu náum
við einfaldlega til fleira fólks
en ef við værum að rífa kjaft
og gagnrýna utanífrá í
Neista.“
Áfram er haldið: „Lítum á
efnahagskreppuna, sókn
auðvaldsaflanna og reynslu
undangengjs áratugar af
stjórnarsamstarfi Alþýðu-
bandalagsins. Við reiknuð-
um út að fyrr eða síðar hlyti
yngra fólkið og óánægðir
eldri félagar að fara að endur-
meta baráttuleiðir Alþýðu-
bandalagsins og spyrja
óþægilegra spurninga. Það er
að segja: Hvernig mátti þessi
yfirgengilega kjaraskerðing
verða? Það hlýtur að vera
eitthvað að í verkalýðshreyf-
ingunni. Er það rétt af okkar
flokki að vera í samstarfi við
íhaldið í verkalýðshreyfing-'
unni? Hvert á að vera sam-
band flokksins við verkalýðs-
foringjana? Á að láta þá
ganga sjálfala og stilla flokkn-
um frammi fyrir alls konar
vafasömum ákvörðunum og
yfirlýsingum? Á flokkurinn
að bera ábyrgð á svona...
svona hyski?
„Enginn tekur
mark á Alþýðu-
bandalaginu“
Þegar Pétur er spurður
hvort hann telji að einhverjar
væringar séu í uppsiglingu í
Alþýðubandalaginu, svarar
hann:
„Ákveðið endurmat. Marg-
ir Alþýðubandalagsmenn eru
foxillir útí verkalýðsforingj-
ana og kenna stjórnarsam-
starfinu um margt af því sem
hefur farið úrskeiðis. Ríkis-
stjórnin á að vera varnar-
keðja um lífskjörin, sagði *
Ólafur Ragnar Grímsson
þegar Alþýðubandalagið tók
sæti í ríkisstjórn Gunnars
Thoroddsen. Við svöruðum
því og sögðum að þótt glitr-
aði á alla keðjuna, þyrfti
bara einn hlekkur að liggja í
salti. Og hver var svo árang-
urinn þegar upp var staðið?
Þessari stjórn tókst ekki að
bæta lífskjörin, launakjörin
versnuðu þvert á móti. Það
gerðist ekkert róttækt í hús-
næðismálum. Þeir unnu ekki
sigur í álmálinu. Herinn fór
ekki. Hvað tekur svo við?
Mesta kjaraskerðing í sögu
lýðveldisins. Framkvæmdirn-
ar á Vellinum strax komnar
af stað. Og enginn tekur
mark á Alþýðubandalaginu.
Áróðursstaða þess hefur
hríðversnað. Gefum stjór-
inni séns á því að hafa tafið
afturhaldsöflin eitthvað í
þrjú ár. En eftir á verður það
ljóst að verkalýðshreyfingin
kom í sárum út úr þessu
stjórnarsamstarfi og við-
námsþróttur hennar er hverf-
andi.“
Uppgjör við
flokksforystuna
Það eru skipulagsbreyting-
arnar á Alþýðubandalaginu
sem opna leiðina fyrir Fylk-
ingarfólk inn í flokkinn. Pét-
ur segir að forystuliðið passi
vel upp á hver ákveður pól-
itík Alþýðubandaiagsins,
„það gerist engan veginn lýð-
ræðislega. En þessi þýða,
þessi opnun, gefur okkur tals-
verða möguleika til að koma
okkur á framfæri, ná okkur í
nýja fylgismenn og æfa okkur
svolítið."
En hvað gerist þegar Fram-
sókn býður faðminn næst?
Pétur Tyrfingsson á svör
við því sem öðru:
„Gerum okkur í hugarlund
að þeir fari aftur í stjórn með
Framsókn eftir einhvern
tíma, að þeir færu aftur yfir
stéttamörkin. Heldurðu að
við mundum ekki nota þenn-
an krítíska punkt til að skilja
fólk frá flokksforystunni?
Gera upp við hana? Að sjálf-
sögðu! Við ætlum ekki að
fara að betrumbæta Alþýðu-
bandalagið, við höldum ekki
að Alþýðubandalagsforystan
sé menn sem hægt er að bæta
eða breyta. Við sjáum ekki
fyrir okkur að þessir menn
séu til frambúðar í forystu
fyrir íslenskum verkamanna-
flokki - það er út í hött. Og
verkalýðsforingjarnir í Al-
þýðubandalaginu, auðvitað
er þetta skrifpúltsapparat
sem þarf meira eða minna að
ryðja úr vegi ef þetta á
eitthvað að horfa til fram-
fara. En hins vegar eru þetta
menn sem láta undan þrýst-
ingi á einstökum punktum."
Snobb og vesen
Byltingarmaðurinn hefur
engar áhyggjur af móttökun-
um í Alþýðubandalaginu og
segir að það sé gríðarlega vel
tekið á móti Fylkingarfélög-
unum þar, enda haldi hann
að flokksforystan hafi enga
trú á að þeir komi til með að
ná nokkrum árangri eða á-
hrifum. „Því stressa þeir sig
ekkert upp á móti okkur
svona í upphafi."
Pétur segist ekki kæra sig
um annað starf en verka-
mannavinnu þótt hann hafi
verið í háskólanum. Aðal-
gallinn sé hve kaupið er
lélegt:
„Ja, það er það eina. Mað-
ur er svolítið blankur, en það
er þá ekki f fyrsta sinn. Ég er
náttúrlega menntaður
maður, það er ekki hægt að
neita því. Samt fullyrði ég
það að þessi tími hefur verið
mér miklu merkilegri skóli
en öll þessi háskólaár mín.
Ég verð að segja það einsog
er að mér finnst þetta miklu
heilbrigðara og þægilegra
umhverfi en þessi gamla
vinstrihreyfing með öllu því
snobbi og veseni sem þar
var.“
Varla er hætta á öðru en að
það verði líf og fjör í Alþýðu-
bandalaginu á næstunni þeg-
ar þar verður tekist á við
réttan og rangan sósíalisma.
Og skelfmg verður erfitt fyrir
forystuliðið að hoppa upp í
ráðherrastóla ef þau hægindi
bjóðast einhvern tíma, nema
að topparnir taki á ný upp
ómengaða marx-Ieníniska
byltingarstefnu, og þá geta
þeir skipt öllum stólunum á
milli sín, ef vel tekst til.
O.Ó.
fréttir
Islenska óperan
Páll P. Pálsson tekur
við hljómsveitarstjórn
— Simon Vaughan tekur við hlutverki Kristins Hallssonar
■ Páll P. Pálsson hefur tekið við hljóm-
sveitarstjórn hjá íslensku óperunni af
Marc Tardue í óperunum La Traviata og
Rakaranum í Sevilla. Pál þarf ekki að
kynna fyrir íslenskum tónleikagestum,
en hann er fæddur í Graz í Austurríki
þar sem hann nam hljóðfæraleik og síðar
tónsmíðar og hljómsveitarstjórn. Hann
er fastur stjórnandi Sinfóníuhljómsveit-
ar íslands, en hér á landi hefur hann
starfað sem hljóðfæraleikari, stjórnandi
og tónskáld síðan 1948.
Þá hefur Simon Vaughan tekið við
hlutverki Grenvilles læknis í La Traviata
af Kristni Hallssyni. Vaughan starfar
jöfnum höndum sem Ijóða-, óratóríu- og
óperusöngvari og hefur haldið fjölda
tónleika hérlendis og erlendis. Hann
söng hlutverk Escamillos í Carmen í
Þjóðleikhúsinu 1975.
-JGK