Tíminn - 28.01.1986, Qupperneq 6

6Tíminn
Timinn
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinnog
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvstj.: GuömundurKarlsson
Ritstjóri: Helgi Pétursson
Ritstjórnarfulltrúí: NíelsÁrniLund
Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason
Innblaösstjóri: OddurÓlafsson
Skrifstofur: Síöumúli 15, Reykjavík. Simi: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686392 og
686495, tæknideild 686538. Setning og umbrot: Tæknideild NT.
Prentun: Blaðaprent h.f. Kvöldsímar: 686387 og 686306
Verð í lausasölu 45.- kr. og 50.- kr. um helgar. Áskrift 450.-
Efnisþættir Ijósir
Ríkissaksóknari hefur nú gefið út ákæru á hendur
nokkrum af frammámönnum Sambandsins vegna
meintra ávirðinga þeirra um að hafa m.a. ekki
skilað Kaffibrennslu Akureyrar sérstökum
útflutningsafsláttum sem Kaffiútflutningsráð
Brasilíu ákvað á árunum 1979-1981. Allt er mál
þetta hið óvenjulegasta en í þeim dúr um það fjallað
af andstæðingum samvinnuhreyfingarinnar að um
talsvert sakamál sé að ræða enda þótt allir efnis-
þættir þess liggi ljósir fyrir og einsýnt að sambands-
menn krefjast algerrar sýknu fyrir dómi.
Pegar málið kom í fjölmiðlum fyrir réttu ári
gerði Sambandið ítarlega grein fyrir afstöðu sinni,
og kom það m.a. fram að Kaffiútflutningsráð Bras-
ilíu hefði veitt afslættina vegna erfiðleika í sölu
kaffis. Þessir svokölluðu „Avosos“, ásamt verð-
tryggingarbótum voru sagðir háðir ýmsum skilyrð-
um, svo sem að þá mátti ekki nota nema í sambandi
við frekari kaffikaup frá Brasilíu, auk þess að vera
bundnir afhendingartíma sendinga, skilvísum
greiðslum fyrri kaupa og að ekki mætti draga af-
slættina frá þeirri sendingu sem hinir raunverulegu
„Avosos“ voru veittir fyrir. Þessi skilyrði ollu því að
leita varð erlendrar fyrirgreiðslu um notkun
nokkurra afslátta-viðurkenninganna, ella hefðu
fjármunir tapast.
Skattayfirvöld grandskoðuðu bókhald Sam-
bandsins varðandi þessi atriði, væntanlega með það
í huga hvort fyrirtækið hefði fallið í einhverja freistni
um meðferð þessara verðmæta, en ekki var hægt
að benda á neitt misferli, enda skilaði gjaldeyririnn
sér að fullu. Allt reyndist rétt á þessum vettvangi og
er það þýðingarmikið á tímum þegar vart má drepa
niður fingri við rannsóknir án þess að holt sé undir.
En þetta mega andstæðingar samvinnuhreyfingar-
innar gjarnan íhuga, þegar þeir leita fanga.
Um kaffiverðið innanlands má geta þess að það
var ákveðið af verðlagsyfirvöldum sem byggðu
ákvörðun sína á rökstuddum beiðnum aðalkeppi-
nauta Kaffibrennslunnar á markaðnum. Verð á
Bragakaffi var aldrei hærra en leyft hámarksverð,
jafnvel stundum lægra, því hafa neytendur aldrei
verið hlunnfarnir.
Ljóst er að engir einstaklingar eða fyrirtæki gera
kröfu í þessu máli og engar fjárbótakröfur eru held-
ur gerðar af hendi ákæruvaldsins. Þess aðalrök mið-
ast m.a. við það að tekjufærslur á milli Sambandsins
og eigin dótturfyrirtækis voru ekki gerðar upp með
tilskildum hætti, þótt vitað sé að ef um hrein heild-
söluinnkaup með endursölu til Kaffibrennslunnar
hefði verið að ræða, en ekki umboðssöluviðskipti -
þá hefði löglega verið að öllum viðskiptaháttum
staðið gagnvart Kaffibrennslu Akureyrar. Ákæru-
efnið kann því að snúast um „tekniskt“ millifærslu-
atriði sem þeir sambandsmenn álíta að ekki varði
við lög.
Þriðjudagur 28. janúar 1986
ORÐ I TIMA TOLUÐ
Stór, sterkur
og ómengaður
Pungaviktarskribent Morgun-
blaðsins, Leifur Sveinsson, fór á
kostum í laugardagsútgáfu
blaðsins. Hinir mörgu og tryggu
lesendur Mogga fengu að njóta
stílfimi hans og leiðsagnar á ekki
færri en þrem stöðurn. í Lesbók
birtust tvær bráðhnyttnar sögur um
Eyþór í Lindu í sagnabankanum.
Leiðari Lesbókar er eftir Leif og er
yfirskriftin „Deyddu ekki draum-
sýn mína “ og í sjálfu aðalblaðinu
er grein eftir sama höfund. Þar er
hann kynntur sem annar af for-
stjórum Völuhdar hf., en í kynn-
inguna vantar að hann á sæti í
stjórn Árvakurs, útgáfufélags
Morgunblaðsins.
Fyrirsögn á grein stjórnarmanns-
ins er „Skilum Albert aftur í
Framsókn." Hér er höfðinglega
boðið og ekki af vancfnum. Það á
sem sagt að færa Framsóknar-
flokknum fyrsta þingmann Reyk-
víkinga á silfurfati.
í flestum prófkosningum innan
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík
hefur Albert borið höfuð og herðar
yfir keppinauta sína, hefur lengi
verið fyrsti þingmaður kjördæmis-
ins og oddviti í borgarstjórn. Nú er
komið á daginn að Reykjarvíkur-
íhaldið hefur í öll þessi ár verið að
kjósa Framsókn yfir sig. Ekki að
undra þótt Framsóknarflokkurinn
eigi erfitt uppdráttar í höfuðborg-
inni þar sem áhrifamesti fulltrúi
flokksins er á allt öðrum lista en
þeirra eigin.
Allra flokka kvikindi
Stjórnarmaðurinn í Árvakri
skrifar: „Sjálfstæðisflokkurinn er
stór og sterkur flokkur, sem okkur
á að þykja vænt um og halda ó-
menguðum.
Því miður hefur þetta ekki tekist
sem skyldi á undanförnum árum og
áratugum.
Inn í raðir flokksmanna hafa
laumað sér allra flokka kvikindi
undir því yfirskini að þeim hafi orð-
ið hughvarf, hjarta þeirra slái nú til
liægri í stað vinstri áður.
Til að ráða bót á þessu þarf að
hreinsa til í flokknum ogskila þess-
um kynskiptingum aftur til sinna
gömlu flokka.
Gott er að byrja á Albert Guð-
mundssyni."
Kenning Árvakursmannsins er
að Jónasi frá Hriflu hafi tekist með
slægð að planta iðnaðarráðherra
inn í Sjálfstæðisflokkinn. „Enginn
flokkur hefur fengið slíka óhappa-
sendingu í allri stjórnmálasögu
íslands."
„Þess vegna er það tillaga mín að
Albert Guðmundssyni verði skilað
aftur til Framsóknar, þaðan sem
hann kom."
Hitt er annað mál að enginn
kannast við að Albert hafi nokkru
sinni verið framsóknarmaður. né
þau launráð sem Jónas frá Hriflu
bruggaði fyrir mörgum áratugum.
En áhrifa þess framsýna stjórn-
málamanns gætir víðar en margir
hyggja. Einniggæti vcrið að Albert
kynni að vilja ráða einhverju um
hvar hann velur sér húsmennsku
þcgar stóri og sterki flokkurinn
skilar honum af sér til að halda ár-
unni ómengaðri.
Ómenguð ára
Mörgum ágætum sjálfstæðis-
manni verður hætt, þegar farið
verður að skila kynskiptingunum
til sinna gömlu flokka, til að halda
stóra og sterka flokknum ómeng-
uðum.
Það verður mikill happadráttur
fyrir Alþýðuflokkinn þegar forscti
Sameinaðs þings kveður þar dyra á
ný, svo að dæmi sé nefnt. Margir
aðrir flokkar eiga von á góðum
sendingum.
I greininni „Deydduekkidraunr-
sýn mína" vitnar Morgunblaðseig-
andinn í afa sinn. Harald Níelsson,
af verðugu stolti. Hverjum skyldi
hann skila móðurbróður sínum.
Afhjúpaður framsóknarmaður.
Fagnaðarfundir með góðu.gömlu
félögunum.
Stór, sterkur og ómengaður.
Jónasi Haralz bankastjóra, þegar
kynskiptingunum verður vísað til
síns heima?
Ára stóra og sterka flokksins
skal vera hrein ogómenguð. Þang-
að skal enginn óþveginn líta og
rannsaka verður hjörtun og nýrun í
öllum þeim sem æskja þar inn-
göngu.
Umfram allt, deyðum ekki
draumsvnina og höldum Sjálf-
stæðisflokknum ómenguðum.
Ópólitískur pólitíkus
En vindar pólitísks hreinleika
blása víðar en um Leif Sveinsson
og erfðaeign hans. Davíð Scheving
Thorsteinsson. löngum miðstjórn-
armaður Sjálfstæðisflokksins og
áhrifamaður um mótun stefnu hans
og störf, geystist rétt einu sinni
fram í fjölmiðlaljósin, yfirkominn
af hneykslan vegna pólitískra af-
skipta af Þróunarfélaginu.
Fyrir bænastað Þorsteins Páls-
sonar formanns Sjálfstæðisflokks-
ins, var hann sjálfur gerður að
stjórnarformanni félagsins. En
þegar hann komst að því að for-
sætisráðherra hafði áhuga á að til-
tekinn maður yrði ráðinn sem
framkvæmdastjóri, varð pólitíski
þrýstingurinn svo óbærilegur, að
Davíð hljóp úr stjórninni og tók
annan sjálfstæðismann með sér.
Þróunarfélagið er stofnað að
tilhlutan forsætisráðherra og ríkið
er langstærsti hluthafinn. Það mun
áreiðanlega óheyrt að stærstu hlut-
hafarnir í þeim félögum sem Davíð
Sch. á hlut í hafi uppi neinar óskir
urn hverjir stjórna eigi þeim fyrir-
tækjum.
Pólitískur meydómur ósnortinn.
Það er því von að manninum
blöskri. Samkvæmt kenningu
Davíðs eiga kjörnir fulltrúar, það
er stjórnmálamenn að halda sig á
mottunni og hafa helst ekki afskipti
af einu né neinu. „Athafna-
mennirnir" eru þeir sem ráðskast
eiga með til dæmis þá fjármuni sem
ríkissjóður leggur í hlutafé félaga.
Rétt er það að oft hafa stjórn-
málamönnum verið mislagðar
hendur með afskiptum af atvinnu-
málum, en „athafnamennirnir"
hafa víst ekki alls staðar hreinan
skjöld heldur, eða hvað?
Undantekningin mikla
Davíð Sch. Thorsteinsson er
varamaður í bankaráði Seðlabank-
ans, og situr þar fundi þegar ein-
hver af aðalmönnum Sjálfstæðis-
flokksins eru forfallaðir.
Löngum hefur verið gagnrýnt
með hvaða hætti bankaráð ríkis-
bankanna eru skipuð, og þykja
kosningar í þau í besta lagi pólitísk.
Ef Davíð er undantekning væri
gaman að fá að frétta með hvaða
hætti hann er kominn inn í banka-
ráð Seðlabanka íslands.
Einnig mun forstjórinn eiga
innhlaup í stjórn Iðnaðarbankans,
en þar eru pólitíkusar hvergi með
klærnar og bankaráð og banka-
stjórn hreinþvegin af öllum póli-
tískum hugrenningum.
Ára stóra og sterka flokksins
skal vera hrein.
Allra flokka kvikindi skulu það-
an á brott og flokkurinn skal verða
ómengaður.
Annar krossfarinn vill að hreins-
að verði til í flokknum og kynskipt-
ingunum verði skilað til sinna
gömlu flokka. Hinn vill að aðrir
flokkar hætti að skipta sér af pólitík
og að forystumenn þeirra einbeiti
sér að því að leggja einkaframtak-
inu til fé og láti sér síðan í léttu
rúmi Iiggja hvernig „athafna-
mennirnir" valsa með það.
Stofnun eðatrúfélag
Annars er ekki alveg vel gott að
átta sig á viðhorfum þeirra félaga.
Þegar stóri og sterki flokkurinn
hans Leifs verður búinn að losa sig
við óværuna, heldur hann þá áfram
að vera stór og sterkur? Ætlar
hann aðeins að skila flokksmönn-
urn til sinna gömlu flokka, eða eiga
atkvæðin að fylgja með? Getur
hann þá haldið áfram að taka undir
með skáldinu: „Rauður niinn er
sterkur, stór/stinnur mjög..."
Um pólitísk afskipti af málefn-
um Davíðs liggur heldur ekki allt á
ljósu. Það er ekki pólitík þegar
þingflokkur Sjálfstæðisflokksins
velur hann til setu í bankaráði
Seðlabankans og það er ekki þrýst-
ingur stjórnmálamanns þegar Þor-
steinn Pálsson formaður Sjálf-
stæðisflokksins æskir þess að hann
verði gerður að formanni stjórnar
Þróunarfélagsins, en það er óþol-
andi pólitískur þrýstingur þegar sá
aðili sem fer með stærsta hlutann í
félaginu lætur í Ijósi vilja um hver
verði ráðinn framkvæmdastjóri.
Þetta er jafnvel ofaukið skilningi
Jóns Ingvarssonar sem nú er kom-
inn út í bæjarútgerð, og situr sem
fastast f stjórn Þróunarfélagsins.
Það er farið að veltast fyrir
manni hvort Sjálfstæðisflokkurinn
er stofnun eða trúfélag. Stjórn-
málaflokkur er fyrirbærið greini-
legaekki. 0_ó_