Tíminn - 30.01.1986, Síða 5

Fimmtudagur 30. janúar 1986
IllllllHllll ÚTLÖND llllllllllllllllllllllllllllll
Tíminn 5
UNESCO VILL
EFLA ESPERANTO
UNESCO, Menningar- og vís-
indastofnun Sameinuðuþjóðanna
ítrekaði nýlega stuðning sinn við al-
þjóðamálið esperanto og hvatti að-
ildarríki sín til að minnast þess að árið
1987 verða liðin hundrað ár frá því
að esperanto varð til.
Samkvæmt málgagni Alþjóða-
samtaka esperantista, UEA, hefur
esperanto notið stuðnings UNESCO
frá því árið 1954 að ályktun til stuðn-
ings málinu var samþykkt á þingi UN-
ESCO. Amadou Mahtar M’Bow,
aðalframkvæmdastjóri UNESCO,
hefur margoft lýst yfir stuðningi við
esperantohreyfinguna, m.a. í ávarpi
sem hann flutti á alþjóðaþingi esper-
antista 1977 sem haldið var í Reykja-
vík.
í ályktun, sem allsherjarþing UN-
ESCO samþykkti á fundi sínum í
Sofíu í Búlgaríu í lok seinasta árs, er
stuðningur við esperanto ítrekaður
og lögð áhersla á þá „miklu mögu-
leika sem esperanto býður upp á
fyrir alþjóðlegan skilning og sam-
skipti þjóða í hinum ýmsum
löndum".
í ályktuninni, sem var samþykkt
einróma, skorar UNESCO á aðildar-
ríki sín aö „minnsta hundrað ára
afmælis esperanto á viðeigandi hátt,
með yfirlýsingum, útgáfu á sér-
stökum frímerkjum og með því að
fjalla um tungumálavandann í skól-
um og æðri menntastofnunum þar
sem esperanto verði kynnt”.
Esperanto er eina tilbúna tungu-
málið sem hefur náð nokkurri út-
breiðslu í heiminum. Pólski læknir-
inn L.L. Zamenhov lagði grunninn
að esperanto með kennslubók sem
hann birti árið 1887. Þar setti hann
fram grundvallarreglur málsins sem
hafa haldist óbreyttar þótt málið hafi
þróast mikið og orðaforði þess auk-
ist.
Esperantistar telja að tungu-
málaglundroðinn í heiminum hindri
gagnkvæman skilning fólks af rnis-
munandi þjóðerni og auki á ófriðar-
hættu. Stjórnmálamenn og herfor-
ingjar ættu erfiðara með að etja
þjóðum út í styrjaldir ef íbúar hinna
ýmsu landa hefðu náin og milliliða-
laus samskipti.
Esperantistar segja útilokað að
enska eða einhver önnur þjóðtunga
verði almennt viðurkennd sem al-
þjóðamál enda brjóti slíkt gegn jafn-
rétti þjóða. Þeir benda á að íbúar
arabaríkjanna noti aðallega
arabísku í samskiptum sín í milli,
Austur-Evrópumenn noti rúss-
nesku, niargir Afríkumenn noti
frönsku o.s.frv. Eina raunhæfa lausn-
in á turgumálaglundroðanum hljóti
því að vera auðlært og tjáninga-
ríkt tungumál eins og esperanto sent
hafi verið sérstaklega búið til með al-
þjóðasamskipti fyrir augum.
Amadou Mahtar M’Bow aðalframkvæmdastjóri UNESCO (t.v.) ræðir við Júgoslavann Tibor Sekelj fulltrúa
Alþjóðasamtaka esperantista, UEA, eftir seinasta allsherjarþing UNESCO sem var haldið í Sofiu seint á síðasta ári.
Nýliðar í her El Salvadors búa sig undir sókn gegn skæruliðum og bændum sem
styðja þá.
El Salvador:
Hermenn reka
bændur af fjalli
Guazapaeldfjall, Kl Salvador-Keuter
Herinn í E1 Salvador heíur að
undanförnu brennt þorp og skóga í
hlíðum eldfjallsins Guazapa skammt
frá höfuðborginni San Salvador og
rekið mörg þúsund bændur, sem þar
bjuggu, burt frá hcimilum sínum.
Herferð stjórnarhersins fyrir því
að útrýma allri byggð á fjallinu, þar
sem skæruliðar hafa ráðið ríkjum
undanfarin sex ár, hófst þann 9. janú
ar síðastliðinn. íbúar á fjallinu voru
áður taldir um fimmtíu þúsund en
starfsmenn hjálparstofnana segja að
nú séu líklega ekki nema urn 1.500
eftir og herinn segir að aðeins um sex
hundruð bændur leynist enn á fjall-
inu.
Stjórnin kallar hcrferðina gegn
bændum „Fönixaðgerðirnar” eftir
eldfuglinum Fönix enda skilur her-
inn eftir sig sviðna jörð þar sem áður
voru þorp, akrar og skógar.
Skæruliðar hafa notið stuðnings
bænda á fjallinu í stríði sínu gcgn
stjórninni sem nú hefur staðið í sex
ár. Bændur hafa látið þeirn í tc mat,
skjól og nýliða í skæruliðahcrinn.
Yfirmenn hersins töldu því nauðsyn-
legt að þurrka alla byggð út á fjall-
inu, sem er í 25 kílómetra fjarlægð
frá höfuðborginni, til þess að vinna
svæðið af skæruliðum.
Þcgar útrýmingu byggðarinnar
veröui lokið er ætlunin að stofna ný
þorp á fjallinu undir stjórn hersins.
Yfirmenn í hernum segja að sálræn-
ar aðferðir veröi notaðar til að vinna
fyrrverandi stuðningsmenn skæru-
liða í hópi bænda til stuðnings við
stjórnina. Bændur fái síðar leyfi til
að setjast að í nýjum þorpum nálægt
þorpunum sem nú hafi vcrið cyði-
lögö.
UTLÖND
Umsjón: Ragnar
Baldursson
Bretar hafa fengið
nóg af Thatcher
London-Reuter herra fyrir kosningarnar. Fjórð-
Meirihluti breskra kjósenda tel- ungur aðspurðra taldi Norman
ur að Margrét Thatcher ætti að Tebbit besta leiðtogann, sem
dragasigíhléfyrirnæstukosningar íhaldsmenn gætu fengið, en hann
samkvæmt nýrri skoðanakönnun særðistísprengjuárásírskraskæru-
sem var birt í gær.
Samkvæmt skoðanakönnuninni,
sem náði til 1.048 kjósenda, vilja
51% að hún hætti sem forsætisráð-
liða í október 1984. Alíka margir
völdu Michael Heseltine sem sagði
af sér sem varnarmálaráðherra 9.
janúar vegna sölumála Westland-
þyrlufyrirtækisins.
Alþjóðasorg vegna
geimferjuslyssins
Moskva-Canaveralhöföi-Reuter:
Ríkisstjórnir og þjóðarleiðtogar
víðsvegar um heim sendu Reagan
Bandaríkjaforseta og bandarísku
Svíastjórn hótar lögum
gegn verðbréfabraski
Stokkhólmur-Reuter
Sænska stjórnin hótaði því að
setja ströng lög um verðbréfavið-
skipti ef verðbréfasalar tækju ekki
upp heiðarlegri viðskiptahætti á
næstu sex mánuðum en hingað til
hafa tíðkast.
Stjórnin skipaði nefnd í seinasta
mánuði til að rannsaka vafasöm
verðbréfakaup nokkurra fram-
kvæmdastjóra lyfjafyrirtækisins, AB
Leo, sem fengu að kaupa verðbréf
langt undir markaðsverði. Talið er
líklegt að nefndin leggi til að sett
verði lög sem banni alla takmarkaða
verðbréfasölu þannig að öll verðbréf
verði framvegis að vera boðin til sölu
til hæstbjóðanda á frjálsum markaði.
þjóðinni í gær samúðarskeyti vegna
geimferjuslyssins í fyrradag þar sem
sjö geimfarar fórust.
Mikhail Gorbachev Sovétleiðtogi
var meðal þeirra fyrstu sem sendi
samúðarskeyti þar sem hann lýsti
yfir sorg sinni vegna þessa hörmu-
lega slyss. Leiðtogar ýmissa vest-
rænna ríkja sendu einnig samúðar-
skeyti og sömuleiðis Kínverjar.
Jón Páll páfi sagði í gær að fráfall
geimfaranna hefði valdið öllu
mannkyninu mikilli sorg og í viku-
legu ávarpi sínu í páfagarði bað hann
fólk að biðja fyrir geimförunum og
fjölskyldum þeirra.
Hjá málgagni pólska hersins vott-
aði hins vegar ekki fyrir samúð held-
ur var því haldið fram að geimfararn-
ir væru fórnarlömb áætlunar Banda-
ríkjamanna um að ná yfirráðum í
geimnum til að tryggja sér sigur í
framtíðarstríði um jörðina.
Ekki er enn vitað hvað olli spreng-
ingunni í eldsneytisgeymum geim-
ferjunnar en talið er hugsanlegt að
leki í geymunum eða í leiðslum hafi
valdið henni. I geymunum. sem voru
utan á geimferjunni, voru 385.000
gallon af vetni í vökvaformi og
140.000 gallon af súrcfni. Sér-
fræðingar segja að vetnið hefði ekki
getað brunnið eitt sér heldur hljóti
það að hafa komist í snertingu við
súrefnið með leka.
Myndir af flugtakinu sýna að rétt
áður en sprengingin varð skriðu litlar
logatungur upp eftir eldsneytistank-
inum.
Nú er verið að leita að braki úr
geimferjunni ’á fimmtán þúsund
ferkílómetra svæði í von að það veiti
vísbendingar um það hvernig slysið
átti sér stað. Skorað hefur verið á
fólk að skila öllu braki sem það finn-
ur en embættismenn óttast að sumir
kunni að geyma brakið sem minja-
grip-