Tíminn - 13.11.1986, Side 5

Fímmtudagui‘ 13. nóvember 1986
Tíminn 5
Skýrslan um viöskipti Hafskips og Útvegsbankans:
Hver braut trúnaðinn?
Þingmenn reiöir yfir leka skýrslunnar um viöskipti Útvegsbankans og Hafskips
í fjölmiöla
Mikil óánægja ríkti í þingsölum í
gær vegna fréttaflutnings ljósvaka-
fjölmiðlanna af skýrslu um viðskipti
Hafskips og Útvegsbankans.
Skýrslunni, sem samin er af nefnd
þriggja manna, Jóni Þorsteinssyni,
Brynjólfi 1. Sigurðssyni og Sigurði
Tómassyni, og skipuð var af Hæsta-
rétti samkvæmt lögum frá því í
desember 1985, var dreift á fundunt
Alþingis í gær.
Samkvæmt ofangreindum lögum
bar rannsóknarnefndinni að hraða
störfum og skila skýrslu til viðskipta-
ráðherra, sem síðan skyldi gera
Alþingi grein fyrir störfum og niður-
stöðum nefndarinnar.
Það var Jón Baldvin Hannibalsson
(A.Rvk.), sem kvaddi sér hljóðs um
þingsköp og furðaði sig á því að
tilteknir fjölmiðlar hefðu fengið
skýrsluna áður en þingmenn, þó svo
að lögin segðu svo til um. Innti hann
Matthías Bjarnason viðskiptaráð-
herra eftir því hverju þessi leki eða
trúnaðarbrot sætti og hvort hér væri
ekki um að ræða brot á starfsreglum
ríkisstjórnarinnar.
Viðskiptaráðherra sagði að sér
hefði orðið um þegar hann sá frétta-
flutninginn. Einhver hefði gerst sek-
ur um trúnaðarbrot.
Guðmundur Einarsson (A.Rn.)
vildi fá að vita um fjölda eintaka í
umferð, hverjir hefðu fengið þau í
hendur og að síðustu hver hefði
framið trúnaðarbrot.
„Þetta er þungur áfellisdómur yfir
Alþingi" sagði Svavar Gestsson þeg-
ar hann harmaði málsmeðferð.
Skýrslan hefði verið samin fyrir
Alþingi og hefði því átt að vera í
höndum alþingismanna eða þing-
flokksformanna áður en ráðherrar
fengju hana. Krafðist hann þess, að
umræða um skýrsluna færi fram á
Alþingi hið allra fyrsta, helst þegar
á morgun. Þá sagði þingmaðurinn
að formenn flokkanna á Alþingi
hefðu átt að fá skýrsluna fyrstir, ekki
ríkisstjórnin því henni væri ekki
treystandi.
Matthías Bjarnasori viðskiptaráð-
herra sagðist ekkert skilja í þessu
óðagoti þingmanna. Hann hefði
fengið 20 eintök á mánudaginn og
síðan hefðu alls 16 aðilar fengið
eintök. Ráðherrar hefðu fengið 10
eintök og hefði Friðrik Sophusson
varaformaður Sjálfstæðisflokksins
fengið eitt þeirra vegna fjarveru
Þorsteins Pálssonar fjármálaráð-
herra.
Bankastjórnir Seðlabanka og Út-
vegsbanka hefðu fengið sitt hvort
eintakið, eitt eintak hefði farið í
skjalaskrá forsætisráðuneytisins og
eitt hefði Þorvaldur Garðar
Kristjánsson forseti Sameinaðs þings
Utvegsbanki/Hafskip:
Mun ekki leggja til að
bankaráði verði breytt
- ósammála aö leysa heföi átt bankastjóra frá störfum,
segir Matthías Bjarnason
„Það voru einstaka atriði sem
koma mér nokkuð á óvart í þessari
skýrslu, já. Ég er t.d. ekki þeirrar
skoðunar að það hefði átt leysa þá
bankastjóra sem nú eru, frá
störfum. Ég sé ekki að það hefði
breytt nokkrum hlut,“ sagði Matt-
hías Bjarnason viðskiptaráðherra í
samtali við Tímann í gær.
- En hvert verður framhald
mála eftir þessa skýrslu ?
„Það verður ekkert framhald á
því. Hún er bara gerð þessi skýrsla
á grundvelli laga. Hins vegar eru
tiltekin atriði enn í rannsókn hjá
Rannsóknarlögreglu ríkisins varð-
andi Hafskipsmálið í heild og ein-
staka.þætti þess sem tengjast með
einhverjum hætti bankanum. Síð-
an er kannski búið að senda sak-
sóknara það, ég get ekki svarað um
það, það fer bara eftir gangi þessar-
ar rannsóknar."
- En munt þú beita þér fyrir
einhverjum breytingum í kjölfar
þessarar skýrslu, t.d. á bankaráði
Útvegsbankans ?
„Það er ekki mitt að gera það.
Það er Alþingi sem segir til um það
og stjórnmálaflokkarnir eftir styrk-
leika sínum ráða hverjir eru í
bankaráði. En ég mun ekki taka þá
tillögu upp að leggja bankaráð
niður,“ sagði Matthías Bjarnason,
ráðherra.
- phh
fengið. Viðskiptaráðuneytið hefði
eitt eintak og fjögur eintök væru
uppi í skáp hjá sér í viðskiptaráðu-
neytinu.
„Trúnaðarbresturinn virðist vera
hjá ríkisstjórninni," sagði einn af
útvöldum handhöfum skýrslunnar,
Friðrik Sophusson (S.Rvk.) enda
væru fordæmi um slíkan leka þaðan
þegar Hafskipsmálið var til umræðu
á liðnu sumri. Þá sagði Friðrik að
Hallur Hallsson fréttamaður hjá
RÚV- Sjónvarp hefði hringt í sig og
falast eftir skýrslunni, en hann hefði
neitað og vísað Halli á viðskiptaráð-
herra.
Albert Guðmundsson iðnaðarráð-
herra sagðist vilja láta kanna hvernig
þetta'sérstaka mál lak í ríkisfjölmiðl-
ana. En þá ætti einnig að rannsaka
það tilfelli þegar brotinn var trúnað-
ur á einstaklingum í einangrun.
Undir lok umræðunnar sagði
Steingrímur Hermannsson forsætis-
ráðherra vonast til að þetta yrði til
þess að bragarbót yrði gerð í með-
ferð trúnaðarmála.
ÞÆÓ
Auðvelt að
setja sig í
dómarasæti
- segir Jónas Rafnar,
fyrrum bankastjóri
Útvegsbankans
Tíminn hafði í gær samband
við'Jónas Rafnar, fyrrum banka-
stjóra Útvegsbankans frá árinu
1963 til júní 1984 og núverandi
formann bankaráðs Seðlabank-
ans, og spurði hann hvað hann
vildi segja um framkomna gagn-
rýni á bankastjóra Útvegsbank-
ans, eins og hún birtist I nýútkom-
inni Hafskipsskýrslu, svokallaðri.
“Það er náttúrlega hægara að
setja sig í dómarasætið en að sjá
fyrir um alla hluti. Bankastjórnin
fjallaði náttúrlega um þessi mál
og hafði sinií mann í þessu.“
- f skýrslu nefndarinnar kemur
frarn að þess hafi ekki verið gætt
að nægar tryggingar væru fyrir
skuldbindingum Hafskips ?
„Við töldum á sínum tíma að
við hefðum tryggingar. En þetta
var náttúrlega oft á mörkunum.“
Að öðru leyti vildi Jónas ekki
tjá sig um málið þar sem hann
hafi ekki enn lesið skýrslu rann-
sóknarnefndar Alþingis.
- phh
„Hafskipsskýrslan":
Ekkert í skýrslunni
kemurokkuráóvart
- segir Þórður Ólafsson, forstöðumaður Bankaeftir-
litsins. Svara meintum ávirðingum á eftirlitið seinna
„Að því er varðar viðskipti Út-
vegsbankans og Hafskips, þá er
ekkert í þessari skýrslu sem kemur
Bankaeftirlitinu á óvart. Allar
meginniðurstöður skýrslunnar eru í
samræmi við niðurstöður Bankaeft-
irlitsins varðandi þessi viðskipti,
jafnvel þó þau séu orðuð öðr.u vísi
en fram kemur í okkar skýrslu,"
sagði Þórður Ólafsson forstöðumað-
ur Bankaeftirlitsins í samtali við
Tímann í gær.
„Bankaeftirlitið hefur a.m.k.
ellefu sinnum á árabilinu 1975 til
1985, gert úttektir á starfsemi Út-
vegsbankans, bæði í heild og ein-
stökum útibúum bankans sem að
allar hafa farið til bankastjórnar og
bankaráðs Útvegsbankans á hverj-
um tíma. Allflestar þessara skýrslna
hafa einnig farið til hlutaðeigandi
bankamálaráðherra á hverjum tíma,
þannig að okkar niðurstöður hafa
legið fyrir hjá hlutaðeigandi yfir-
Lárus Jónsson bankastjóri Útvegsbankans:
Fengum rangar upplýsingar
völdum bankamála hverju sinni,“
sagði Þórður.
„í skýrslu nefndarinnar fáum við
á okkur athugasemd um að það hafi
ekki verið framkvæmt eftirlit með
bankahum á ákveðnu árabili, en að
öðru leyti held ég að skýrslan í heild
sé ákaflega mikill stuðningur við þau
sjónarmið sem við höfum sett fram
í okkar skýrslum á þessu árabili. Ég
hef ákveðið að tjá mig ekkert um
þessar meintu ávirðingar á Banka-
eftirlitið fyrr en alþingismenn erú
búnir að úttala sig á morgun,“ sagði
Þórður Ólafsson að lokum.
-phh
- ef skýrslan er rétt
„ Við vissum ekki annað en að allt
sem að fyrirtækið átti væri veðsett,
sem síðar reyndist að einhverju leyti
ekki vera rétt. Það eru þó ekki nema
smáupphæðir miðað við heildarfjár-
hæðina" sagði Lárus Jónsson,
bankastjóri Útvegsbankans þegar
Tíminn innti hann eftir því hvort
reynt hafi verið að tryggja að bank-
inn hefði nægilegar tryggingar fyrir
skuldbindingum Hafskips.
„Það má út af fyrir sig segja, svona
eftir á að hyggja, að bankastjórnir
Útvegsbankans sl. 27 ár hafi ekki
haft nægilega gott eftirlit með
Hafskip. En mér finnst menn gera
allt of mikið úr því að það sé ekkert
eftirlit fólgið í neinu öðru en því að
hagdeildir fari ofan í einhverjar
tölur. Það má fylgjast með þessu á
margan annan veg.
Hitt er svo annað mál að reikn-
ingsskilaaðferðin eins og hún erfærð
í ársreikningi Hafskips og undirrituð
af löggiltum endurskoðenda, er
beinlínis villandi. En jafnframt er
því haldið fram í skýrslunni að
bankastjórnin hefði átt að geta séð
það. Það er svona eftir á, erfitt að
segja til um, hvort svo hafi verið,“
sagði Lárus.
„Þessi mál komu nú upp alveg í
kjölfar þess að við tókum við hér
1984. Þá kom endahnúturinn á þessa
erfiðleikasögu, og þvf er haldið fram
að við hefðum átt að grípa inn í þá
strax um haustið og krefjast þess að
aukið yrði eigið fé eða þá að stöðva
þetta 27 ára gamla fyrirtæki, en það
finnst mér þó ekki sanngjörn krafa.
Það má vissulega kenna okkur sem
að þessum málum stóðu um að hafa
ekki brotið málið til mefgjar, en
staðreyndin var hins vegar sú að á
haustmánuðum 1984 vissum við ekki
hver raunveruleg staða fyrirtækisins
var, ef þetta er rétt sem kemur fram
í skýrslunni. Ef skýrslan fer með rétt
mál og sú eiginfjárstaða sem þar er
reiknuð út er rétt og niðurstaða
reikningsins rétt, þá hefur eigin-
fjárstaða fyrirtækisins og rekstrarn-
iðurstaða hvort tveggja verið mjög
úr lagi færð til þess að fegra,“ sagði
Lárus Jónsson bankastjóri Útvegs-
bankans.
Leiðrétting:
Félagi ekki
starfsmadur
Þau leiðinlegu mistök urðu í
frétt Tímans í gær varðandi ís-
lendinga sem tengjast Sea Shep-
herd samtökunum að íslendingur
sá sem sagt var að hefði verið
færður til yfirheyrslna, var sagður
vera virkur starfsmaður samtak-
anna en það er ekki sánnleikan-
um samkvæmt. Maðurinn er fé-
lagi í samtökunum, en ekki starfs-
maður.