Tíminn - 30.01.1987, Qupperneq 12

Föstudagur 30. janúar 1987,
spurning hvort tekst að fjármagna
hann með innlendum lánum eins og
ráðgert er. Verði raunin sú að fjár-
lagahallinn verði fjármagnaður með
erlendu lánsfé þá get ég tekið undir
það sem Þorvaldur hefur sagt.“
INauðsynlegt að
grynnka á
erlendum skuldum
Hefði ekki verið eðlilegra að nýta
hagvöxt síðasta árs til þess að greiða
niður erlendar skuldir en hækka
laun og undirbúa þjóðina fyrir sam-
dráttarskeið sem reynslan sýnir að
verða alltaf öðru hvoru?
„Nei, ég held að efnahagsaðgerð-
irnar liafi komið í réttri röð. Það
fyrsta sem gera þurfti var að ná
verðbólgunni niður. Ríkisstjórnin
ásetti sér að minnka verðbólguna án
mikils atvinnuleysis. Ekki var hægt
að gera hvorutveggja í einu að ná
verðbólgunni niður og greiða erlend-
ar skuldir. Því hefði fylgt alltof
mikill samdráttur í íslensku efna-
hagslífi. Margir óttuðust árið 1983
og ’84 að samdrátturinn myndi leiða
til stórfellds atvinnuleysis. í því
sambandi bendi ég á ummæli verka-
lýðshreyfingarinnar og stjórnarand-
stöðunnar á Alþingi t.d. ummæli
Svavars Gestssonar. Þessir aðilar
spáðu því að í kjölfar efnahagsað-
gerðanna yrði mikið atvinnuleysi.
Sú spá rættist ekki vegna þess m.a.
að ríkisstjórnin taldi nauðsynlegt að
þola erlendar lántökur f nokkurn
tíma. Ef okkur tekst áfram að halda
jafnvægi í efnahagsmálum þá fara að
skapast skilyrði til þess að greiða
niður erlendar skuldir. Ég vil í þessu
sambandi leggja áherslu á mikilvægi
greiðslubyrðinnar sem hefur minnk-
að og það skiptir miklu máli.“
Þegar þjóðartekjur minnka aftur
þolum við þá auknar lántökur?
„Ég hef hvað eftir annað sagt í
ræðum að einmitt þess vegna þurfi
að minnka erlendar skuldir. Hér
mun koma samdráttur á ný. Það er
náttúrulögmál og afli dregst saman
og eykst til skiptis m.a. eftir breyti-
legum skilyrðum í sjónum. Þegar
samdráttur verður aftur er mikilvægt
að tekist hafi að minnka erlendar
skuldir til þess að hægt sé að mæta
slíku áfalli að nokkru með lántök-
um.“
Telur þú líklegt að á allra næstu
iárum takist að ganga á erlendar
skuldir?
„Ef sjávarútvegurinn verður
áfram sterkur og aðrar atvinnugrein-
ar öflugar þá er unnt að ná erlendum
skuldum verulega niður á nokkrum
árum. í þessusambandiskiptirmiklu
máii hvað sparnaður verður mikill í
þjóðfélaginu en sem betur fer hefur
I hann að undanförnu farið vaxandi."
Oft hefur mikil verðbólgualda
fylgt í kjölfar kjarasamninga. Nú er
Ijóst að verkalýðshreyfingin er að
stórum hluta flokkspólitísk. Hefur
hún á undanförnum árum sýnt nægj-
i anlega ábyrgð í kjarasamningum?
„Verkalýðshreyfingin hefur oft
verið nokkuð óábyrg. Ég lít hins
vegar svo á að þar hafi orðið á
breyting. Verkalýðshreyfingin hefur
; af biturri reynslu lært að í verðbólgu
felst engin kjarabót fyrir launafólk.
Ég er ánægður með þá afstöðu sem
j verkalýðshreyfingin tók bæði í fe-
1 brúar og desember á síðasta ári.“
IÞrenns konar
stj ór n arsams tarf
líklegt
Hvaða stjórnarsamstarf er líkleg-
ast eftir kosningar?
„Þetta er erfið spurning. Kratar
Sparisjóðurinn í Keflavík
Erfiðleikar
Núverandi ríkisstjórn hefur náð
miklum árangri í þeirri viðleitni
sinni að minnka verðbólgu og auka
stöðugleika í hagkeifmu. Hvers
vegna nýtur Framsóknarflokkurinn
þess ekki í skoðanakönnunum að
þínu mati?
„Fylgi ríkisstjórnarinnar hefur
sveiflast nokkuð að undanförnu og
fylgi stjórnarflokkanna með. Þarna
hafa fjölmargir þættir áhrif. Ég hef
engan mann hitt sem viðurkennir
ekki þann mikla árangur sem náðst
hefur í efnahagsmálum. Þarna, sem
oft áður, gleymir fólk því þegar
björninn er unnin hver vann hann.
Ég hef engan hitt sem vill nýja
verðbólguöldu og vænti þess að
ríkisstjórnin verði metin af verkum
Frá vinstri: Hermann Sveinbjörnsson, kosningastjóri, Jóhann Einvarðsson, Steingrímur Hermannsson, Ari
Sigurðsson, Óskar Þórmundsson og Óskar Guðjónsson.
sínum. Verði sú von mín veruleiki
þá kvíði ég ekki niðurstöðum kosn-
inganna. Ég held að Framsóknar-
flokkurinn hafi mjög góða málefn-
astöðu þegar gengið verður til kosn-
inga.“
Þú hvattir ungt fólk og konur
mjög til framboðs í komandi alþing-
iskosningum. Ert þú ánægður með
hlut kvenna og ungs fólks á listum
flokksins eftir að þeir hafa verið
ákveðnir?
„Já, ég hef hvatt ungt fólk og
konur til framboðs fyrir Framsókn-
arflokkinn. Ég viðurkenni að ég er
ekki nógu ánægður með niðurstöð-
umar. Þó eru nú framfarir innan
Framsóknarflokksins í þessu efni.
T.d. jókst hlutur kvenna mjög í
síðustu sveitarst j órnarkosningum.
Hlutur kvenna er meiri á framboðs-
listum flokksins nú en nokkru sinni
áður þótt ljóst sé að þær hefðu viljað
ná lengra."
í síðustu kjarasamningum var gert
verulegt átak til að bæta kjör þeirra
lægst launuðu. Eftir undirritun
samninganna sagðir þú að þeir
byggðust á mikilli bjartsýni. Er
hætta á að enn einu sinni hafi verið
slegið upp veislu og verðbólgan farí
hraðvaxandi í kjölfarið?
„Það er alls ekki hægt að segja að
slegið hafi verið upp veislu. Þessir
samningar eru langt frá því að líkjast
þeim sem gerðir voru 1972-73 þegar
verðbólgan fór að vaxa og verða
alvarlegt vandamál. Hitt er annað
mál, að gangi hækkunin sem veitt
var þeim lægst launuðu upp allan
launastigann þá er þetta orðið að
veislu sem getur haft alvarlegár af-
leiðingar. Við þær aðstæður myndi
verðbólgan rjúka af stað aftur. Mér
sýnist að sem betur fer ætli fólk að
sýna þroska í þessu máli, og skilja
mikilvægi þess að þeir sem minnst
hafa fái meira."
Nú hafa tveir virtir fræðimenn,
prófessorarnir, Þráinn Eggertsson
og Þorvaldur Gylfason, lýst áhyggj-
um sínum vegna vaxandi þenslu í
hagkerflnu. Þráinn óttast að veittar
launahækkanir gangi upp allan
launastigann og Þorvaldur Gylfason
varar við miklum fjárlagahalla.
Hvað vilt þú segja um álit þeirra?
„Báðir þessir menn eru virtir
fræðimenn, undir það get ég tekið.
Það er rétt sem Þráinn segir ef launin
ganga upp allan launastigann. Ég
vona hins vegar að þetta muni ekki
gerast og ég tel mig sjá ýmis merki
þess. Það er heldur ekki útilokað að
farið verði bil beggja og verðbólga
aukist eitthvað í kjölfar þessara
kjarasamninga.
Fjárlagahallinn er mjög mikið
vandamál. Þessi halli veldur mikilli
þenslu í þjóðfélaginu og það er
TEPPAVERSLUN FRIÐRIKS BERTELSEN H/F, SÍÐUMÚLA 23. S. 686266.