Tíminn - 21.06.1988, Qupperneq 8

.8 Tíminn
Tíminn
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar:
Aöstoðarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
Oddur Ólafsson
Birgir Guðmundsson
Eggert Skúlason
Steingrímur G íslason
Skrifstofur: Lyngháls 9, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
680001. Kvöldsímar: Áskriftog dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar
686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot:
Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Auglýsingaverð kr.
465,- pr. dálksentimetri.
Verð í lausasölu 60,- kr. og 70,- kr. um helgar. Áskrift 700.-
Bækur og
bókaútgáfa
Stundum er sagt að íslendingar séu mesta
bókaþjóð í heimi. í því felst þá einnig vísbending
um að þeir séu lestrarhestar umfram aðrar þjóðir.
Ekki skal tekin nein ófrávíkjanleg afstaða til
þess, hvort svo sé í raun og veru að íslendingar séu
meiri bókamenn en dæmi eru um með öðrum
þjóðum eða að þeir verji fleiri stundum til lestrar
en aðrir. Slíkur samanburður hlýtur að vera
nokkuð vandasamur og torræður, enda fara sögur
af því að ýmsar þjóðir aðrar en íslendingar geri
kröfu til þess að lesa mikið í frístundum.
Hvað íslendinga varðar er það gleðiefni að
bóklestur ætlar að halda áfram að vera áhugamál
og tómstundaiðja fjölda fólks. Sú tilgáta, sem oft
hefur verið sett fram, að lágmenningarefni popp-
heimsins og fjölmiðlanna eigi eftir að útrýma
„bókinni“ fær vonandi ekki staðist. Sannleikurinn
er sá að enn er það fjöldi manns, þ.á m. ungt fólk,
sem kýs að flýja ágengni poppmenningarinnar og
leita sér skjóls í friðarheimi bókarinnar.
Ekki er annað að sjá en að bókaútgáfa sé með
miklum blóma hér á landi. Það bendir ótvírætt til
þess að almennur markaður sé fyrir góðar bækur
og íslendingar haldi þeim sið, sem gjarnan hefur
verið við þá kenndur, að hvert heimili eignist sitt
bókasafn. Bókaútgefendur virðast hafa metnað til
þess að gefa út gagnlegar bækur um leið og þær eru
vandaðar að frágangi og vel unnar á allan hátt.
Prentvinnu og bókagerðarlist yfirleitt hefur stórum
fleygt fram á síðustu árum.
Sem vitni um hversu bókaútgáfa er í raun
fjölbreytt og kemur víða við er sú staðreynd að á
þessum síðustu vikum er verið að gefa út Passíu-
sálma Hallgríms Péturssonar í 78. sinn á u.þ.b. 300
árum og Ljóðaárbók 1988 er send á markaðinn
með kvæðum eftir 75 samtíma skáld sem bera
einkenni síns tíma í efni og formi. Pá hefur
Sturlunga nýlega verið gefin út af miklum myndar-
brag.
Tilkynnt hefur verið að eitt af umsvifamestu
forlögum landsins vinni að útgáfu íslenskrar al-
fræðibókar, og má það heita tímamótaviðburður í
íslenskri bókaútgáfu. Petta sama forlag hefur gefið
út vandaða ensk-íslenska orðabók, sem minnir á
nauðsyn þess að skipulega sé unnið að gerð góðra
orðabóka á fleiri málum, svo að ávallt séu tiltækar
orðabækur sem hæfa líðandi stund. M.a. er mikil
þörf þess að semja að nýju íslensk-danska og
íslensk-enska orðabók, því að orðaforði þeirra
bóka, sem nú er að hafa á þessu sviði er orðinn
mjög ófullkominn.
Hvað sem líður nýrri fjölmiðlun og margvísleg-
um möguleikum til afþreyingar, er vissulega von
til þess að bókin haldi velli.
Þriðjudagur 21. júní 1988
iltli!! GARRI
!|I«ÍI1IÍ
Evropubandalagið
Steingrímur Hermannsson utan-
ríkisráðherra kom með ýmsar at-
hyglisverðar ábendingar varðandi
samstarf okkar við þjóðir Evrópu-
bandalagsins í viðtaii við Tímann á
þjóðhátíðardaginn. Hann sagði þar
um þetta mál:
„Sérstaða okkar er auðvitað
ótvírxð, t.d. á þessum stóra mark-
aði og reyndar í þeirri fjölþættu
samvinnu sem erað takastí Evrópu
og menn kalla m.a. pólitískan sam-
runa. Þar stöndum við æði mikið
sér. Vegna fjarlægðarinnar einnar
eigum við nokkuð erfitt með að
taka virkan þátt í slíku samstarfi.
Þá er og á það að líta að við erum
miklu fámennari en flestar aðrar
Evrópuþjóðir, en myndum þó
þurfa að hafa fjölmenna sveit
manna úti í Brussel til þess að taka
þátt l slíku. Af þessum sökum
höfum við greinilega sérstöðu sem
að mínu mati ræður því mjög að
fullkomin þátttaka í Evrópubanda-
laginu hentar okkur aUs ekki. Mín
skoðun er hins vegar sú að við
getum náð mjög viðunandi samn-
ingum án þess að ganga þar til
fullrar þátttöku, því við erum mjög
mikilvægir fyrir Evrópu í ýmsu
tUliti, í fyrsta lagi sækjast Evrópu-
þjóðir eftir fiskinum héðan, sem er
úr hreinum sjó og aUt öðru um-
hverfi en þeir hafa við strendur
Evrópu, í öðru lagi er ekki hægt að
neita því að því miður erum við
■ afar mikilvægur hlekkur í vörnum
Evrópu. Þetta er viðurkennt og
mikils metið af Evrópuþjóðum.
Það verð ég var við. Og þó að ég
vilji alls ekki selja varnir fyrir
viðskipti, þá er þetta samt staðr-
eynd sem tekið er tiUit til. “
Samruni á
mörgum sviðum
Um þátttöku í sameiginlegum
vinnumarkaði og sameiginlegum
fjármagnsmarkaði segir Steingrím-
ur einnig þama:
„Samruninn í Evrópu erá mörg-
um sviðum, en ég held að við
verðum að takmarka okkar þátt-
töku við atriði sem okkur hentar
og við ráðum við. Ég tel t.d. að
sameiginlegur vinnumarkaður sé
ekki hlutur sem henti okkur. Það
sama ma segja um .
fjármagnsmarkað. Hins vegar álít
ég að við eigum að taka fuUan þátt
í frjálsum viðskiptamarkaði. “
Ekki þarf að efa að hér er talað
í takt við það sem eru skoðanir
meginþorra íslendinga. Nú að ný-
afstöðnum þjóðhátíðardegi er okk-
ur kannski enn meira í huga en
stundum endranær að við háðum á
sínum tíma harða baráttu fyrir
sjálfstæði okkar, og það er eðlilegt
að þjóðinni sé það ofurlega í huga
að afsala sér ekki neinum hluta af
hinu pólitíska sjálfstæði.
Sama máli gegnir líka um fiski-
miðin umhverfis landið. Við háð-
um hörð þorskastríð til að ná
yfirráðum yflr þeim hér á árum
áður, og þess er ekki að vænta að
fólk sé reiðubúið til að afsala sér
neinum réttindum að því er varðar
yfirráðin yfir þeim.
Við Evrópuþjóðir viljum við
vitaskuld eiga gott og náið
samstarf. Hins vegar fer það ekki
á miUi mála að bæði í Evrópu-
bandalaginu og í öðru samstarfi
þeirra eru á ferðinni hugmyndir
sem stefna að því að sameina
þjóðirnar sem mest, m.a. á pólit-
ískum vettvangi. Það er ekki síst af
landfræðilegum og sögulegum
ástæðum að þess er ekki að vænta
að íslendingar séu reiðubúnir að
taka þátt í slíkum samruna.
Að öðru er lika að gæta í þessu
sambandi. Hér innanlands hafa
undanfaríð heyrst raddir sem halda
því fram að við eigum að ganga ■
Evrópubandalagið. Þetta eru rót-
tækar hugmyndir, en máski van-
hugsaðar. Til þess að íslcnsk lyrir-
tæki séu í stakk búin til að hella sér
út í darraðardans samkeppninnar
innan Evrópubandalagsins þurfa
þau til dæmis að búa við sömu
samkeppnisaðstæður og þar ríkja.
Það innifelur meðal annars að
þau búi við sama fjármagnskostnað
og tíðkast í löndum Evrópubanda-
lagsins. Eins og fram hefur komið
nú í vetur og vor er vaxtahyrdm á
fiskvinnslustöðvum landsmanna
margföld á við það sem sambærileg
fyrírtæki til dæmis í Bretlandi búa
við. Áður en til greina getur komið
að opna hér landamæri fyrir er-
lendu fjármagni og þar með er-
lendri samkeppni umfram það sem
nú er, verður að teljast frumskil-
yrði að við náum áður sambærileg-
um tökum á efnahagsmálum okkar
við það sem gerist í samkeppnis-
löndunum. Það þýðir ekki að krefj-
ast þess að fyrirtæki á landsbyggð-
inni standi sig í samkeppni á sama
tíma og á þau eru lagðar vaxtabyrð-
ar langt umfram það sem gerist í
nálægum löndum. Þess vegna þýð-
ir tæpast að hugsa til nánari efna-
hagslegra tengsla við þjóðir á meg-
inlandi Evrópu nema okkur takist
fyrst að koma hér á sambærilegu
efnahagslegu jafnvægi og þar
gerist. Garri.
VÍTTOG BREITT
llllllll
llllllll
Valköstur þjóðhátíðar
„Nokkur ölvun var í Höllinni en
allt fór vel fram,“ sagði í frétt frá
17. júní hátíðarhöldum í DV. Með
fylgdi mynd af hóp unglinga og þar
með eftirfarandi texti: „Lúnir tón-
leikagestir í Laugardalshöll voru
lagðir til hvílu í einum afkima
Hallarinnar og látnir sofa úr sér
mestu vímuna.“
Myndin er furðulík mörgum
fréttamyndum sem berast erlendis
frá þar sem styrjaldir geisa og
líkum er safnað saman eftir átök
og raðað á jörð þar til einhverjir
aðilar ákveða hvað gera eigi við
fórnarlömbin. Svona myndir eru
gjarnan teknar þegar einhverjir
ganga framhjá röðinni og líta yfir
valinn. Ljósmyndari DV hefur það
fréttanef að taka myndina af sínum
„líkfundi“ á nákvæmlega þennan
kunnuglega hátt.
Það sem fór svona vel fram í
Höllinni voru tónleikar á vegum
Listahátíðar þar sem nokkrum vin-
sælum hljómsveitum var smalað
saman til að smala unglingum sam-
an og þarna tókst að bæta 5 þúsund
manns við allan þann grúa sem
naut Listahátíðar.
Tíðindalaust
á poppvígstöðvunum
Líklegast er það matsatriði hve-
nær eitthvað fer vel fram og hvenær
miður. Að minnsta kosti hlýtur að
vera umdeilanlegt að listahátíðar-
dagskrá sé með öllu hnökralaus
þegar taka þarf marga unglinga,
pilta og stúlkur, úr umferð með
þeim ógeðfellda hætti að raða með-
vitundarlausum líkömum þeirra
upp á hráslagalegt gólf afsíðis í
tónleikahöll og láta þá liggja þar
vegfarendum og blaðaljósmynd-
urum til sýnis.
Ef tónleikahaldarar og ráða-
menn hljómleikahallarinnar halda
að svona lagað sé sæmileg meðferð
á áheyrendum og gestum, þótt
örmagna séu af vímuefnaneyslu,
Hátíðin var haldin bæði undir og yfir regnhlífum.
Tímamynd Gunnar.
■er auðvitað ekkert óeðlilegt þótt
þeir haldi því fram að skemmtun
þeirra hafi farið vel fram og láta
fjölmiðla hafa það eftir sér þótt
reyndin sé önnur. Vígvallarmyndin
úr Laugardalshöllinni er dæmi um
sljótt viðhorf til mannlegrar niður-
lægi'ngar og að halda því fram að
allt hafi farið vel fram á samkundu
sem lætur svona vegsummerki eftir
sig sýnir siðferðisstig sem ekki
sæmir þeim sern ráða húsum þar
sem menningarlíf ungmenna á að
fara fram í.
Innihátíð
Annars var það kannski mikið
happ að Listahátíð skyldi efna til
dægurlagahljómleika á þjóðhátíð-
ardaginn. Suðvestanlands var ekki
hundi út sigandi vegna vatnsveðurs
og í miðbæ Reykjavíkur mættu
ekki aðrir til leiks en blöðru- og
pylsusalar og mennirnir sem settu
upp hljómsveitarpallinn og spila-
menn sem ráðnir voru til að leika
fyrir þjóðhátíðardansi.
Þetta er langt frá því að vera í
fyrsta sinn sem 17. júnf hátíðar-
höldin fara í vaskinn vegna lemj-
andi votveðurs, en hins vegar sýnist
sem fólk sé nú fyrst farið að gefast
upp á að sækja útihátíðarhöldin og
fá sér pylsu með öllu og miklu vatni
til viðbótar til að minnast sjálf-
stæðisins.
íþróttamótin á þjóðhátíðardag-
inn eru fyrir löngu aflögð í höfuð-
borginni og einhver ætlaði að safna
fé með fótboltaleik á Laugardals-
velli en uppskar ekki annað en
rigningu og tap. Tilraun var gerð
til að skemmta blessuðum börnun-
um en á þá tilbreytingu rigndi eins
og allt annað utandyra.
En áfram verður haldið að gefa
frí og halda upp á þjóðhátíð hvern-
ig svo sem vindurinn blæs og jafn-
vel þótt hann rigni en í framtíðinni
mun dagskráin væntanlega taka
stakkaskiptum eins og hún hefur
reyndar gert frá því farið var að
halda 17. júní þjóðhátíðlegan.
En vonandi verður fréttaefni af
þjóðhátíðum framtíðarinnar gæfu-
legra en svo að það minni helst á
mannfall í stórorustum úti í róstu-
sömum heimi. Alla vega var það
heppilegt að Listahátíð skyldi hald-
in í Laugardalshöllinni því þar var
hægt að forðast vætuna að ofan,
sem samt er saklausari en sú brjóst-
birta sem olli valköstunum í Laug-
ardalshöllinni. OÓ