Tíminn - 24.10.1989, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Þriðjudagur 24. október 1989
Timiim
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
_____Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Aðstoöarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
Oddurólafsson
Birgir Guðmundsson
Eggert Skúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Lyngháls 9, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar
686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot:
Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f.
Frá og með 1. ágúst hækkar:
Mánaðaráskrift í kr. 1000,-, verð í lausasölu í 90,- kr. og 110,- kr. um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Island og EBE
í málefnasamningi ríkisstjórnarinnar er kveðið
svo á í upphafi utanríkismálakaflans að markmið
utanríkisstefnu íslendinga sé að „treysta sjálfstæði
landsins og gæta hagsmuna þjóðarinnar í alþjóðleg-
um samskiptum.“
Ef til vill finnst einhverjum að orðalag af þessu tagi
sé upptugga sjálfsagðra hluta. Varla þurfi að taka
það fram í hvert skipti sem ríkisstjórn sest að völdum
að hún ætli að treysta og viðhalda sjálfstæði landsins
og láta ekki ganga á íslenska þjóðarhagsmuni í
alþjóðlegum samskiptum.
Við nánari skoðun munu þó flestir viðurkenna að
yfirlýsing sem þessi er í rauninni óhjákvæmileg
grundvallarsetning í málefnasamningum íslenskra
ríkisstjórna. Utanríkismál eru meðal mikilvægustu
þjóðmála hér á landi og því nauðsynlegt að orða sem
skýrast meginmarkmið utanríkisstefnunnar. Eins og
upphafsorð utanríkismálakafla málefnasamnings
ríkisstjórnarinnar bera með sér er það sjálfur
útgangspunktur utanríkisstefnunnar að „treysta“
sjálfstæði landsins, sjá til þess að því verði í engu
haggað. Allt sem gert er í utanríkismálum hlýtur að
miðast við þessa setningu og krefst þess að sjálfstæð-
ishugtakið sé svo vel skýrgreint að það misskiljist
ekki.
Á því er enginn vafi að þegar rætt er um að treysta
sjálfstæði íslands er átt við það að íslendingar haldi
þeim fullveldisrétti sem þeir eiga nú að landslögum
og alþjóðarétti. Málefnasamningurinn gerir ráð fyrir
því að í engu verði slakað á um þennan rétt. Sú mikla
áhersla sem lögð er á sjálfstæðisyfirlýsinguna í
tímabundnu plaggi á borð við stjórnarsáttmála er
vitnisburður um það að ríkisstjórnin heldur í heiðri
viðteknum skilningi á hvað sé fullveldi íslands og
hefur síst í huga að gera þar á nokkra tilslökun. A
grundvelli þessa skilnings taka íslendingar virkan
þátt í alþjóðlegu samstarfi.
Þetta meginmarkmið íslenskrar utanríkisstefnu
mótar að sjálfsögðu viðhorf íslenskra stjórnvalda til
Evrópubandalagsins. Það má ljóst vera að íslending-
ar geta ekki orðið aðilar að Evrópubandalaginu
nema með því að afsala sér fullveldi í mikilvægum
atriðum. íslensk stjórnvöld hafna því öllum hug-
myndum um inngöngu í EBE, en munu „búa íslenskt
atvinnulíf undir þær breytingar sem verða á viðskipt-
aháttum og efnahagsstjórn í Evrópubandalaginu á
næstu árum. Sérstaklega verður unnið að því að laga
íslenskt efnahagslíf að hinum nýju aðstæðum og
tryggja viðskiptastöðu íslenskrar atvinnustarfsemi
án aðildar að (Evrópu-) bandalaginu.“
Ekki er vafi á því að þessi „aðlögun“ íslensks
efnahagslífs að þróun Evrópubandalagsins er hvort
tveggja í senn eitt mikilvægasta og vandasamasta
viðfangsefni íslenskra ríkisstjórna á næstu árum.
Hins vegar er óþarfi að gera slíkt úr þessu máli eins
og íslendingar séu að búa sig undir sjálfan dómsdag-
inn í efnahags- og viðskiptamálum. Það er þeim mun
meiri ástæða til að hvetja ríkisstjórnina til að slá ekki
af markaðri stefnu sinni, að Sjálfstæðisflokkurinn er
nú farinn að boða það opinskátt að íslendingar eigi
að afsala sér fullveldi sínu og sækja skilyrðislaust um
aðild að Efnahagsbandalaginu.
GARRI
Veruleiki á hvolfi
Guðmundur Magnússon sagn-
fræðingur, sem fyrir 10 árum gekk
undir nafninu Guðmundur „Maó“
Magnússon sökum öfgafullrar
vinstrimennsku, en er nú kunnur
sem einn öfgafyllsti frjálshyggju-
maðurinn meðaí ungra sjálfstæðis-
manna, skrifaði í D V grein í síðustu
viku þar sem hann fann Blaða-
prentsblöðunum, Tímanum, Þjóð-
viljanum og Alþýðublaðinu, allt til
foráttu. Einkum þótti Guðmundi,
sem eitt sinn var Guðmundur Maó,
fréttir þessara blaða lítilsigldar, og
kallaði pólitískar samsuður sem
væru nú eitthvað annað en fréttirn-
ar í DV og Mogga. Garrí minntist
þess við lestur greinar Guðmundar
að þessi fyrrum aðstoðarmaður
menntamálaráðherra var aðalhug-
myndafræðingur Birgis ísleifs þeg-
ar finna þurfti stöðu við Háskóla
íslands handa Hannesi Hólmsteini
Gissurarsyni. Var þá altalað að
Guðmundur þessi hefði skrifað
röksemdafærsluna fyrír ágæti
Hannesar vinar síns og skoðana-
bróður, en þessir tveir menn hafa
undanfarin misseri tekið að sér að
vera helstu sérfræðingar landsins
um ágæti frelsisins og óhefts mark-
aðsbúskapar. Hróp þessara merk-
isbera frelsisins hafa þó ekki náð
eyrum margra, enda Islendingar
skynsöm þjóð að upplagi og eðlis-
greind. Vegsemd þeirra félaga hef-
ur þó orðið einna mest innan
Sjálfstæðisflokksins, en jafnvel þar
er litið til þeirra sem eins konar
sértrúarflokks, ungra manna með
hlutverk. Minnisvarðar þeirra eru
því í samræmi við annað, greinar
eftir Guðmund í D V eins og sú sem
hér er til umræðu og lektorinn
skrífar sögu Sjálfstæðisflokksins í
myndurn og máli, sem menn eru
farnir að útnefna sem “sennilega
eitt metnaðarlausasta verk sem
skrífað hefur veríð um íslensk
stjórnmál.“
En hverjar eru syndir þeirra
dagblaða, Tímans, Þjóðviljans og
Alþýðublaðsins, sem Guðmundur
ræðst svo heiftarlega á? Jú, frétt-
irnar eru pólitískar samsuður, eins
og áður segir, og eftir því sem ætla
mætti af grein frelsisberans eru
þau gefln út fyrir almannafé. Garri
V

VP - — cVy

hefur áður heyrt lummuna um að
Blaðaprentsblöðin séu á ríkisjöt-
unni og hefur sú kcnning komið
fram í mörgum myndum. Það er
rétt hjá Guðmundi frelsisbera að
þingflokkar fá ákveðið fé til útgáfu-
mála í hlutfalli við þingstyrk. Þar
fær Sjálfstæðisflokkurinn mest.
Með sömu röksemdafærslu og
Guðmundur kýs að beita, mætti
segja að skattborgarar væru að
borga vini Guðmundar stórfé til að
skrifa sögu Sjálfstæðisflokksins.
Munurinn á Garra og Guðmundi
er hins vegar sá að Garri er frjáls-
lyndur lýðræðissinni, sem getur vel
unnt Sjálfstæðisflokknum, eða
þingflokki hans, að ákveða sjálfur
hvernig hann ver sínum útgáfupen-
ingum. Guðmundur hins vegar er
öfgasinni, maður sem ekki þolir
eðlilega umræðu um málefni og
skilur ekki að frelsið sem hann
lofar í orði nær líka til þess mikla
meirihluta sem er ekki múlbundinn
af kreddufestu ákveðinnar hug-
myndafræði. Þess vegna er honum
illa við að þingflokkar hafi þann
möguleika að styðja við bakið á
útgáfu dagblaða, sem ekki eru
ofurseld pólitísku eftirliti Sjálf-
stæðisflokksins, vill hclst að þing-
flokkarnir fái sem minnst um það
að segja hvernig þeir verja útgáfufé
sínu. Honum til huggunar má geta
þess að þingflokkar hafa það í
hendi sér hvort þeir veita blöðum
einhvern stuðning og mun allur
gangur vera á því hvort þeir gera
það og í hve miklum mæli. Hins
vegar stjórnast Guðmundur í þess-
um skrifum sínum í DV af sömu
hvötum og hann stjórnaðist þegar
hann sem aðstoðarmaður ráðherra
þurfti að útvega skoðanabróður
sínum vinnu, þ.e. að hvað sem það
kostar þarf að koma öfgum frjáls-
hyggjunnar á framfæri og skipa
talsmönnum hennar sem bestan
sess og að hvað sem það kostar þá
þarf að koma höggi á alla þá sem
ekki lúta beinni hugmyndafræði-
legri stjórn merkisbera frjálshyggj-
unnar. Frelsið er hjá Guðmundi og
félögum hans frelsi fyrir talsmenn
frjálshyggjunnar.
Daginn sem Guðmundur Magn-
ússon fékk grein sína birta voru
aðalfréttir Tímans af jarðskjálftum
í Kaliforníu og af óvenjulegum
fjárstofni í Skagafirði sem hafði
fleiri rifbein en aðrar kindur á
landinu. Daginn áður hafði Tíminn
greint frá umræðum á kirkjuþingi
og skuldum sem ríkisstjórnin hefur
orðið að afskrifa. Það er eingöngu
í höfðum sem mótast af þeim
eiginleikum sem að ofan er lýst
sem þeirri hugsun getur svo mikið
sem skotið upp, að kalla fréttir
Tímans „pólitískar samsuður sem
ekkert eigi .skylt við tíðindi
dagsins". Svo illa getur öfgakennd
hugsjónamennska leikið menn að
þeir sjá veruleikann á hvolfi og svo
er nú faríð fyrir Guðmundi Magn-
ússyni.
Þegar þetta er haft í huga hljóta
Tímamenn að verða hamingjusam-
ir við skrif Guðmundar því þau
sýna að blaðinu hefur tekist það
sem segir í blaðhausnum: „að boða
frjálsly ndi og framfarir í 70 ár“.
Garri
VÍTTOG BREITT
111111!

lllllli
Pólitiskt mál
Ekki fer milli mála að Sjálfstæð-
isflokkurinn stefnir að því að koma
íslendingum í Evrópubandalagið
eins fljótt og hægt er. Þetta kom
skýrt fram í áliti „aldamótanefnd-
ar“ flokksins sem kynnt var á
landsfundi fyrir þremur vikum og
bergmálar í orðum formanns og
varaformanns flokksins.
íhaldið og EBE
Af þessu má ráða að það verður
eitt af áhersluatriðum Sjálfstæðis-
flokksins, þegar til mótunar kosn-
ingastefnuskrár kemur, að berjast
fyrir þessu hugsjónamáli sínu. Þótt
það sé í sjálfu sér virðingarvert að
flokkurinn fer ekki í launkofa með
stefnu sína í þessu máli, þá er það
á hinn bóginn harmsefni og al-
vörumál að þessi stærsti stjórn-
málaflokkur þjóðarinnar skuli hafa
tekið slíka stefnu í svo afdrifaríku
máli. Sjálfstæðisflokkurinn hefur
lent í því sem formaður ungra
miðflokksmanna í Svíþjóð sagði
um hugarfar margra ráðamanna
þar í landi, að þeir væru farnir að
„leggja ofurást á Evrópubandalag-
ið“ og vildu öllu til kosta til að
tengjast því stórveldi sem Evrópu-
bandalagið á að verða.
Einórð afstaða
gegn áróðri
Það mun víst rétt vera að bæði í
Noregi og Svíþjóð vinna áhrifa-
mikil öfl að því að sannfæra al-
menning um að framtíðarhags-
munir þjóðanna hvíli á því að
ganga í Evrópubandalagið.
Áróðurinn fyrir þessu er svo út-
breiddur að ýmsir óttast að and-
mæli gegn því séu þegar farin að
hljóma sem hjáróma rödd.
Eigi að síður hefur sænski Mið-
flokkurinn hert á andstöðu sinni
gegn slíkum málflutningi. Formað-
ur Miðflokksins, Olof Johansson,
hélt fyrir skömmu ræðu á flokks-
þingi þar sem hann réðst harðlega
gegn þeim forystumönnum í
stjórnmálum og efnahagsmálum
sem „dreymir um að setja á laggirn-
ar pólitískt og efnahagslegt stór-
veldi í Vestur-Evrópu.“ „Þetta
stórveldi á að vera til jafnvægis við
ofurveldi Bandaríkja Norður-Am-
eríku og Japans,“ sagði Olof Jo-
hansson.
Formaður sænska Miðflokksins
sagði það sína skoðun að framtíð
Evrópu ætti ekki að felast í slíku
stórveldi, heldur því sem hann
kallaði margbreytni þjóða og ríkja,
hugmynda, máls og menningar.
Hann sagði það stefnu síns flokks
að horfa til þess konar Evrópu, þar
sem sjálfstæð lýðræðisríki ynnu
saman og þar sem álfan öll í
fjölbreytni sinni fengi að lifa og
dafna.
Olof Johansson er með þessum
orðum að hafna hugmyndum ým-
issa stjórnmálamanna og tækni-
krata í hópi iðnaðarforkólfa og
embættismanna að Svíar gangi í
Evrópubandalagið. Orð formanns
Miðflokksins bera þvf vitni að
áróðurinn fyrir Efnahagsbandalag-
inu er orðinn magnaður í Svíþjóð,
en þau sýna það líka að þessi
áróður á einarða andstæðinga.
Fjölmiðlaumræðan
Hér á Islandi er sama hætta fyrir
hendi og í Svíþjóð að ljóst og leynt
verði áróðurinn fyrir Evrópu-
bandalaginu látinn síast inn í þjóð-
ina. Flest sem sagt er í fjölmiðlum
um Evrópubandalagið stefnir að
sama brunni: Að gylla fyrir fólki
„efnahagslega nauðsyn“ þess að
ísland verði fyrr eða síðar aðili að
þessu stórveldi. Fréttaþáttur í
Sjónvarpinu sl. sunnudagskvöld
hafði þann blæ á sér að sannfæra
áheyrendur um að hagvöxtur væri
útilokaður nema innan þessa
bandalags. Það fór um þennan
þátt, eins og flest sem á borð er
borið í fjölmiðlaumræðum um
EBE, að ekki var minnst á stjórn-
skipulag bandalagsins og valddreif-
ingu innan þess. Með tilliti til þess
að núverandi ríkisstjóm er andvíg
inngöngu fslands í Evrópubanda-
lagið er tímabært að gera þjóðinni
sem skýrasta grein fyrir málinu í
heild. Evrópubandalagsmálið er
pólitískt mál og á að ræðast á
pólitískum grundvelli. I.G.