Tíminn - 03.08.1991, Qupperneq 7

Laugardagúr 3. ágúst 1991
nniml T 3
Tíminn 7
Landsmót skáta 1990.
Ljósm. Slgurður Bogl, Solfossl
slökkt slíka löngun. Hvers vegna
leggja menn ekki höfuðið í bleyti
um það hvað megi verða til þess
að skapa viðkunnanlegar sam-
komur eða notalega viðveru í
fjölmenni á útivistarstöðum án
þessa æðislega fyrirgangs á svall-
samkomum sem standa sólar-
hring eftir sólarhring með lam-
andi eftirköstum og óþrifum í
nánasta umhverfi? Hvers vegna
er ekki komið upp útivistarað-
stöðu á stöðum þar sem fólk get-
ur komið um hverja helgi sum-
arsins og notið skemmtana og
annarrar afþreyingar í rólegra
umhverfi en hinar tímabundnu
útihátíðir hafa í för með sér? Hér
er auðvitað ekki átt við þjóðgarða
og aðra staði sem fólk sækir
vegna náttúrufegurðar. Útivistar-
svæði til skemmtanahalds eru
annars eðlis, en eiga fullan rétt á
sér og ætti að reka allt öðru vísi
en fjöldasamkomur verslunar-
mannahelgarinnar eins og þær
hafa þróast.
Hugleiðing um veðrið
En eins og sagði í upphafi Tíma-
bréfs eru Islendingar ekki síst í
skapi til að hugsa um veðrið um
verslunarmannahelgina.
Þess er vænst að víðast verði
gott veður um helgina, og er það
framhald af einmunasumarblíðu
sem verið hefur í ár. Yfirleitt eru
allir sammála um að veðráttan í
vor og sumar hafi verið svo ein-
stök að helst megi líkja henni við
mestu góðviðrisár á þessari öld.
Gamalt fólk hefur líkt veðurfar-
inu núna við árið 1939 sem er
mörgum í minni sem lifðu þann
tíma og eru enn til frásagnar.
Vafalaust mætti nefna ýmis önn-
ur góðviðrisár. Reynsla flestra er
sú að veðurfar á íslandi sé afar
breytilegt frá ári til árs. Hvað sem
líður veðurfarstímabilum, hita-
og kuldaskeiðum um aldirnar,
eins og íslensk veðurfræði kenn-
ir, er hver kynslóð fyrst og fremst
næm fyrir því sem hún reynir
sjálf og er fær um að miða við frá
ári til árs.
Fólk, sem nú er aðeins fimmtugt
eða rétt rúmlega það, þarf ekki
lengi að leita í huga sínum til
þess að muna hvað tíðin hefur
verið breytileg milli ára í þau 40
ár sem liðin eru síðan 1951. Það
ár er í minnum haft sem harð-
indaár vegna þess hvað vetur var
kaldur og snjóþungur víða um
land og hversu seint voraði, svo
að enn var snjór heima við bæi á
Norðurlandi í júní, en snerist svo
skyndilega til sunnanáttar að há-
tíðahöldin 17. júní fóru fram í
góðu veðri víðast um land. Þann-
ig er sífellt hægt að bera saman ár
og ár og harla sjaldgæft að eins
viðri á þeim öllum. Sumir kalla
þetta duttlunga íslensks veður-
fars, en mætti alveg eins kalla
eðlilegt einkenni þess, nokkuð
sem þjóðin þekkir um eðli lands
síns eða ætti að þekkja, hvað sem
öðru líður.
Hér var tekið dæmi af veðráttu
ársins 1951, vegna þess að sam-
anburður þess við líðandi ár mið-
ast við heilan tug og andstæður
árferðis þessara tveggja ára eru
augljósar. Þær sanna þá reynslu
aldanna að á íslandi sé allra veðra
von. Þrátt fyrir það þykir okkur
vænt um landið okkar og sættum
okkur við það eins og það er. Við
elskum náttúrufegurð þess og
hrífumst af stórleik þess með
andstæðum sínum og öfgum.
Þannig eigum við að njóta þess
og umgangast það.
Orð Sveins forseta
í þessu sambandi koma í hugann
orð sem fyrsti forseti íslands,
Sveinn Björnsson, lét falla í síð-
asta nýársávarpi sínu til þjóðar-
innar 1. janúar 1952, aðeins
þremur vikum áður en hann and-
aðist og er hinn eini af forsetum
íslands frá lýðveldistöku sem lát-
ist hefur í embætti.
Þess er að minnast, eins og áður
hefur verið um rætt, að þá var
nýliðið harðindaárið 1951. For-
setinn lét öðrum eftir að lýsa
harðneskju íslensks veðurfars
með mörgum orðum og gera
óendanlega mikið úr henni. Þess
í stað minntist hann íslenskrar
náttúru á eftirfarandi hátt og
tengdi saman við fólkið sjálft og
þjóðlífið:
„Náttúrufegurð íslands er róm-
uð af útlendum og innlendum,
formfegurð fjallanna hrífur
hvem mann. Sífelldur breytileiki
í línum og litum mætir auga
ferðamannsins. En fulla nautn af
fegurð landsins og annan skiln-
ing á því fá menn aðeins með því
að kynnast fólkinu sem byggir
það. Þetta hefur verið fyrri
reynsla mín á ferðum mínum um
landið og staðfestist hún full-
komlega á ferðum mínum í sum-
ar... Hvergi varð ég var við bar-
lóm, vonleysi um framtíðin^ né
vantrú á landið og gæði þess.“
Sveinn forseti gerði einnig að
umtalsefni viðhorf hinna eldri til
æskufólksins og sagði:
„Mér fmnst ekki ástæða til
þeirrar bölsýni, sem stundum
gætir í þessu sambandi... Ég vil
... hvetja menn til að vera ekki
miður skyggnir á kosti unga
fólksins en galla þess... Vér þurf-
um að leggja alúð við uppeldi
ungu kynslóðarinnar, ræktun
lýðsins er ekki vandaminni en
ræktun landsins."
Þessi orð Sveins Bjömssonar
mættu verða íhugunarefni þegar
rætt er um vanda ferða- og
skemmtanamenningar þjóðar-
innar. Sá vandi tengist landinu og
náttúru þess, veðurfarinu og um-
gengni við landið, en einnig fólk-
inu sem það byggir og e.t.v. um-
fram allt æskufólkinu, sem ekki
er eitt til ábyrgðar um framferði
sitt, heldur foreldrar og forráða-
menn og aðrir sem bera ábyrgð á
uppeldismálum.