Tíminn - 28.05.1992, Qupperneq 8

8 Tíminn
Fimmtudagur 28. maí 1992
r
BLAÐBERA VANTAR
víðsvegar um borgina
og á Seltjarnarnesi
öööli 1- u U t 'nn^r
! N;■]iijÍP^nilfnI?ufg..i-feiiavy;
Jk * j&jíi...
I'íniiim
Lynghálsi 9. Sími 686300

Ull
Guömundur
Bjarnason
Valgeröur
Sverrisdóttir
Jóhannes Geir
Sigurgeirsson
Norðurland eystra
Fundir með alþingismönnum
Þingmenn Framsóknarflokksins i kjördæminu boða til almennra stjórnmálafunda,
sem hér segir:
Grimsey, Félagsheimilinu fimmtudaginn 28. mai kl. 13.00.
Garðar, Húsavik, laugardaginn 30. mai kl. 10.00 f.h.
Framsóknarflokkurinn.
Kópavogsbúar—
Vormarkaður
Vormarkaöur Freyju veröur haldinn laugardaginn 30. mai kl. 10.00-16.00
aö Digranesvegi 12. Á markaönum kennir margra grasa, svo sem: Fjölær
útiblóm, trjáplöntur, stofublóm, kökur o.m.fl. Auk þess veröa kaffiveitingar
á staönum. Hluti af ágóöanum rennur til Vímulausrar æsku.
Þeir, sem vilja leggja málefninu liö eöa vilja fá nánari upplýsingar,
hringi i Ástu i sima 40229.
Stjóm Freyju.
Ólafsvík —
Hellissandur
Steingrimur Hermannsson og Ingi-
björg Pálmadóttir heimsækja fyrirfæki
á Ólafsvík og Hellissandi þriðjudaginn
2. júni.
Fundur verður I Félagsheimilinu,
Ólafsvik kl. 20.30 um kvöldiö. All-
ir velkomnir.
Fundarboðendur.
Steingrímur Ingibjörg
Ásta Ragnheiður Inga Þyri Sigurður
Kópavogsbúar athugið
Eftirtaldir einstaklingar verða til viðtals á Digranesvegi 12, fimmtudaginn 4. júni milli
kl. 17 og 19:
Ásta Ragnheiöur Jóhannesdóttir, upplýsingafulltrúi Tryggingastofnunar rikisins.
Inga Þyrí Kjartansdóttir, formaður Félagsmálaráðs.
Siguröur Geirdal bæjarstjóri.
Kópavogsbúar, litið inn á Digranesveginum og fræðist um nýja almannatrygginga-
löggjöf, félagslega þjónustu i Kópavogi og bæjarmálin almennt.
Stjórn fulltrúaráðs framsóknarmanna i Kópavogi.
Byggingu nýrra álvera í
Venezúela skotið á frest
Uppi eru ráðagerðir um fjögur ný
álver í Venezúela fyrir aldamót, en
byggingu a.m.k. tveggja þeirra hef-
ur verið skotið á frest, þ.e. fyrir-
huguðum álverum Alcoa og Austr-
ia Metall. Ekki hefur verið til-
kynnt, hvort byggingu hinna
tveggja verður líka frestað, en
þau verða í eigu aðila í Vestur-
Evrópu, Bandaríkjunum og
Suður-Kóreu.
Tvö álver eru nú starfrækt í Ven-
ezúela: Alcasa, sem hóf vinnslu
1967, og Venalum, sem hóf vinnslu
1978. í Alcasa á ríkið 92,1%, en
Reynolds International 7,9%. í Ven-
alum á ríkið 80%, en 20% eru í eigu
sex japanskra fyrirtækja (Showa
Denko, Kobe Steel, Sumitomo,
Chemical, Mitsubishi Material,
Mitsubishi Aluminium og Maru-
beni). Vinnsla Alcasa varð 210.000
tonn 1991, en Venalum 395.000
tonn og fóru 70% vinnslu hennar til
Japan. Á báðum álverunum varð tap
1991, á Alcasa 39 milljónir $, á Ven-
alum 50 milljónir $.
í Venezúela er báxít-náma, Bauxi-
ven, sem ríkið á að öllu leyti. Úr
henni voru numin 2,1 milljón tonna
1991, en væntanlega 3,5 milljónir
tonna 1992. — Þá er álsýringur, al-
umina, unninn í verksmiðju í land-
inu, Interalumina, en ríkið á 98,3%
hennar og Alusuisse 1,7%.
Bandaríkin: Örbirgð í
stórborgum
Frá óeirðunum í Los Angeles í
byrjun maí 1992 hefur atvinnuleysi
og fátækt í bandarískum stórborg-
um verið í sviðsljósinu. í aðalgrein
Financial Times 8. maí 1992 sagði
m.a.:
„Mestan hljómgrunn hlýtur sú
skoðun, að ríkið þurfi meira en nú
að hlaupa undir bagga með fjöl-
skyldum. Meginástæða upplausnar-
innar í borgum er álitin vera, að að
æ stærri hluta eru konur að verða
höfuð fjölskyldna, um leið og barns-
fæðingum utan hjónabands fjölgar.
Á meðal svertingja segir mest til
þessa. Hjá þeim eru konur í for-
svari fyrir 56% fjölskyldna og tvö
af hverjum þremur börnum fæð-
ast utan hjónabands.“
,Árið 1989 var innan við helming-
ur forsvara fátækra fjölskyldna alveg
án tekna... Að (Lawrence Mead, fé-
lagsvísindamanni við New York-há-
skóia) telst til, voru í New York á
veltuskeiði níunda áratugarins að-
eins 23% ungmenna, 16-19 ára
gamalla, vinnandi, — heldur færri
en í landinu yfirleitt. Helsta inn-
lenda vandamálið er ekki lengur að
hækka laun og fríðindi verkafólks,
heldur að búa og temja fleira ungu
fólki vinnu.“
Úi viðskiptalífinu
Islandsferð 1810
Bókaklúbbur Almenna bókafélags-
ins hefur sent frá sér veglega út-
gáfu af Dagbók í íslandsferö 1810
eftir breska lækninn Henry Hol-
land.
Henry Holland var 22ja ára ný-
bakaður læknir, þegar hann fór sína
merkilegu íslandsferð sumarið 1810
ásamt tveimur félögum sínum,
þeim Sir G.S. Mackenzie — sem
þegar var orðinn víðfrægur náttúru-
fræðingur fyrir að sanna að kolefni
væri í demöntum — og læknastúd-
entinum Richard Bright. Túlkur var
Ólafur Loftsson læknastúdent.
Þeir félagar höfðu bækistöð í
Reykjavík og kynntust lífinu þar vel.
Þaðan fóru þeir þrjár langar ferðir
— um Reykjanes, síðan vestur á
land um Borgarfjörð, Snæfellsnes
og Dali, og Ioks um Suðurland að
Markarfljóti.
Sir G.S. Mackenzie ritaði glæsi-
lega bók um leiðangurinn með
fjölda mynda, bæði svart-hvítra og
litmynda, sem þeir félagar höfðu
teiknað í ferðinni. Bókin kom út í
Edinborg 1811 og síðan í nokkrum
útgáfum. Hún hefur ekki verið þýdd
á íslensku.
Henry Holland hélt nákvæma dag-
bók í ferðinni. Hann gaf hana ekki út,
en geymdi handritið og síðan afkom-
endur hans. Árið 1957 gaf sonarson-
arsonur hans, David Holland, hand-
Nýjar bækur
ritið Landsbókasafni íslands og þýddi
Steindór Steindórsson frá Hlöðum
það strax á íslensku og gaf Almenna
bókafélagið bókina út 1960. Þessi
nýja útgáfa er því önnur í röðinni og
miklu veglegri en sú fyrri, bæði í
stærra broti og með miklu fleiri
myndum, þar af átta litmyndum.
Þeir ferðafélagar hafa að ein-
hverju marki skipt með sér verkum.
Mackenzie hefur einkum sinnt nátt-
úru landsins, en Holland mannlíf-
inu, enda ritaði hann fáum árum
síðar doktorsritgerð um sjúkdóma á
íslandi. Hann ritaði dagbókina jafn-
óöum, svo að áhrif ferðarinnar koma
hér fram fersk og lifandi. Enda er
vafamál að til sé gleggri mynd af
daglegu lífi á íslandi á þessum tíma
en fram kemur í þessari bók. Við
kynnumst hér mörgum nafnkunn-
um íslendingum, svo sem þeim
Stephensenfeðgum, Ólafi og Magn-
úsi, Geir biskupi Vídalín, Frydens-
berg Iandfógeta, Sveini Pálssyni og
auk þess sveitafólki, einkum prest-
um sem þeir félagar gistu hjá.
Henry Holland hafði með sér kúa-
bóluefni til landsins og bólusetti
eitthvað af börnum, að því er virðist
einkum í Reykjavík. Fyrir þetta virð-
ast íslendingar hafa verið honum af-
ar þakklátir og þegar hann kom
hingað aftur, 61 ári síðar, þá var sú
kynslóð, sem hann hafði kynnst hér
1810, horfm á brott, en einhverjir,
sem hann hitti þá, könnuðust við
hann af afspurn og þá einkum fyrir
þessa bólusetningu sem hann sjálf-
ur var þá búinn að gleyma.
Dagbók í íslandsferð er 216 bls.
að stærð, auk 8 bls. með litmynd-
um. Bókin er unnin af Ritu og
Prentsmiðju Árna Valdemarssonar.
(Fréttatilkynning)
Þriðj a tilraun
Eins og minnst var á í smágrein
minni ,Á heljarþröm" (Tíminn 7.
maí) hafði það komið fram í ís-
lensku blaöi 4. jan. 1992 að tiltekinn
hershöfðingi suður á Balkanskaga
skyldi víkja og eftir 3-4 daga gerðist
þetta, óvænt að því er flestir töldu. í
þessari sömu smágrein
var að því vikið að nú
þyrfti eitthvað líkt að
gerast í Bosníu þar sem
Sarajevo er í brennidepli. Áður en
sólarhringur var liðinn hafði fjöru-
tíu af eldri hershöfðingjum Serba
verið steypt. Þótti þetta með enn
meiri ólíkindum en hið fyrra og þó
væru ólíkindin mest, ef þetta bæri
þann árangur til frambúðar að „bar-
dagar“ féllu þarna niður. En það er
reyndar hálfhjákátlegt að kalla nið-
urbrytjanir með nútímatækni því
fornfálega nafni.
Þaö á ekki að fella niður lífafl-
fræðitilraunir eins og þessar, meðan
svo tekst til sem þessi tvö dæmi
virðast sýna. Maðurinn Milosjevits
verður að hníga. Rök fyrir því að
þetta megi verða eru alveg fullnægj-
andi. En til þess að þetta sé hægt,
verður að vera einhver bakhjarl,
eitthvað sem tekur við hróðrinum af
því sem vel tekst. Þessi bakhjarl get-
ur verið og á að vera íslensk þjóð-
ernistilfinning, ættjarðarást öðru
nafni eða ætternistryggð. En þar eru
hættur á lofti, eins og hver hugsandi
maður hlýtur að sjá. Fundur var
haldinn til varnar sjálfstæði þjóðar-
innar og þar flutti aðalræðuna valin-
kunnur maður, sem margir eiga
margt að þakka. Sjálfstæði íslend-
ingsins hét ræðan hans. Aðrir fluttu
einnig góðar ræður, en þó var sá
galli á sumum þeirra að þær voru of
tæknilegar. Þrjátíu þúsund loðnu-
tonn (og fleira af því tagi) er svo sem
ágæt röksemd í sínu samhengi, en
hún margfaldast að gildi, ef búið er
að nefna sjálfstæði og þjóðerni á
undan. En svo var farið að
segja frá fundinum í fjöl-
miðlum og þá gerist það
allra eftirtektarverðasta:
hvergi minnst á aðalræðumanninn
einu orði. Mörgum kæmi víst rit-
skoðun í hug, en þó mun naumast
vera um slíkt að ræða beinlínis.
Lömun hugaraflsins mun það heid-
ur mega heita.
Vissulega ber að halda lífaflstil-
raunum áfram. Náttúrlega ber að
efla þá menn sem best tala. En þó
þarf að grípa nær kýlinu. Kona
nokkur, sem hefur fengið þá flugu í
höfuð sitt að íslandi sé best borgið
með því að fylla það af gulu fólki,
mun vera lögð upp í sína fimmtu
ferð. Óþörf er sú ferð og skyldi mis-
takast. Ólmgríður skyldi tómhent
aftur snúa og aldrei framar reyna.
Tilraunin er þess eðlis að mikið
mark mætti á henni taka. Lífaflstil-
raun er það sem hér er reynd, og
þeir sem vit og skilning hafa á því
orði ættu að styðja hana.
Þorsteinn Guöjónsson
Afmælis- og minningargreinar
Þeim, sem óska birtingar á afmælis- og/eða minningargreinum
í blaðinu, er bent á, að þær þurfa að berast a.m.k. tveimur
dögum fyrir birtingardag. Þœrþurfa að vera vélrítaðar.
A.u&Bv,s»ir*£|4aasínrfe<»r Tímans
Lesendur skrifa