Tíminn - 30.07.1992, Blaðsíða 2

2 Tfminn
Fimmtudagur 30. júlí 1992
Forsætisráðherra segist rjúfa þing og boða til kosninga, reynist ekki þingmeirihluti að baki
ríkisstjóminni í fiskveiðimálinu:
Hnýtur Davíð um
Hagræðingarsjóð?
Davíð Oddsson forsætisráðherra sagði í útvarpsviðtali í gærkvöld að
reyndist ekki meirihlutastuðningur á Alþingi fyrir ákvörðun ríkisstjóm-
ar og sjávarútvegsráðherra um fískveiðiheimildir yrði þing rofíð og boð-
að til kosninga. „Niðurstaða ríkisstjómarinnar í fískveiðimálunum sýnir
vanmáttuga, ráðlausa og sundurþykka ríkisstjóm. Á erfíðum tímum er
ekki hægt að búa við slíka stjóm. Ríkisstjórn Davíðs Oddssonar verður
annaðhvort að sýna að hún geti haldið á málum með sannfærandi hætti
eða að fara frá,“ segir Halldór Ásgrímsson, alþingismaður og fyrrv. sjáv-
arútvegsráðherra, við Tímann.
Halldór segir að niðurstaða fisk-
veiðimálsins á næsta veiðiári, sem
kynnt var í fyrradag, hafi mjög rýrt
stjómina trausti mjög margra í þjóð-
félaginu. Þetta komi m.a. fram í í við-
tölum við ýmsa forystumenn vinnu-
veitenda sem lagt hafa sig fram um
að styðja stjómina fram að þessu.
Harðorð ályktun sjáv-
arútvegsnefndar Al-
þingis
Á fundi sjávarútvegsnefndar Alþing-
is í gær kom fram mikil óánægja
með vinnubrögð ríkisstjómarinnar
varðandi ákvörðunina um fiskveiðar
á næsta fiskveiðiári. Samþykkt var
harðorð ályktun að tillögu formanns
nefndarinnar, Matthíasar Bjarnason-
ar, og varaformannsins Össurar
Skarphéðinssonar þar sem sjávarút-
vegsnefnd mótmælir vinnubrögðum
ríkisstjómar og gagnrýnir að ítrekað
hefur verið vanrækt að hafa samband
við sjávarútvegsnefnd um þau mál
sem á hennar verksviði eru. Sjávar-
útvegsnefnd telur óhjákvæmilegt að
allra leiða verði leitað til að minnka
áhrif samdráttar í þorskveiðum á þau
fyrirtæki, byggðarlög og landshluta
sem verst verða úti og jafna eins og
kostur er byrðum af yfirstandandi
áfalli innan greinarinnar.
Ályktunin var samþykkt með at-
kvæðum formanns og varaformanns
og allra þingmanna stjómarand-
stöðu. Einn þingmaður Sjálfstæðis-
flokks, Vilhjálmur Egilsson, var á
móti og Ámi R. Árnason og Guð-
mundur Hallvarðsson Sjálfstæðis-
flokki sátu hjá.
„Þessi ályktun lýsir í reynd vel í
hvaða óefni er komið," segir Halldór
Ásgrímsson. „Ríkisstjómin hefur af-
greitt málið þannig að mikil óánægja
ríkir með það í stjómarliðinu. Það er
engin leið að jafna þessi áföll sem
stafa af slæmu ástandi þorskstofnsins
nema með því að beita Hagræðingar-
sjóði eða öðmm svipuðum aðferð-
um. Áfallið er þó miklu meira en svo
að það verði einvörðungu bætt með
slíkum hætti og gerðir ríkisstjórnar-
innar í málinu gefa ekki tilefhi til
bjartsýni um framhaldið."
Sjávarútvegsnefnd í
stjómarandstöðu?
— Má líta svo á að sjávarútvegs-
nefnd leggist hreinlega gegn niður-
stöðu sjávarútvegsráðherra og ríkis-
stjómarinnar og endurspegli þannig
vilja Alþingis? Niðurstaðan er greini-
leg málamiðlun, en sem kunnugt er
fólst í upphaflegum hugmyndum
Þorsteins Pálssonar sjávarútvegsráð-
herra að þorskafli yrði 190 þúsund
tonn og að Hagræðingarsjóði yrði
beitt til að jafna áfalli af skerðingu
þorskaflans milli þeirra byggðarlaga
og fyrirtækja sem verst yrðu úti með
því að úthluta þeim veiðiheimildum
sjóðsins. í Morgunblaðinu í gær
sagði sjávarútvegsráðherra að hefði
hann haldið upphaflegum hugmynd-
um sínum til streitu og yfirgefið síð-
an ríkisstjórnina hefði að öllum lík-
indum verið leyfður miklu meiri
þorskafli en 205 þúsund tonnin sem
Halldór Ásgrímsson, alþingis-
maöur Framsóknarflokks og
fyrrverandi sjávarútvegsráö-
herra.
samkomulag varð þó um.
Halldór Ásgrímsson segir að látið
verði á það reyna hvort einhver vilji
sé hjá ríkisstjórn til þess að jafna
þessi áföll. Hann gagnrýnir harðlega
vinnubrögð hennar í málinu og seg-
ir: „Við núverandi aðstæður bar rík-
isstjórninni að reyna til þrautar að
leita víðtækrar samstöðu innan sjáv-
arútvegsins og milli stjómmála-
flokkanna um að grípa til nauðsyn-
legra ráðstafana. Ríkisstjómin kaus
hins vegar að tala ekkert við stjómar-
andstöðuna og hefur ráð hagsmuna-
aðila í sjávarútvegi að engu. Ríkis-
stjóm sem þannig stjómar getur
varla setið lengi nema að breyta um
starfshætti.“
Þá telur Halldór að þáttur Þorsteins
Pálssonar í málinu sé sérkennilegur
að því leyti að undarlegt sé að hann
sem sjávarútvegsráðherra geti sætt
sig við lausn sem bersýnilega er í
andstöðu við hagsmuni sjávarút-
vegsins og um leið þjóðfélagsins.
Annaðhvort standi sjávarútvegsráð-
Matthías Bjarnason, alþingis-
maður Sjálfstæðisflokks, for-
maður sjávarútvegsnefndar og
stjórnarformaður Byggða-
stofnunar.
herra hverju sinni að því að gera það
sem gera þarf eða segi af sér.
Aðspurður hvort meirihluti sjávar-
útvegsnefndar væri kominn í stjóm-
arandstöðu í þessu máli og hvert
framhald þess yrði af hálfu hennar og
á Alþingi, sagði Halldór að nú ætti
eftir að reyna á það hvort um væri að
ræða storm í vatnsglasi eða raun-
verulegan vilja til þess að koma fram
breytingum og sagði síðan: „Ég met
það svo að full einlægni sé af hálfu
formanns nefndarinnar í þessum
efnum. Ég geri mér hins vegar ekki
grein fyrir því á þessari stundu hvort
Davíð Oddsson ásamt Jóni Baldvin
Hannibalssyni tekst að leiða þessa
ríkisstjóm áfram á grundvelli þeirra
villukenninga sem þeir komu sér
saman um í Viðey forðum daga. Þeim
ætlar að takast það ótrúlega lengi og
nú er að sjá hvað þeir, sem segjast
vera andvígir þessum leiðum, muni
gera.
— Nú er það í raun lagt í hendur
Byggðastofnunar að skilgreina og
leysa vanda byggðarlaga og fyrir-
tækja því ekki má hrófla við Hagræð-
ingarsjóði. Matthías Bjárnason er
stjómarformaður Byggðastofnunar.
Ríkisstjómin hafi nú falið stofnun-
inni að koma með tillögur um aðstoð
við þær byggðir sem skaðast mest af
minnkandi þorskafla. Ljóst sé að
stofnunin geti ekki lánað fé í þessum
tilgangi nema að fyrir liggi traust
veð. Þau fyrirtæki sem ekki eigi
traust veð verði ekki hægt að lána
nema þá að ríkisstjómin ákveði ann-
að. „Það em auðvitað fyrst og fremst
þeir sem stjóma landinu sem eiga að
koma með tillögur og lýsa yfir hvað
þeir vilja. Síðan er það Alþingis að
fjalla um málin,“ sagði Matthías við
Tímann í gær.
Hann lýsti jafnframt vonbrigðum
sínum með ákvörðun ríkisstjómar-
innar. Henni verði ekki hnekkt en
hins vegar sé hægt að gera margvís-
legar ráðstafanir til að rétta af hag
verst settu byggðanna og ríkisstjóm-
inni beri að setja fram hugmyndir í
þeim efnum.
Hann segir að líta megi á ályktun
sjávarútvegsnefndar á þann veg að
hún sé viðvömn til stjómvalda fram-
tíðarinnar um að slíkur skortur á
samstarfi sem núverandi ríkisstjórn
hafi sýnt sé með öllu óviðunandi.
Halldór Ásgrímsson segir að ljóst sé
að Byggðastofnun geti ekki leyst
þann vanda sem við sé að etja. Það
sama eigi einnig við um tvíhöfða
nefnd ríkisstjómarinnar um sjávar-
útvegsmál undir forystu tveggja for-
manna; þeirra Þrastar Ólafssonar og
Magnúsar Gunnarssonar. „Frá þeim
hefur lítið heyrst um þessi mál þótt
margir mánuðir séu liðnir síðan
þeim var vísað til hennar. Það hefur
líka komið fram hjá þingflokksfor-
manni Alþýðuflokks að þessi tvíhöfða
nefnd sé í reynd óstarfhæf. Henni var
ætlað að hafa samráð við sjávarút-
vegsnefnd þingsins, en við höfum lít-
ið sem ekkert frá henni heyrt.“ —sá
Ólafur Ragnar Grímsson, formaður Alþýðubandalags:
Andlit forsætisráðherra meira
virði en uppbygging þorsksins
,>lér finnst greinilegt að ágreining-
ur milli ríkisstjórnarflokkanna og
innan þeirra hefur ráðið meiru um
þessa niðurstöðu en almenn skyn-
semi og það að tryggja hagsmuni
þjóðarinnar og jafnrétti byggðarlag-
anna,“ segir Olafaur Ragnar Gríms-
son um ákvörðun ríkisstjórnarinnar
um fiskveiðar næsta árs.
„Málið er svo alvarlegt að það var
nauðsynlegt að ná niðurstöðu sem
þjóðin teldi sanngjarna og skynsam-
lega. í staðinn ákveður ríkisstjórnin
30% meiri afla á þorski en sérfræð-
ingar lögðu upphaflega til, tillagan í
byrjun var 150-170 þús. tonn."
Ólafur segir ákvörðun ríkisstjóm-
arinnar um 205 þús. tonna þorsk-
veiði einungis tekna til að bjarga
andliti forsætisráðherrans og að það
sé greinilega meira virði en upp-
bygging þorskstofnsins. Síðan er
valin útfærsla sem felur í sér að sum
byggðarlög muni hafa meiri afla-
heimildir á næsta ári en í ár og
þannig græða á öllu saman, á sama
tíma og atvinnuöryggi annarra
byggðarlaga, t.d. á Vestfjörðum og
Ólafur Ragnar Grímsson, al-
þingismaöur Alýöubandalags.
Norðurlandi, er teflt á svo tæpt vað
að í raun eru þau komin á fremstu
brún hengiflugsins. Því geti ekki
orðið samstaða um þessa niður-
stöðu í landinu, þegar þjóðin stend-
ur frammi fyrir einhverjum erfið-
asta vanda sem hún hefur glímt við í
nokkra áratugi.
„Við í Alþýðubandalaginu hefðum
viljað fara þá leið að úthluta nú
hluta af þorskheimildunum og nota
síðan afganginn af þeim og viðbótar-
heimildir til að jafha milli byggðar-
laganna svo að sú skerðing, sem
þyrfti að koma, kæmi jafnt á öll
byggðarlögin. Síðan væri aflaheim-
ildum Hagræðingarsjóðs veitt til
þeirra byggðalaga sem verst væru
sett.“
Varðandi það að fela Byggðastofn-
un athugun á vandanum, segist Ól-
afur líta á það sem hálfgert grín.
Davíð Oddsson forsætisráðherra
hafi í heilt ár verið að lítillækka
Byggðastofnun og talið hana fátt
gera af viti og rýrt tekjumöguleika
hennar. „Þessi vandi er af þeirri
stærðargráðu að hann er ekki við-
fangsefni starfsmanna Byggðastofn-
unar, ríkisstjórnin á að sjálfsögðu að
leysa hann sjálf. Hitt er aðeins katt-
arþvottur," sagði Ólafur Ragnar
Grímsson. -BS
Þingflokksformaður krata, annar flutningsmaður
ályktunar sjávarútvegsnefndar:
Þingflokksformað-
urinn alveg síma-
sambandslaus?
Össur Skarphéðinsson, þingflokks- Bjarnason, formaður nefndarinnar.
formaður Alþýðuflokksins og vara- Össur sá sér ekki fært að ræða við
formaður sjávarútvegsnefndar, var Tímann um málið í gær, en í álykt-
annar flutningsmaður ályktunar uninni voru látin í ljós vonbrigði
nefndarinnar sem samþykkt var á með störf ríkisstjórnarinnar.
fundi í gær. Hinn var Matthías -BS