Tíminn - 15.04.1993, Síða 5

Fimmtudagur 15. apríl 1993
Tíminn 5
Sigurður Lárusson:
Hugleiðingar um atvinnu-
og samgöngumál
Síðan núverandi ríkisstjóm tók við völdum hefur henni orðið tíðrætt um
fortíðarvanda og alls konar vandamál sem steðja að þjóðinni. í stað þess
að snúa sér af viti og karlmennsku að aðsteðjandi vandamálum í at-
vinnumálum og gjaldeyrismálum, hefur hún setið með hendur í skauti
án þess að hreyfa litla fingur til þess að reyna að sporna gegn vandanum.
Afleiðingin hefur orðið sú að sífellt fleiri fyrirtæki og einstaklingar hafa
farið á hausinn og mér virðist að þeirri gjaldþrotahrinu, sem gengið hef-
ur yfir landið þessi tæp tvö ár sem hún hefur stjómað landinu, ætli ekki
að linna fyrr en atvinnulífið er orðin tjúkandi rúst. Atvinnuleysið er orð-
ið ógnvekjandi.
Það hafa verið fyrst og fremst
tvö mál sem ríkisstjórnin hefur
unnið rösklega að. f fyrsta lagi
bygging álverksmiðju á Keilis-
nesi. Þrátt fyrir gífurlega mikil
fundahöld og vinnu við undir-
búning þeirrar verksmiðju bend-
ir flest til að hún verði ekki reist
fyrir næstu aldamót, þrátt fyrir
mikinn undirbúningskostnað, ef
nokkuð verður af byggingu
hennar. Iðnaðarráðherra er jafn-
vel hættur að tala um að hún rísi
á næstu árum.
í öðru lagi hefur verið lögð
feikilega mikil vinna í undirbún-
ing við að koma íslendingum
nauðugum inn í EES, sem þó er
enn ekki fullvíst að taki nokkum-
tíma til starfa. Utanríkisráðherra
og starfslið hans hefur verið
óþreytandi við að ferðast land úr
landi á allskonar fundi og ráð-
stefnur í sambandi við þetta mál.
Fróðlegt væri að vita hvað kostn-
aðurinn er orðinn mikill við öll
þessi ferðalög og einnig kostnað
við að þýða alla lagabálkana, sem
þessu viðkoma, á íslensku.
Þriðja stórmálið, sem ríkis-
stjórnin hefur verið að glíma við,
er hallarekstur ríkissjóðs, en
þrátt fyrir allar sparnaðartilraun-
ir ríkisstjómarinnar sýnist mér
staða hans versna jafnt og þétt,
enda ekki von á öðm ef ekki má
skattleggja fjármagnseigendur
og hátekjufólk meira en núver-
andi ríkisstjórn hefúr gert, því
ekki er skynsamlegt að taka
meiri erlend lán til að minnka
fjárlagahallann.
Að mínu áliti er eina raunhæfa
leiðin til að lækka halla ríkissjóðs
að leggja áðumefnda skatta á þá
efnameiri í þjóðfélaginu. Með því
móti ætti að vera hægt að ná
endum saman hjá ríkissjóði á
næstu tveim til þremur árum.
En það er eins og ríkisstjórnin
megi ekki heyra á það minnst,
enda hefur Sjálfstæðisflokkurinn
alla tíð verið varðhundur stór-
eigna- og hátekjumanna í þjóðfé-
laginu. Samt var í sáttmála þess-
arar ríkisstjómar ráðgert að
leggja skatt á fjármagnstekjur.
Leiðin, sem ríkisstjórnin valdi,
var að leggja skatta á sjúklinga,
öryrkja, skólafólk og annað lág-
tekjufólk, meðal annars í formi
svokallaðra þjónustugjalda. Sú
leið gat aldrei skilað nægilega
góðum árangri, einfaldlega
vegna þess að af þessu fólki er svo
lítið hægt að taka, jafnvel þó far-
ið væri fram á ystu nöf, eins og
stjómin hefur gert, og miklu
lengra en margir þoldu. Hér á
landi er svo mikið af velefnuðu
og ríku fólki að þangað átti
stjórnin að sækja peninga til að
rétta halla ríkissjóðs.
En það er óopinber stefna þess-
arar stjómar að sækja skattana
til þeirra sem minnst mega sín
fjárhagslega. Ég hef aldrei heyrt
fiármálaráðherrann nefna að sú
tekjuöflunarleið væri til, þegar
hann hefur verið að kvarta um
slæma afkomu ríkissjóðs.
Það er komið meira en mál til
að ríkisstjómin átti sig á því að
almenningur í landinu unir því
ekki lengur að hinum efnameiri
sé stöðugt hlíft, en níðst þeim
mun meira á þeim sem minna
hafa.
Ég tel mjög nauðsynlegt að gerð
verði eignakönnun í landinu, í
síðasta lagi um næstu áramót,
eins og gerð var um áramótin
1947 til 1948. Þá kæmi f ljós
hverjir eigna peningana og aðrar
eignir í landinu. Þá tel ég að setja
þyrfti strangari reglur um að
flytja fjármagn úr landinu eða
aðrar eignir, til þess að tryggja að
fjársterkir aðilar gætu ekki kom-
ið eignum úr landi í stórum stfl.
Ég tel ekki neina nauðsyn bera
til að taka erlend lán til að
minnka fjárlagahallann. Það er
nóg fjármagn til í landinu og ég
er viss um að meirihluti lands-
manna er því hlynntur að afla
þess fjár sem þarf til að rétta
verulega halla ríkissjóðs innan-
lands, en ekki með erlendum
lánum. Vel mætti hugsa sér að ná
alveg niður halla ríkissjóðs á
tveimur til þremur árum með því
að fara þá leið sem ég hef hér
bent á, án þess þó að ganga of
nærri fjárhagslegri afkomu
þeirra aðila sem ég hef bent á. En
á meðan Alþýðuflokkurinn lætur
íhaldið nota sig sem hækju til að
verja hagsmuni þeirra ríku er
ekki von á breytingum til bóta í
þessu þjóðfélagi.
í dag heyrði ég í ríkisútvarpinu
frétt af nýrri skoðanakönnun,
sem Morgunblaðið fékk félags-
vísindastofnun til að gera fyrir
sig. Þar kemur fram að Alþýðu-
flokkurinn myndi ekki fá nema
6,8% fylgi, ef kosið væri nú til Al-
þingis, en fékk 15,5% kjörfylgi í
síðustu Alþingiskosningum. Eru
þeir virkilega svo blindir að sjá
ekki hvert stefnir á meðan Jón-
arnir og Jóhanna stjórna flokkn-
um?
Að lokum vík ég að samgöngu-
málum. Fyrir nokkrum ámm var
stofnað félag um að gera jarð-
göng undir Hvalfjörð. Félagið
heitir Spölur. Að stofnuninni
stóðu ýmsir fjársterkir aðilar
sem þóttust ætla að gera þessi
göng á sinn kostnað. Þar á meðal
var Járnblendiverksmiðjan á
Grundartanga, sem reyndar ram-
bar á barmi gjaldþrots. Ef ég man
rétt fór Spölur fram á það við
stjórnvöld að virðisaukaskattur
yrði felldur niður af þessari fram-
kvæmd.
Mér virðist sem þessi fram-
kvæmd sé ekki eins aðkallandi og
margar aðrar framkvæmdir.
Óvíða em betri samgöngur hér á
landi en milli Reykjavíkur og
Akraness. Akraborgin, sem er
bæði farþegaskip og bflferja, fer
þrjár til fimm ferðir á milli þess-
ara staða daglega. Auk þess er
vegurinn fyrir Hvalfjörð með
bundnu slitlagi. Nýlega var sagt
frá því í fréttum ríkisútvarpsins
að áætlað væri að Hvalfjarðar-
göngin myndu kosta á núvirði
3,5 milljarða króna.
Öllum, sem kunnugt er um
ástand hringvegarins, vita að enn
er eftir að Ieggja bundið slitlag á
mest allan hringveginn frá Mý-
vatnssveit austur og suður að
Bemfirði og á nokkra stutta kafla
víðar. Ég leitaði upplýsinga hjá
háttsettum manni hjá Vegagerð
ríkisins í Reykjavík nú í gær um
hvað það myndi kosta að ljúka
lagningu bundins slitlags á það
sem eftir er af hringveginum.
Hann sagði að gróft reiknað
myndi það kosta 3,5 milljarða á
núvirði.
Nú vil ég spyrja ykkur, lesendur
góðir: Hvort finnst ykkur skyn-
samlegra og sanngjamara að
ljúka lagningu bundins slitlags á
hringveginum eða gera göng
undir Hvalfjörð, fyrst það kostar
álíka mikið? Ég hygg að flestir
sanngjamir menn muni vilja
ljúka hringveginum fyrst. Hvers
á fólkið á Norðaustur- og Austur-
landi að gjalda að þurfa að hoss-
ast á slæmum malarvegum, sem
á köflum líkjast hálendisslóðum,
en í öðmm landsfjórðungum er
að mestu búið að leggja bundið
slitlag á hringveginn?
Það em haldlaus rök að segja að
ríkið þurfi ekki að leggja vemlegt
fjármagn í jarðgöngin, því að fé-
lagið Spölur ætli að kosta þau til
að byrja með. Auðvitað verður
kostnaðinum velt yfir á ríkið að
lokum með gjaldþroti félagsins
eða með einhverjum öðmm ráð-
um.
Bundið slitlag á allan hringveg-
inn kæmi til með að auka stór-
lega ferðalög almennings um
landið og þá væntanlega fækka
til muna ferðum til útlanda, og
þar með spara vemlegan gjald-
eyri. Auk þess myndi það styðja
ferðamannaiðnaðinn og efla
byggðina á Norðaustur- og Aust-
urlandi, sem nú á í vök að verj-
ast. Ég leyfi mér því að skora á
samgönguráðherra og Vegagerð
ríkisins að hrinda þessu stórmáli
í framkvæmd sem allra fyrst.
Þessi framkvæmd væri líka kær-
komin í því mikla atvinnuleysi
sem nú herjar á þjóðina, ekki síst
á Norðurlandi eystra og Austur-
landi. Stefnt skyldi að því að
ljúka hringveginum fyrir árslok
1995.
24.02.1993.
Höfundur er fyrrum bóndi.
r
A nýju ári
Þann 20. janúar síðastliðinn var
tilkynnt í Stjórnartíðindum um
útgáfu nýrra frímerkja. í Lögbirt-
ingablaðinu þann 27. sama mán-
aðar var svo þessi tilkynning end-
urtekin. Þegar ég skrifa þennan
þátt, þann 11. febrúar, hefi ég enn
ekki fengið í hendur tilkynningu
póstsins um viðkomandi útgáfu,
aðra en tilkynninguna frá í nóvem-
ber 1992 um útgáfur á árinu 1993.
í þeirri tilkynningu er reyndar
sagt frá því að út verði gefin þann
10. mars, tvö frímerki í flokknum
„Keppnisíþróttir". Nú er vitað að
þetta eru 30 króna frímerki, bæði
með sama verðgildi. Þá er annáð
frímerkið með mynd af handbolta
og hitt merkið sýnir hlaup. Þá
koma út þennan sama dag tvö frí-
merki í flokknum „Brýr á íslandi".
Annað þessara frímerkja sýnir
Hvítárbrú hjá Ferjukoti í Borgar-
firði, en hitt frímerkið sýnir hins-
vegar brúna yfir Jökulsá á Fjöllum.
Þessi frímerki verða að verðgild-
unum 90,00 og 150,00 krónur.
Um keppnisíþróttafrímerkin er
það að segja, að þau munu eins og
áður teiknuð og hönnuð af þeim
Ástþóri Jóhannssyni og Finni
Malmquist. Þá eru brúafrímerkin
teiknuð af Helga Hafliðasyni.
Teikning hans og hönnun er góð,
en litprentunin hrikaleg. Af því til-
efni vildi ég gjarna setja fram
nokkrar spumingar, með von um
að blaðafulltrúi Póstmálastofnun-
ar eða þá einhver æðra settur sjái
sér fært að svara:
1) Borgar sig virkilega að taka
lægsta tilboði í prentun frímerkja

V-'C Ov_\x_v\
*
C\MV£&
Of lágt frímerki.
og fá svona vinnu í staðinn? 2)
Væri ekki hægt að prenta þessi frí-
merki hér heima, í hærri gæða-
flokki á svipuðu verði? 3) Það að
litarmunur er jafnmikill milli ein-
stakra arka og raun ber vitni vekur
spurningu um hvort ekki sé að
verða auðvelt að falsa þessi frí-
merki og þá til póstnotkunar? 4)
Hvar er öryggið sem á að hindra
allskonar afbrigði, þegar maður
fær á venjulegum daglegum bréf-
i S SlOsí D
0 0
PÓSTJJR 02

Frímerkingarmiöi.
um frímerki, sem em ýmist of
stutt eða of lág, miðað við upp-
gefna stærð?
Þess ber þó að gæta að út kom til-
kynning um útgáfu frímerkingar-
miða, sem selja á úr vél á R-6, eða í
Umferðarmiðstöðinni í Reykjavík,
það er á BSÍ. Að vísu em þessir
miðar kallaðir frímerklar í til-
kynningunni, þó ekki sé undirrit-
uðum, né íslenskum orðabókum,
kunnugt um hvaða orð það er. Það
finnst þar ekki, ekki einu sinni
merkill. Skyldi það geta kallast
orðskrípi? Frímerkingarmiði er
gott íslenskt orð, sem segir greini-
lega frá hvað um er að ræða. Hvað
er á móti því að nota það? Eigum
við nokkuð að vera að skapa ein-
hver nýyrði í málinu okkar, nema
þess sé raunhæf þörf.
Fleira er að athuga við þessa
miða. Mér býður í gmn að þeir séu
ennþá minna notaðir á póstsend-
ingar en jafnvel jólamerki. Hefir
nokkuð verið athugað hvort það
yfirleitt borgar sig að vera með
þessar vélar í gangi? Spurningin
stafar af því að mér er kunnugt um
athuganir, sem hafa farið fram er-
lendis á þessu, og þar borgaði
dæmið sig ekki. Finnum hefir tek-
ist að ná inn hagnaði með því að
vera með allskonar miða, Jóla-
sveinamiða, Frímerkjasýninga-
miða og af fleiri tilfellum. Er þá til-
efnið og/eða mynd prentað með
rauðu á miðana.
Sigurður H. Þorsteinsson