Tíminn - 17.07.1993, Qupperneq 5

Laugardagur 17. júlí 1993
Tíminn 5
Heit pólitík á
köldu sumri
Jón Kristjánsson skrifar
Þaö ætlar að veröa vandfyllt skarðiö hennar Jóhönnu. Tímamynd Árni Bjarna
Ég get ekki að mér gert að hefja
þennan pistil á því að minnast á veðr-
ið. Það hefur verið með eindæmum
kalt á þessu sumri. Norðan- og norð-
austanáttir hafa verið þrálátar á þessu
vori og hitastigið lágt. Kal er víða í
túnum, sem stafar af svellalögum í
vetur.
Hins vegar verða menn þessa mis-
mikið varir eftir því hvar búið er á
landinu. Sunnlendingar hafa verið
sólarmegin það sem af er sumri.
Þannig er landið með sínu eyjalofts-
lagi. Ljóst er hins vegar að norðan-
lands og austan er þetta eitt versta vor
um árabil. Þetta er bændum á þessum
svæðum þungt í skauti, þótt kalið sé
misjafnt eftir byggðarlögum.
Heitur júlí
Júlímánuður er að jafnaði ekki heitur
mánuður í stjómmálum. Nú er þó
undantekning þar á. Ekki er það þó
fyrir afrek stjómvalda eða stórar
stefnumarkandi ákvarðanir. Stjóm-
málaumræðan hefur að mestu leyti
snúist um eftirköst ráðherraskipt-
anna í Alþýðuflokknum og þá bull-
andi óánægju sem er þar innanborðs
vegna þeirra.
Þessi ráðherraskipti em með mikl-
um endemum og það er algjörlega
óupplýst hvers konar tilviljun það er
að þrír forustumenn Alþýðuflokksins
skuli hverfa úr stjómmálum samtím-
is. Þær embættaveitingar, sem vom for-
senda þessara tilfæringa, mælast ekki
vel fyrir, enda koma þær í kjölfar mnu af
embættaveitingum Alþýðuflokksráð-
herra.
Suðupottar stjómar-
flokkanna
Strax í upphafi stjómarsamstarfsins var
látið að því liggja að skipt yrði um ráð-
herra á miðju kjörtímabili. Það varð
hins vegar fljótlega augljóst að Davíð
myndi ekki ráða við að hrókera Sjálf-
stæðisráðherrum. Flokkurinn er hrein-
lega þvflíkur suðupottur og sambúð
Davíðs og Þorsteins með þeim hætti að
enginn þorði að hreyfa sig þegar til átti
að taka. Öll skipti hefðu verið túlkuð
öðrum hvomm arminum í hag.
Jón Baldvin lagði hins vegar ótrauður í
hrókeringar og létti það mjög róðurinn
að hafa yfir feitum embættum að ráða.
Jón Baldvin mun reikna dæmið þannig
að rétt sé að draga þá, sem em með
múður, inn í ríkisstjómina og láta þá
vorkennast þar. í versta falli sé hægt að
nota þá til þess að hafa uppi kröfúgerð
og sprengja stjómina, ef kratar sjá til
þess hentugt tækifæri. Rannveig Guð-
mundsdóttir féll ekki inn í þessa mynd.
Hún er þeirrar gerðar að ganga í verkin
frekar en vera ætíð á tali við íjölmiðla-
menn með uppsteit
Nýir ráðherrar —
framhaldslíf
Nú er alveg eftir að vita hvemig þeim
Össuri og Guðmundi Áma líkar vistin í
ríkisstjóminni og að sitja undir stöðug-
um brýningum fjármálaráðherra að
skera niður. Einkum mun sú krafa
mæða á Guðmundi Áma. Þau átök
munu strax í upphafi reyna á þolrifin.
Össuri er mikið í mun að láta á sér bera
og ekki mun honum duga ísbjamar-
hræið enda-
laust til þess
að halda sér í
sviðsljósinu.
Báðir þessir
nýju menn
leggja mikið
undir með því
að setjast í
þessa óvinsælu
ríkisstjóm, því
báðir em metnaðargjamir og ætla sér
framhaldslíf í pólitík. Því hafa þeir vart
efni á að láta allt yfir sig ganga.
Klofinn flokkur
Ég sagði í blaðagrein rétt eftir ráð-
herraskiptin að svipurinn á Jóhönnu
hefði ekki verið fallegur eftir þessar að-
gerðir. Það kom líka á daginn að
óánægja hennar var slík, að hún sagði af
sér sem varaformaður flokksins og bar
við samskiptaörðugleikum við for-
manninn.
Þessi afsögn þýðir í raun klofning í
flokknum. Vafalaust langar Jón Baldvin
mest til þess að einangra Jóhönnu og
hlusta ekki á hana innan ríkisstjómar
eða utan. Það em hins vegar engar líkur
á því að honum takist það án stórátaka í
flokknum. Sá samblástur, sem er hjá
konum í flokknum, sýnir ljóslega hve
heitt er í kolunum.
Átökín reyna á þolrifln
Þessi átök reyna á þolrifin í flokksfor-
ustunni og taka mikinn tíma og starfs-
krafta. Þau veikja ríkisstjórnina á þeim
tíma sem hún þarf á öllum sínum styrk
að halda.
Samskiptaörð-
ugleikar Þor-
steins Pálsson-
ar og Davíðs
Oddssonar hafa
veikt ríkis-
stjómina mjög
mikið, ekki síst
í hinum mikil-
vægu sjávarút-
vegsmálum, og
nú bætist þessi eldur í Alþýðuflokknum
við.
Samskiptaörðugleikar í
stað efnahagsaðgerða
Um þessa samskiptaörðugleika og inn-
anflokksátök snýst pólitísk umræða í
sumar. Það hefði verið nær að hún hefði
snúist um ákveðnari viðbrögð við hinu
alvarlega ástandi í atvinnumálum. Þótt
dregið hafi úr atvinnuleysinu yfír há-
sumarið vegna átaksverkefna sveitarfé-
laga, má það ekki villa mönnum sýn.
Ekki hefur enn tekist að móta tillögur
um með hverjum hætti einum milljarði
króna verður varið til atvinnuuppbygg-
ingar, eins og fyrirheit vom gefin um í
kjarasamningum. Þetta er dæmi um
þann dæmalausa seinagang sem ein-
kennir allar stjórnarathafnir þessarar
ríkisstjómar. Allar aðgerðir til þess að
bregðast við bráðum vanda eru gerðar
seint og linlega. Yfirlýsing ríkisstjómar-
innar í tengslum við ákvörðun heildar-
afla er dæmi um þetta.
í raun er eina handfasta aðgerðin 7,5%
gengisfelling, sem var auglýst rækilega
fyrirfram með því að hnýta henni við
ákvörðun um heildarafla. Önnur ákvæði
yfirlýsingarinnar em um að beina til-
mælum til sjóða um lánalengingar,
leggja ffarn ffumvarp um þróunarsjóð í
haust og enn ein yfirlýsing um úthlutun
á aflaheimildum hagræðingarsjóðs, en
vandræðin í kringum þróunarsjóð og
hagræðingarsjóð halda áfram og stafa af
því að ekkert samkomulag er í ríkis-
stjóminni í tvö ár um það hvemig á að
taka á málefnum sjávarútvegsins,
hvorki á milli Alþýðuflokksins og Sjálf-
stæðisflokksins né innan Sjálfstæðis-
flokksins.
Vantraust þjóðarinnar
Allt þetta fyllir þjóðina vantrausti á rík-
isstjóminni, eins og nýlegar skoðana-
kannanir sýna. Ekki bætir úr þegar for-
ustumennirnir í henni em önnum kafn-
ir að leysa úr innanflokksflækjum, sem
þeir hafa sjálfir búið til, í stað þess að
berjast við aðsteðjandi vandamál.
Hins vegar verður þetta til þess að
halda stjórnmálaumræðunni við, með-
an landinn þeysir um í sumarfríum sín-
um. Hins vegar er vandi efnahags- og
atvinnulífsins óleystur, þrátt fyrir plagg-
ið sem ríkisstjórnin gaf út 27. júní síð-
astliðinn um aðgerðir til að mæta afla-
samdrætti.