Tíminn - 11.01.1994, Qupperneq 5

Þri&judagur 11. janúar 1994
5
Jón Helgason:
Þáttaskil í landbúnaöi
Hinn 13. október s.l. var hald-
inn í Bændahöllinni óformleg-
ur fundur meö fulltrúum frá
Stéttarsambandi bænda, Bún-
abarfélagi íslands, Framleibslu-
rábi landbúnabarins og Upp-
lýsingaþjónustu landbúnabar-
ins meb Baldvini Jónssyni. Ab-
draganda hans má ab nokkru
leyti rekja til fundar á vegum
samtakanna Lífrænt samfélag í
Mýrdal, sem haldinn var í Vík
2. september s.l. um lífræna
ræktun. Fundarstjóri á þeim
fundi var Baldvin Jónsson. Þar
fluttu erindi mebal annarra
framkvæmdastjóri Alþjóba-
samtaka um lífræna ræktun og
einn stjómarmanna þeirra,
sem er frá Frakklandi.
í niburlagi ávarps, sem ég flutti
þar fyrir hönd Búnabarfélags ís-
lands, lét ég svo um mælt ab ég
vænti þess ab sá fundur og tilefni
hans mundu marka nokkur
þáttaskil í íslenskum landbún-
abi, þó aö ekki sæi ég þá fyrir
framvinduna sem þegar hefur
oröiö í þessu máli. En hinir er-
lendu gestir á fundinum í Vík í
Mýrdal voru á leiö á ráöstefnu
samtaka þeina, sem haldin ,var í
Bandaríkjunum fáum dögum
síöar. Á þá ráöstefnu mætti einn-
ig Baldvin Jónsson og þaö var frá
þeifri ráöstefnu og viöhorfum
sínum aö henni lokinni sem
Baldvin var að segja frá á fundin-
um 13. október.
Þegar Baldvin hafði skýrt fund-
armönnum frá þeim möguleik-
um, sem hann teldi aö lífræn
ræktun og framleiðsla heil-
næmra matvæla sköpuðu ís-
lenskum landbúnaöi og einnig
hvaöa upplýsingar á þessu sviöi
væri unnt að fá hjá erlendum aö-
ilum því til stuönings, þá ákvaö
fundurinn aö stofna samstarfs-
hóp bændasamtakanna til að
styöja þetta málefni og fá einnig
VETTVANCUR
meö til þátttöku Rannsóknar-
stofnun landbúnaöarins og land-
búnaöarráöuneyti. Tilgangurinn
er sá aö afla þeirra upplýsinga,
sem fáanlegar eru og að gagni
mega koma í þessu sambandi, og
á grundvelli þeirra aö meta á
hvem hátt viö getum sem best
notfært okkur þá möguleika,
bæði á innlendum og erlendum
mörkuöum.
Lífræn ræktun
Kunnugt er aö nokkrir aðilar
hafa veriö að þreifa sig áfram
með lífræna ræktun á undan-
fömum ámm og hafa þegar aflaö
sér dýrmætrar reynslu. Auk Mýr-
dælinga, sem ég minntist á í
upphafi, má nefna Vorhópinn
sem nokkrir áhugasamir rækt-
endur stofnuöu. Þá hafa afuröa-
stöðvar og útflytjendur veriö aö
þreifa fyrir sér meö útflutning ís-
lenskra búvara og þá möguleika
sem hreinleiki þeirra getur gefiö.
Til aö ná þar góðum árangri þarf
aö gera sér gTein fyrir því hvaöa
kröfur markaðurinn gerir til af-
uröanna og hvað þarf til að ís-
lenskar afuröir standist þær. Þar
er um að ræöa mismunandi
staðla og ólíkar skilgreiningar og
kröfur, þó að unnið sé á alþjóða-
vettvangi aö samræmingu þeirra.
Innanlands hafa ýmsar athugan-
ir og rannsóknir fariö fram og
margvísleg vitneskja er því fyrir
hendi. Þab er hins vegar mikil-
vægt aö safna þessari vitneskju
saman til þess aö þeir, sem á
henni þurfa aö halda, viti hvar
hana er aö finna, svo aö hún
komi aö fullum notum. Það
gagnar lítið, þótt þekkingin sé
fyrir hendi, ef þeim sem vilja
hagnýta sér hana er ekki kunn-
ugt um þaö. Á sama hátt er þaö
mikilvægt fyrir stofnanir, sem
slíkrar þekkingar hafa aflað og
þurfa aö kynna hana, aö fá til
þess kjörinn vettvang.
Þegar þessi upplýsingaöflun
hefur fariö fram veröur hægara
aö gera sér grein fyrir því hvaöa
leiöir geta veriö raunhæfar, jafn-
framt því hvaöa hindmnum þarf
að ryðja úr vegi til að þaö megi
takast. Meö slíkri samvinnu hlýt-
ur þaö aö veröa margfalt auö-
veldara en ef hver og einn er að
bauka viö þaö af vanmætti hver í
sínu homi. Það er því rétt aö
undirstrika það, aö meö þessu
samstarfi er ekki ætlunin að fara
í samkeppni viö þá, sem að þess-
um málum vinna hver á sínu
sviði, heldur þvert á móti aö
veita þeim stuöning og örva til
dáöa. Við, sem aö þessu sam-
starfsverkefni stöndum, væntum
þess aö með því sé lagt drjúgt lóö
á vogarskálina til að vonir veröi '
aö veruleika. Sem betur fer em
bændur, afuröastöövar og út-
flytjendur ekki þeir einu sem ala
í brjósti vonir um árangur á þess-
um vettvangi. Þaö sanna dæmin.
Vistvænir
búskaparhættir
Hinn 2. des. s.l. bauð hópur úr
landsliði matreiöslumeistara til
dýrlegrar veislu aö Logalandi í
Borgarfirði, þar sem fram vom
bomir ljúffengir réttir úr íslensk-
um afuröum, m.a. sumum sem
ekki hafa veriö hátt metnar aö
undanfömu. Og yfirmatreiöslu-
meistaramir töldu ekki nægja aö
láta verkin tala, heldur fluttu
hvatningarræöur og dreiföu
blaöi, sem bar yfirskriftina: Líf-
ræn ræktun og framtíð íslensks
landbúnaðar. I niöurlagi blaös-
ins segir: „Taki íslenskur land-
búnaöur í heild skref í átt til vist-
vænni búskaparhátta á hann
möguleika á aö varöveita sér-
stööu sína, tryggja forskot sitt í
gæöum og hreinleika og skjóta
nýjum og traustari stoöum undir
framtíöartilvem sína."
Viö emm áreiöanlega öll sam-
mála um þaö aö íslenskur land-
búnaöur hefur nú brýna þörf fyr-
ir aö skjóta nýjum og traustum
stoðum undir framtíöartilvem
sína. Og vona aö þetta samstarfs-
verkefni leggi undirstööu aö
einni slíkri.
Höfundur er alþingismabur og formabur
Búnabarfélags Islands.
Cuömundur Jónas Kristjánsson:
Griðland Jóns Baldvins
Þann 21. desember s.l. ritar
Jón Baldvin Hannibalsson ut-
anríkisráöherra grein í Mbl.
undir fyrirsögninni „Griö-
land?", og sem Tíminn segir
fra í frétt á Þorláksmessu.
í þessari „jólahugvekju" sinni
viröist utanríkisráöherra hafa
mestar áhyggjur af þvi hversu
íslendingar hafi staðið sig illa í
því að flytja til landsins pólit-
íska flóttamenn, og leggur til að
ákveöinn lágmarkskvóti veröi
settur á í þessu sambandi. Utan-
ríkisráöherra talar mikið um
mannúð og miskunnsemi í
þessari „jólahugvekju" um leiö
og hann fer hörðum oröum um
íslensk stjómvöld síðustu ára-
tugi, sérstaklega á stríðsámnum,
þegar ekki allir sem hingað leit-
uöu fengu landvistarleyfi.
Ab bjarga öllum
heiminum
Nú er þaö svo að í heimi vor-
um er mannanna bölið mikið.
Stríð og hörmungar hafa því
miöur fylgt mannkyni frá
ómunatíð. Og enn í dag geisa
styrjaldir og mannlegar hörm-
ungar. Jafnvel í okkar eigin
heimshluta, Evrópu, er háö
VETTVANGUR
grimmdarlegt stríð milli þjóðar-
brota og trúarbragöahópa, sem
enginn mannlegur máttur virö-
ist hafa getaö stöövað til þessa.
Þannig virðast hjálparverkefnin
óþrjótandi, hvert sem litið er í
heiminum. Þeir, sem vilja
bjarga öllum heiminum, hafa
því nóg að hugsa og starfa þessa
daga sem aðra. Jón Baldvin ut-
anríkisráöherra viröist þannig
hafa miklar áhyggjur af mann-
anna böli, hvaö heimsbyggðina
varöar, og er það vel útaf fyrir
sig. En hvemig er þá ástandið
hér uppi á íslandi, á griölandinu
sjálfu, sem á aö taka á móti
hörmungum heimsins í enn rík-
ara mæli en hingað til hefur ver-
iö gert, aö mati utanríkisráö-
herra?
Mabur líttu þér nær!
Einmitt þegar nær dregur jól-
um, leitar hugur margra til
þeirra sem eiga um sárt að
binda. Hugur utanríkisráðherra
og formanns „Jafnaðarmanna-
flokks íslands" viröist um þessi
jól hafa hins vegar flogiö mun
lengra í burtu um loftin blá
heldur en margir landar hans
kunna honum þakkir fyrir. Því á
sama tíma sem utanríkisráð-
herra telur sig sérstaklega knú-
inn til að skrifa grein um stór-
aukna aöstoö íslenska ríkisins
viö erlenda aöila í fjarlægum
löndum, ráfa þúsundir íslend-
inga atvinnulausir um götur og
torg, og hundraö heimila á ís-
landi leita á náöir hjálparstofn-
ana til matar- og fatakaupa. Er
þá ekki kominn tími til aö utan-
ríkisráöherra fari frekar aö líta
sér nær, áöur en hanri hugleiöir
aö bjarga heiminum? Því aö
„jólaboöskapur" hans í Mbl. 21.
des. var nefnilega eins og köld
vatnsgusa framan í þær þúsund-
ir íslendinga, sem varla áttu til
hnífs og skeiöar um þessi jól. Á
meöan slíkt þjóöarböl ríkir á ís-
landi er því réttast aö Jón Bald-
vin, ásamt ööram íslenskum
stjómmálamönnum, tali var-
lega um aö bjarga heiminum.
Aö minnsta kosti skulu þeir tala
lágt um réttarstööu erlendra
manna á íslandi, meöan réttar-
staöa þúsunda atvinnulausra ís-
lendinga er í rúst og fjölmörg-
um, sem leita félagslegrar aö-
stoðar hjá hinu opinbera, er
nánast hent út á gaddinn. Þá
eiga margir um sárt aö binda
vegna mikils niöurskuröar í svo-
kölluðu velferðarkerfi, sem ein-
mitt Jón Baldvin og félagar hafa
hvaö mest staðið fyrir á liönum
árum. Á sama tíma er hins vegar
þaö ákvöröun þessara sömu
stjómmálamanna að veita t.d.
himinháum fjárhæðum til
hinna ýmsu gæluverkefna víöa
um heim, nú síðast fyrir botni
Miðjarðarhafs vegna einhvers
friöarsamkomulags, sem hvergi
sést þó enn í verki.
Sýnum fyrirmyndina
fyrst
„Jólahugvekja" utanríkisráö-
herra um griölandiö ísland lýsir
ekki eingöngu skilningsleysi
ráöherra og hroka gagnvart
högum samlanda hans, sem í
dag þurfa virkilega á hjálp og
aðstoð að halda, heldur getur
hugmyndin sjálf um griðlandib
ísland einnig orðiö hættuleg
ávísun á fjölmörg önnur vanda-
mál, sem viö íslendingar höfum
til þessa svo blessunarlega veriö
lausir við, miðaö við margar
aörar þjóðir. Þess vegna hefði
Jón Baldvin betur mátt eftirláta
hinum rússneska Vladímír Sjír-
ínovskíj einum griölandshug-
myndina um ísland, en þess í
stað komið meö hugvekju um
hvemig viö íslendingar gætum
byggt upp betra og manneskju-
legra samfélag, sem þegar fram
líöa stundir gæti oröið að fyrir-
mynd fyrir aörar þjóöir ab
byggja á. Því þegar vlð getum
sýnt fyrirmyndina aö mann-
eskjulegu samfélagi, þá fyrst get-
um við með sanni litið framan í
heimsbyggð alla og sjálfa okkur
og boðið fram aðstoð til handa
sem flestum bágstöddum hér í
heimi.
Höfundur er bokhaldari.