Tíminn - 30.03.1994, Blaðsíða 5

Mi&vikudagur 30. mars 1994

5
Daníel Ágústínusson:
Lengi getur vont versnað
Sjónvarpiö endurtekur róginn um Mjólkursamsöluna
Umræöuþættir Sjónvarps-
ins flest þriðjudagskvöld
í vetur hafa fyrir löngu
gengið fram af öllu venjulegu
fólki. Þann 22. mars s.l. var þátt-
ur um viðskiptahætti Mjólkur-
samsölunnar í Reykjavík. Hann
var framhald sjónvarpsþáttar
sem sýndur var 20. mars. Höf-
undur hans var aðstoöarmaður
menntamálaráðherra. Sá þáttur
var endurvakinn rógur um MS,
sem andstæðingar og öfundar-
menn hennar hafa smjattaö á í
60 ár, en sem betur fer án sýni-
legs árangurs.
I
Heimdellingum afhent
stjórnin
Þriðjudagsþáttunum er ætlað
það hlutverk að vera pólitískur
áróður fyrir Sjálfstæðisflokkinn
og stefnu hans. Stjómendur em
ungir sjálfstæöismenn — Heim-
dellingar — sem eiga það sam-
eiginlegt að hafa aldrei áður
komið nærri fjölmiðlastörfum
og eru gjörsneyddir þekkingu á
þeim málum sem tekin em fyr-
ir. Þættimir missa því marks
sem áróður, þótt viðleitnin sé
öllum augljós. Þeir vekja því
upp andúð sjónvarpsnotenda,
sem kunna glögg skil á fúski og
fagmennsku. Mörgum sjálf-
stæðismönnum er nóg boðið og
telja þessi fíflalæti flokknum til
skammar.
Áróburinn gegn
bændum
Bændur — samtök þeirra og
stofnanir — hafa verið uppá-
halds skotmörk þeirra, sem þátt-
unum hafa stjómað. Þar aö auki
hefur Sjónvarpið látið gera
marga þætti í þeim tilgangi ein-
um að níða niður bændur og
störf þeirra bæði fyrr og síðar.
Þar kannast allir við þáttaröö-
ina: Þjóð í hlekkjum hugarfars-
ins, Bóndi er bústólpi og nú síð-
ast um Mjólkursamsöluna og er
þá margt ótaliö. í þetta hefur
Sjónvarpið varið milljónatug-
um af fé skattborgaranna, sem
flestir þeirra hafa svo andstyggð
á. Það mætti gera glæsilega
sjónvarpsþætti um íslenskan
landbúnað og gildi hans fyrir
þjóðina. Framfarir hans og um-
bótastarf á liðnum 60-70 ámm,
sem orðiö hefur gmndvöllur að
vexti bæja og kauptúna um-
hverfis landið, eins og Borgar-
nesi, Blönduósi, Egilsstöðum og
Selfossi, auk margra annarra,
þar sem atvinnulífið byggist á
þjónustu við landbúnaðinn í
sambandi við vinnslustöðvar og
verslun. Þrátt fyrir mikla fækk-
un bænda hefur framleiðslan
aukist gífurlega og gæti auð-
veldlega aukist enn, ef markað-
ur væri til, sem síðar gæti opn-
ast.
Á síðustu ámm hafa bændur
lagt meira af mörkum til að
tryggja stöðugt verðlag en aðrar
stéttir í þjóðfélaginu og búa nú
við kjör sem engin önnur stétt
myndi sætta sig við. Slík er
þjóðhollusta þeirra. Saga bænda
um aldir í félags- og menningar-
málum er löngu viöurkennd.
Henni verður ekki breytt, þótt
miklu sé kostað til. Bændur geta
því borið höfuðið hátt og þurfa
ekki að biðja einn eða neinn af-
sökunar' á tilvem sinni.
„Þurfi menn að rekja
raunir sínar og ræða per-
sónuleg mál í Sjónvarp-
inu, finnst mér að best
fari á því að það sé gert
innan fjögurra veggja,
því sjónvarpsáheyrendur
hafa ekki minnsta áhuga
á slíku rausi."
VETTVANGUR
Minkurinn í
Sjónvarpinu
Fljótlega eftir að þriðjudags-
þættimir hófust s.l. haust gaf
dagskrárstjóri Sjónvarpsins þá
yfirlýsingu aö þeir væm sér
óviökomandi. Skrifstofa fram-
kvæmdastjóra sæi um þá. Aldrei
áður hafði það heyrst að fram-
kvæmdastjóri Sjónvarpsins
leyfði sér að taka þannig fram
fyrir hendurnar á þeim manni
sem ráðinn er dagskrárstjóri.
Síðan notar hann fé útvarpsins
til að láta vini sína úti í bæ gera
myndir til að svívirða íslenska
bændur og til áróöurs fyrir
einkavæðingardeild íhaldsins.
Einkafulltrúi menntamálaráð-
herra í Sjónvarpinu hefur með
þessum hætti verið sem minkur
í hænsnagarði, sem enginn hef-
ur þoraö að blaka við. Meira að
segja haninn hefur aðeins depl-
að augunum — bleikur að lit —
dauöhræddur bak við kassa. Að-
eins Arthúr Björgvin Bollason
afhjúpaði hneykslið og fékk
pokann sinn í staðinn. Hinsveg-
ar fékk hann lof þjóðarinnar
fyrir aö svipta hulunni af ósóma
þessum með eftirminnilegum
hætti. Alger vesaldómur hefur
ríkt hjá stjómendum útvarpsins
aö koma böndum á minkinn,
svo sem bændur gera víða með
góðum árangri og komast þann-
ig hjá miklu eignatjóni. Út-
varpsráð og aðrir, sem telja sig
bera ábyrgð á stjóm útvarpsins
og taka fyrir það góö laun af al-
mannafé, ættu sem fyrst að taka
bændur sér til fyrirmyndar.
Annars bregðast þeir skyldum
sínum.
Sjálfstæ&isflokkurinn
ber ábyrg&ina
Afskipti menntamálaráðherra af
málefnum Sjónvarpsins er
grundvöllur að þeirri uppákomu
sem þjóðin hefur hneykslast á í
allan vetur. Sjálfstæðisflokkur-
inn ber því ábyrgðina. Þetta hafa
kjósendur löngum gert sér ljóst
og munu svara fyrir í fyllingu
tímans. Það hefur þegar komið
fram í skoðanakönnunum í vet-
ur að ein af ástæðum þess að
fylgi Sjálfstæðisflokksins hefur
minnkað verulega frá síðustu
kosningum er hiö svonefnda
Hrafnsmál. Eftir því sem um-
ræddur ósómi Sjónvarpsins
gengur oftar fram af þjóöinni þá
fjölgar þeim sem eru reiöubúnir
að mótmæla meö atkvæði sínu.
Það mun aldrei hafa skeð áður að
fé útvarpsins væri notað í heilan
vetur til að þverbrjóta allar regl-
ur útvarpsins um hlutleysi og
heiðarlega starfsemi án þess að
stjómendur þess geröu annað en
að depla augunum. Þegar slíkt
gerðist fyn á ámm var bmgðist
hart við og þótti sjálfsagt.
Sjónvarpsþátturinn um
Mjólkursamsöluna 20.
mars
Umsjónarmaður hans var ungur
Heimdellingur, Ólafur Arnarson,
aðstoöarmaður menntamálaráð-
herra. Var það í samræmi við allt
það sem áður er sagt. Þátturinn
var illa gerður og ómerkilegur
um eitt myndarlegasta fram-
leiöslu- og þjónustufyrirtæki í
landinu. Á honum var nákvæm-
lega sama handbragðið og á fyrri
þáttum, sem áður er getið. Fram
á skjáinn vom allir þeir kallaðir
sem einhvemtíma höfðu átt í
samkeppni viö samsöluna, eins
og Þórður Ásgeirsson Baulufor-
stjóri, fulltrúi frá Kjörís, brauð-
gerö Myllunnar, að ógleymdum
formanni Neytendasamtakanna,
sem lét að vanda dæluna ganga,
eins og skrúfaö væri frá krana.
Allir kvörtuðu sáran yfir því að
hafa orðiö undir í samkeppninni
viö MS. Málflutningur þeirra var
mest rógur frá löngu liðnum
dögum, sem oft er búið aö svara
áður. Reynt er að halda honum
við í þeirri von að einhverjir fari
að trúa óhróðrinum. Það mætti
taka mörg fyrirtæki í landinu til
umfjöllunar á sama hátt, ef vilji
væri fyrir hendi.
Forstjóri MS og fleiri starfs-
menn vom síöan settir á nokk-
urskonar sakamannabekk og
látnir svara í stuttu máli. Svo gat
hver trúað því sem hann vildi.
Þannig var rógurinn kveiktur
sem flestir könnuðust við frá
liðnum ámm. Engin ný atriði
komu fram, sem hefði þó mátt
ætla að hefði verið kveikjan að
þættinum. Ekki var rætt viö
neinn úr stjóm MS. Ekki bændur
sem selt hafa framleiðslu sína
þangaö í áratugi. Ekki kaup-
menn sem selt hafa vörur MS.
Ekki neytendur um gæöi fram-
leiðslunnar. Þó var þetta kallað-
ur þáttur um viðskiptamál MS.
Þetta lýsir best þeim ómerkilegu
vinnubrögöum sem beitt er, þeg-
ar tilgangurinn er sá einn að
koma róginum á framfæri. Fag-
mannleg vinnubrögb sáust
hvergi. Mér finnst það Sjónvarp-
inu til skammar ab kalla for-
stjóra MS og fleiri starfsmenn á
skjáinn til að svara því rugli, sem
sett var fram, og fullkomiö virð-
ingarleysi viö sjónvarpsnotend-
ur.
Að bíta hausinn af
skömminni
Umræðuþátturinn þriðjudaginn
22. mars var svo til þess að bíta
hausinn af skömminni. Honum
var ætlað að smjatta á róginum
sem fram kom í sjónvarpsþætt-
inum 20. mars með sama hætti
og sá sem fylgdi þættinum
„Bóndi er bústólpi" fyrr í vetur.
Sumir þriðjudagsþættirnir hafa
verið skemmtilega vitlausir, eins
og þegar stjómandinn blaðraði
sjálfur mest allan þáttinn. Þessi
var hrein hörmung og hundleið-
inlegur, svo margir munu hafa
slökkt á tækjum sínum áður en
honum lauk.
Stjómandinn var valinn meb
sama hætti og ábur. Varaþing-
maður Sjálfstæðisflokksins á
Suðurlandi, bóndi á Keldum, sjá-
anlega reynslulaus í fjölmiöla-
störfum og gat engu stjórnað.
Þórður Ásgeirsson Baulumaöur
tók því stjómina að sér og not-
aði að mestu 45 mín. af þeim 60
sem þættinum vom ætlaðar.
Hann hélt áfram ab rekja raunir
sínar frá sunnudagsþættinum og
kvartaði sáran yfir því að for-
stjóri MS skyldi vera látinn svara
honrnn þá. Virtist ekki eiga von
á því. Nú ætlaði hann að bæta
um betur og gerði það svika-
laust. Var alveg sama á hverju
var imprað. Alltaf greip Þórður
orðið og hélt rugli sínu áfram.
Þetta var næstum eintal hans,
sem stjómandinn hlustaði á
hugfanginn. Þar með drap Þórð-
ur þáttinn og þann tilgang sem
honum var ætlaður. Þurfi menn
að rekja raunir sínar og ræba per-
sónuleg mál í Sjónvarpinu,
finnst mér að best fari á því að
það sé gert innan fjögurra
veggja, því sjónvarpsáheyrendur
hafa ekki minnsta áhuga á slíku
rausi.
Það var augljóst aö stjómand-
inn hafði fyrirmæli um hvemig
leiða skyldi þáttinn, þótt allt færi
úrskeiðis. Hann impraði á rógin-
um í sunnudagsmyndinni, svo
að hann kæmist í umræöuna.
Einn bóndi var valinn í þáttinn,
en komst varla að nema í 3-4
mín., en athugasemdir hans
vom skýrar. Hann sagði að Baula
hefði á sínum tíma verið dæmi
um óþarfa fjárfestingu engum til
gagns. Þá greip stjómandinn
fram í og sagði: „Var þetta nokk-
ub verra en fjárfesting MS?"
Bóndinn svaraöi að bragði:
„Hún var komin áður og alveg
fullnægjandi." Þarna opinberaöi
stjómandinn skoðun sína á um-
ræðuefninu. Síðast í þættinum
ítrekaði hann þá fyrirspum sína
hvort MS hefði ekki lagt stein í
götu Kjörís í Hveragerði, en und-
ir það nennti enginn að taka og
lognaðist sú umræða út af. Það
er mikið dómgreindarleysi af
varaþingmanni Sjálfstæðis-
flokksins að láta véla sig til þess
að gerast þátttakandi í rógsher-
ferð gegn því fyrirtæki sem vel
hefur dugað sunnlenskum
bændum í 60 ár. Þetta hefur áður
skeð, með sögulegum afleiðing-
um.
Hva& er Mjólkur-
samsalan?
Um hana mætti gera fróðlegan
og skemmtilegan sjónvarpsþátt.
Bæði starfið í 60 ár og þá baráttu
sem um hana stóð fyrstu árin.
Nú em allar deilur þagnabar.
Framleiðsluvömr hennar, fjöl-
breytni þeina og gæði hafa fyrir
löngu hlotið almennt lof neyt-
enda, enda boðlegar hvar sem er
í heiminum og munu aðrar ekki
finnast betri. Mjólkursamsalan
er ljóst dæmi um þann árangur
sem orðiö hefur af félagshyggju
bænda og órjúfandi samstöðu
þeirra í markaðs- og sölumálum.
Fyrirtæki sem bændur eiga, hafa
stjómað frá upphafi og haft af
mikinn sóma. Hugmyndir þeirra
snúast ekki um arð af fyrirtæk-
inu. Ekki um að selja hlut sinn
með góðum hagnaði til næstu
kynslóöar. Heldur að því að
tryggja hag og framtíð fyrirtæk-
isins, sem svo lengi hefur verið
gmndvöllur að lífsafkomu
þeirra.
Það er því að vonum að einka-
væöingarpostular íhaldsins líti
MS óhým auga og vilji grafa
undan áliti hennar og tiltrú.
Þrátt fyrir ítrekaöar tilraunir hef-
ur það ekki tekist og rnvrn ekki
takast meöan samstaða bænda
helst. Sjónvarpsþættir þeir, sem
rætt hefur verið um hér aö fram-
an, vom vanhugsuö og illa und-
irbúin tilraun, sem engan árang-
ur gaf. Hér er um að ræða stór-
pólitískt mál, sem ástæða er til ab
ræða nánar.
Höfundur er fymim bæjarstjóri á Akranesl.