Tíminn - 25.06.1994, Blaðsíða 5

Tímamynd CS
Kristni dagsins, ekki fortíbarinnar
Haraldur Ólafsson skrifar
Enn um sinn geta menn jagast
um lýðveldisafmæliö. Var það
klúður eða ekki klúður? Hver
bar ábyrgð á klúðrinu og hver bar
ábyrgð á því sem vel tókst? Nefnd
verður skipuð og hún mun komast
að þeirri niðurstöðu að „ýmsir sam-
verkandi þættir" hafi skapað þjóð-
vegahátíðina miklu. Svo verður allt
þetta gleymt og á endanum fer fólk
að hlæja að öllu saman, því „allir
komu þeir aftur" og það var fyrir
mestu.
En þó er eins og ýmsir hafi ekki
fengið nóg af Þingvallaumferð. í
nokkrum blöðum er rætt það sem
sjálfsagðan hlut, að árið 2000 verði
íslensku þjóðinni, fjórðungi hennar
eða þriðjungi, enn einu sinn stefnt
til Þingvalla. Tilefnið er að þá verða
þúsund ár liðin frá því að á Lögbergi
við Öxará var samþykkt þingsálykt-
unartillaga um að kristni skyldi lög-
tekin, og fylgdu vinsamleg tilmæli
frá Noregskonungi um að hin nýi
siður væri sér þóknanlegur. Þar með
voru íslendingar komnir langleiðina
í Evrópusamband þess tíma, hina al-
mennu heilögu kirkju, sem er hið
eina sem enn er eftir af hinu heilaga
rómverska ríki.
Sá er þetta ritar telur kristni á ís-
landi hafa gegnt miklu hlutverki, og
bæði hin rómverska kirkja og sú
kirkjuskipan, er upp var tekin á 16du
öld, hafa fært þjóðinni mikinn auð á
hinu andlega sviði, þótt efast megi
um mörg hin veraldlegu umsvif
kirkjunnar fyrr og síðar.
Þúsund ára kristni á íslandi vekur
spurningar um hlutverk kirkjunnar.
Hún er farvegur trúarlífs og helgun-
ar, hún er félagsmálastofnun sem að-
stoðar við að leysa persónuleg
vandamál margra, og hún er aflvaki
lista og menningar. Þúsund ára hátíð
kristni á ekki að vera útisamkoma á
Þingvöllum. Kirkjan á að minnast
þessa atburðar úti í söfnuðum, á Hól-
um og í Skálholti. Hún á að vekja
söfnuðina til dáða og stuðla að sköp-
un og vakningu fyrir þeim verðmæt-
um sem hún berst fyrir. Það verður
ekki gert með Þingvallahátíð í einn
dag, og dugar ekki til þótt vegakerfið
verði bætt eða undirbúningsnefnd
starfi árum saman. Kirkjan á að gera
árið að sínu ári, annast sjálf undir-
búning og bera kostnað, en hún á
ekki að verja tugmilljónum, hvorki
frá sér né ríkinu, í útisamkomu. Ef
ríkið vill vel gera, þá á það að af-
henda Hjálparstofnun kirkjunnar
þær milljónir, sem ella hefðu farið í
hátíðahald með
snobbveislum. 50, 60,
70 milljónir til þess að
byggja skóla á Ind-
landi, til að aðstoða
Eþíópíumenn við að
líkna hungruðum og
sjúkum, til að draga
úr hörmungum og
neyð. Verkefnin eru
óendanleg. Verkefni
sem eru meira virði en orð í Al-
mannagjá. Kirkjan á að vera hin
stríðandi, líknandi kirkja, ekki stofn-
un sem horfir aftur í litklæðum
myrkra miðalda. Það er komið nóg af
mirmingarhátíðum.
Hér á borðinu liggur síðasta ein-
takið af fréttabréfi Hjálparstofnunar
kirkjunnar. Þaö ber hið yfirlætislausa
heiti Margt smátt... I þessu litla
fréttabréfi er sagt frá því sem Hjálpar-
stofnunin er að gera, og hvað aörar
kirkjulegar stofnanir eru að leggja af
mörkum til að líkna. Margt smátt
vinnur stórvirki í fátækum löndum
þriðja heimsins. Hjálparstofnun
kirkjunnar er í samvinnu við Hina
sameinuðu kristnu kirkju á Indlandi
um rekstur skóla á Indlandi. Hjálpar-
stofnunin hefur fjármagnað smíði
vatnstanks við lítið sjúkrahús í
Konsó. Þá er verið að endurnýja
heimavistir grunnskólanema á
tveimur stöðum í Suður-Eþíópíu. Og
í Mósambik er verið að grafa og end-
urbæta brunna. Allt er þetta á vegum
Hjálparstofnunarinnar. Orðrétt segir
í fréttabréfinu:
„Guðlaugur Gíslason húsasmiður
sér um framkvæmdir, en hann er
starfsmaöur Sambands íslenskra
kristniboðsfélaga og hefur verið við
störf í Eþíópíu í nærri þrjú ár. í vatns-
tankinn við sjúkrahúsið er safnað
rigningarvatni, en regntíminn í
Konsó kemur tvisvar á ári og stendur
í tvo til þrjá mánuði í senn og er
erfitt um alla vatnsöflun þess á milli.
Þess vegna er nauðsynlegt, ekki síst
fyrir sjúkrahús, að
geta birgt sig upp í
stað þess að vera háð
því að kaupa vatn og
þurfa að sækja það
um langan veg."
Svo mörg eru þau
orð, og vekja vissu-
lega til umhugsunar
um hve mikið er
hægt að gera fyrir þá
sem allt skortir. Fimmtíu milljónir til
hjálparstarfs eru auðæfi. Fimmtíu
milljónir í veislur og hátíðahöld eru
burtkastað fé.
Tónlistarhús í Reykjavík
Þeirri hugmynd hefur verið
hreyft, að óska eftir því að Reykjavík
verði menningarborg Evrópu um eða
skömmu eftir næstu aldamót. Það
hefur sýnt sig á undanförnum árum
að unnt er að halda hér eftirtektar-
verðar listahátíðir. Hér er mikill
fjöldi tónlistarfóks, leikara, mynd-
listarmanna og annarra þeirra sem
fást við skapandi störf. Meðal lands-
manna er mikill áhugi á listum.
Ótrúlega margir sækja alls konar list-
viðburði hér á landi.
Tónlistarkennsla hefur stóraukist
á undanförnum árum. Þegar valið
var í Sinfóníuhljómsveit æskunnar á
Norðurlöndum nú í vor urðu 17 ís-
lensk ungmenni fyrir valinu. Það
þarf ekki neina höfðatölureglu til að
sjá hve vel er staðið að tónlistar-
kennslu hér á landi.
Reykjavík sem menningarborg
Evrópu? Það er alls ekki svo fráleit
hugmynd. En eitt vantar. Hér í borg
er ekkert hús sem hýst getur hinar
bestu hljómsveitir, einleikara og
söngvara. Enginn salur í borginni
fullnægir ströngum kröfum um tón-
listarflutning.
Um nokkurra ára skeið hafa Sam-
tök áhugafólks um byggingu tónlist-
arhúss unnið að því að láta teikna og
hanna slíkt hús. Teikningar eru til,
fullbúnar. Vilyrði eru fyrir lóð hjá
Reykjavíkurborg, og safnað hefur
verið fé til að greiða fyrir teikningar
og hönnun hússins.
Samtökum áhugafólks er ekki
fært að reisa slíkt hús á eigin spýtur.
Bæjarfélög á höfuðborgarsvæðinu
verða að leggja sitt af mörkum, og
aðrir opinberir aðilar. Tónlistarhús er
hús allrar þjóðarinnar, allra þeirra
þúsunda sem iðka tónlist, allra þeirra
sem njóta tónlistar og allra þeirra
sem búa í þessu landi, af því að tón-
listin bætir og fegrar, gleður og lyftir
huganum í hæðir.
Fjöldi karla og kvenna hefur unn-
ið gífurlegt sjálfboðaliðastarf að mál-
efnum tónlistarhúss. Veit ég þó að
þeir, sem komið hafa nærri þessum
málum, eru sammála um að eigi að
nefna einn, sem öðrum fremur hefur
þokað málinu áfram af eldmóði, út-
sjónarsemi og þrotlausu starfi, þá er
það Ármann Armannsson.
íslendingar hófu að reisa Þjóðleik-
hús í kreppunni á fjórða áratugnum.
Stríðið tafði fyrir því að unnt væri að
ljúka við bygginguna. En Þjóðleik-
húsið varð að veruleika. Á sumardag-
inn fyrsta árið 1950 var tjaldið dreg-
ið frá og við blasti heimur í undarleg-
um töfrum ævintýrisins og þjóðtrú-
arinnar. Tónlistarhús verður risið
áður en hálf öld er liðin frá opnun
Þjóðleikhússins. ■