Tíminn - 21.12.1994, Blaðsíða 13

Mibvikudagur 21. desember 1994
13
Páll Eggert Ólason var minnisstæb-
ur mabur. Þannig leit hann út á
götu í augum teiknara Spegilsins
1935.
stofnunarinnar, sem lengi vel
var nú aðeins einn karl. Hann
var sérkennilegur um margt,
en hafbi kvenhylli. Sagðist
Daníel dyravörður eitt sinn
hafa komib að honum, þar
sem hann var að kyssa á
skólpvota hönd einnar
þvottakonunnar, og taldi
Daníel hofmannlega að verki
stabið. Sendimaður þessi átti
samkvæmt ráðningarsamn-
ingi ab fá ein föt á ári ókeypis,
því að menn vildu hafa þenn-
an boðbera landstjómarinnar
þokkalega til fara. En karlinn
var fjármálamaður og út á
þennan fatasamning fékk
hann sér dýrustu föt, sem
unnt var að fá, nefnilega kjól-
föt, en lítt sást hann í þeim í
sendiferðum. Ekki mun hon-
um þó hafa heppnast að gera
slík fatakaup nema einu sinni.
Eitt sinn var hann í heimsókn
hjá vinkonu sinni, þegar barið
var að dyrum. Stúlkan vildi
ekki láta sjá, að karlmaður
væri hjá sér, og skipaöi hon-
um að skríða undir legubekk-
inn. En það lét ég ekki bjóða
manni í minni stöðu, sagði
hann.
í biðstofunni sátu einu
sinni tveir gamlir karlar og
biðu eftir viðtali við Vigfús
Einarsson, en ég var eitthvað
að skrifa í gluggakistunni og
sneri baki í þá. Hvaðan ert
þú? segir annar. Ég er frá Pat-
reksfirði, svaraði hinn. Hvern-
ig var nú veðrið á Patreks-
firði? Það var gott þegar ég
fór, svaraöi hinn, einkar ró-
lyndislega, en það eru fimm
ár síðan. Á þessum nótum
hélt samtalið áfram meðan
þeir biðu.
Suður úr biðstofunni var
fundarsalur ríkisstjórnarinnar
og suður af honum lítil einka-
skrifstofa forsætisráðherra og
sneru gluggar að baklóð og
bankastræti, en nýlega hefur
verið fyllt upp í þann glugga.
Til vinstri, þegar komið var
inn um aðaldyr hússins, var
atvinnu- og samgöngumála-
ráðuneytið í fjórum herbergj-
um: skrifstofustjóri, fulltrúar
og almenn skrifstofa, en her-
bergi ráðherrans var uppi á
lofti.
Hvernig allt Stjórnarráðu-
neytið rúmaðist í þessu húsi
er mönnum vafalaust ráðgáta
nú, en vöxtur í stjórnkerfinu
hófst með fjölgun ráðherra.
Stjórn hinna vinnandi
stétta, eins og fyrsta stjórn
Hermanns Jónassonar var
stundum kölluð, átti við
mikla erfiðleika að’ etja í at-
vinnumálum. Markaðserfið-
leikar, gjaldeyrisskortur, at-
vinnuleysi og mikil fátækt,
allt olli þetta stjórninni mikl-
um áhyggjum. Ófriðarskýin
hrönnuðust upp og loks í apr-
íl 1939 var mynduð Þjóð-
stjórn, sem svo var kölluð.
Heimsstyrjöldin síbari hófst í
september sama ár.
Árið 1935 höfðu tekið gildi
lög um aldurshámark opin-
berra embættis- og starfs-
manna, er mæltu svo fyrir að
við sjötugsaldur yrðu menn
að láta af embætti. Þetta kom
sér illa fyrir ýmsa, sem voru
við góba heilsu og höfðu gert
ráð fyrir að geta starfað með-
an kraftar entust. En eðlilegt
var að einhver aldursmörk
yrðu sett. Vegna þessara laga
varð Pétur Hjaltested, aðstoð-
armaður í fjármálaráðuneyt-
inu, ab láta af störfum eins og
ýmsir aðrir og kom ég í sæti
hans í ráðuneytinu. í starfinu
fólst ab taka vib öllum ríkis-
sjóðsávísunum frá hinum
ráðuneytunum og leggja þær
fyrir skrifstofustjóra eða ful-
trúa til undirskriftar svo að
þær yrðu gjaldgengar gagn-
vart ríkisféhirbi og bönkum.
Útgáfa, eða réttara sagt stað-
binda verk hans um forset-
ann, þá varð hann svo undr-
andi, að hann lagöi frá sér
pennann, tók út úr sér píp-
una, starði á mig og sagði: Þér
eruð þar ekki í stórum hópi.
Eitt sinn spurði hann mig um
mann, sem hafði verið í ráðu-
neytinu, hvað hann myndi
nú sýsla. Ég sagði ab hann
kenndi skólapiltum í einka-
tímum. Æ, hvað getur hann
nú kennt blessaður, sagði
hann vorkunnsamlega og
mæðulega.
Dr. Páll lagði blátt bann við
því að menn rituðu orðið
upphæð í ráðuneytisbréfum,
heldur skyldi rita fjárhæb.
Einnig var honum meinilla
vib orðið heildsala. Hann
lagði sig fram um aö málfar á
bréfum væri gott. Ég held, að
dr. Páli hafi leiðst í fjármála-
ráðuneytinu. mér var sagt, að
þegar hann kæmi í ráðuneyt-
ið á morgnana klukkan tíu, þá
væri hann að jafnaði búinn
ab vinna fjórar stundir í
vinnuherbergi, sem hann
hafði í Safnahúsinu. Margar
sögur mynduðust um dr. Pál,
m.a. að hann hefði einhverju
sinni hringt til Magnúsar Ás-
geirssonar skálds og boðið
honum ab koma með sér á
þriggja ára fyllirí, en Magnús
gat því miöur ekki þegið boö-
ið, því ab hann var um þetta
leyti að skilja við konu sína,
sem hét Anna, og að stíga í
vænginn vib nýtt konuefni,
sem einnig hét Anna, og auk
þess að þýða Önnu Kareninu,
sem sagt önnum kafinn. Eitt
sinn voru þeir dr. Páll og Árni
Pálsson á gangi í roki og rign-
ingu í Austurstræti. Þá kemur
hálffjúkandi í fangið á Páli
ung stúlka vib hornið á póst-
húsinu og hrópar: Jesús
minn! Þá segir Árni: Ekki er
nú stúlkan mannglögg.
Inn úr forstofu stjórnarrábs-
hússins var gengið inn í bið-
stofu. Þar réð ríkjum Daníel
Daníelsson dyravörður, skyn-
samur maður og skemmtileg-
ur, annálaður hestamaður og
fór stundum ríðandi frá
stjórnarrábshúsinu suður í
Ráðherrabústaö. í bibstofunni
hélt einnig til „sendisveit"
(ÍDðkum félagstnönnum
borum, ðtarfsliöi og
lanbðinönnum öllum
og teælö komanöt árö
mrö |tökk fnrir {taö,
óem eraö liöa