Tíminn - 13.01.1995, Blaðsíða 2

2

Föstudagur 13. janúar 1995
Sjávarútvegsrábherra Kanada faer kuldalegar móttökur rábamanna í heimsókn hér eftir um-
deildan samning vib Norbmenn:
Fylgja fleiri þjóðir í
kjölfar Kanadamanna?
Tíminn
spyr...
Finnst þér þáttur Hermanns
Gunnarssonar, Á tali hjá
Hemma Gunn, hafa runnib sitt
skeib á enda?
Fribrik Þór Fribriksson kvik-
myndagerbarmabur:
„Nei, Nei. Hemmi er alltaf
ferskur. Þátturinn er ab mínu
mati alltaf mjög góbur og engra
breytinga þörf."
Illugi Jökulsson rithöfundur:
„Nei, þátturinn hefur ekki
endilega runnib sitt skeib á
enda, svona sem form. Þab velt-
ur hins vegar á frammistöbu
Hemma sjálfs og hinum marg-
frægu tónlistaratribum, hversu
gaman mabur hefur af þessum
þætti. Já, þab þarf ab breyta
þessu eitthvab, þetta er orbib
hundleibinlegt."
Súsanna Svavarsdóttir, blaba-
mabur á Morgunblabinu:
„Já, mér finnst hann fyrir löngu
hafa runnib sitt skeiö. Mér
finnst Hermann ekki eins kröft-
ugur og skemmtilegur og hann
var upphaflega í þáttunum.
Þátturinn er oröinn eins og
auglýsingaprógram, þar sem
listamennirnir sem framJroma
í þættinum fá ab koma aö
miklu magni af ókeypis auglýs-
ingum. Aö mínu mati er þaö
ekki rétt. Þess utan finnst mér
Hermann oröinn hálf dapurleg-
ur. Vibtölin í þættinum ná því
ekki ab verba skemmtileg, jáau
eru ferlega flöt og hann viröist
ekki ná neinu út úr viömæland-
anum. Þátturinn er alltaf eins
og þab eina sem skilar sér í
þættinum eru viötölin vib
krakkana, sem í raun hver sem
er gæti tekiö og Bibba, sem
gjarnan mætti vera í sérstökum
þætti einu sinni í viku. Mér
finnst kominn tími til ab binda
enda á þessa þáttaröb Her-
manns."
Örstutt klásúla í samningi sem
sjávarútvegsrábherrar Kanada
og Noregs undirritubu á mánu-
daginn hefur valdib stórfelldum
pólitískum jarbskjálfta á íslandi.
Þó er þab viburkennt ab ein-
hliba afsal Kanadamanna á rétt-
indum sem þeir hafa aldrei nýtt
sér, veibum á Svalbarbasvæbinu,
hefur ekki sýnileg áhrif á rétt-
indi íslendinga á þessu svæbi.
Kanadíska ráöherranum, Brian
Tobin, sem kom til Reykjavíkur í
gærkvöldi, er vægast sagt ekki vel
fagnaö, enda undirskrift hans á
samningnum nýþornuö. Jón Bald-
vin Hannibalsson vill ekki hitta
ráðherrann, og Davíö Oddsson er
sama sinnis. Boð sem halda átti
fyrir ráðherrann á Bessastöðum
verður ekki haldið vegna þeirrar
milliríkjadeilu sem blossað hefur
upp. Auk þess mun Jón Baldvin
kalla sendiherra Kanada hér á
landi inn á teppið og mótmæla
samningsgerðinni kröftuglega. To-
bin er aftur á móti gestur kollega
síns, Þorsteins Pálssonar.
Lítil þúfa veltir þungu
hlassi
En hvaö er það í samningi Kan-
ada og Noregs sem hleypir illu
blóði í ráðandi menn á Islandi?
Það er eftirfarandi klausa, síðasta
málsgreinin í formála samnings-
ins sem fjallar um Svalbarðasvæð-
ið:
„Ennfremur viðurkenna aðilar
rétt Noregs til að fara með óskor-
aðan fullveldisrétt og lögsögu,
sem strandríki ber samkvæmt Haf-
réttarsamningi Sameinuðu þjóð-
anna, einkum 56. og 57. grein, á
fiskverndarsvæðinu umhverfis
Svalbarða og á landgrunninu í
kringum eyjaklasann og að Sval-
barðasamningurinn frá 9. febrúar
1920 nái ekki til svæðisins."
Ríflegar viburkenn-
ingar Kanadamanna
Toppmönnum í utanríkisráðu-
neytinu er ekki skemmt. Þeir segja
aö þetta ákvæði hafi eftirfarandi
að segja:
„Aðilar lýsa því yfir að Sval-
baröasamningurinn nái ekki til
200 mílna fiskverndarlögsögunnar
umhverfis Svalbarða. Það er í
beinni andstöðu við álit ýmissa
þekktra þjóðréttarfræðinga, þar
með talið norskra. Sætir furðu að
Kanada, eitt aðildarríkja Sval-
baröasamningsins, skuli með þess-
um hætti taka afstöðu með Noregi
í deilunni um réttarstöðu Sval-
barðasvæöisins. Ekkert annað
samningsríki hefur viðurkennt
óskoraðan fullveldisrétt Norð-
manna á fiskverndarsvæðinu við
Svalbarða, ef undan er skilin tak-
mörkuð viðurkenning Finnlands.
Sérstaklega skal undirstrikað að
fjarri fer, að tilvitnuð ákvæði Haf-
réttarsáttmálans skapi nokkurn
réttargrundvöll til yfirráða Norð-
manna á Svalbarðasvæðinu. Sér-
staka athygli vekur, að Kanada við-
urkennir einhliða réttindi til land-
grunnsins kringum Svalbarða, þó
að Noregur hafi ekki fram til þessa
gert neina kröfu til slíkra iand-
grunnsréttinda, heldur aðeins lýst
yfir fiskvemdarlögsögu þar".
Kanadamenn fyrir sitt leyti
heimila sem sagt Norðmönnum
einskonar sjálftöku á fiskverndar-
svæðinu sem Norðmenn kalla svo.
Og þeir landvinningar hafa verib
mjög umdeildir svo ekki sé meira
sagt.
Ekkert samráb vib ís-
lendinga
Þetta segja talsmenn utanríkis-
ráðherra um stöðuna. Þeir segja að
íslendingar hljóti að lýsa von-
brigðum og furbu yfir þessari
ákvörðun kanadískra stjórnvalda,
sem tekin var án alls samráðs við
önnur samningsríki eða haft fyrir
því að hafa nokkurt samband við
Island um málib. Þá undrast menn
í ráðuneytinu ab þetta ákvæði um
Svalbarbasvæðið er ekki í nokkru
samhengi við efnisþætti samn-
ingsins sjálfs.
Ráöherra harmar
upplýsingaleysiö
Þetta sambandsleysi milli banda-
manna, íslands og Kanada, hefur
kanadíski sjávarútvegsráðherrann
harmað í símtali við Þorstein Páls-
son, starfsbróður sinn í símtali frá
Osló. Ráðherrann segist hafa talið
að íslendingar hefðu upplýsingar
um hvað væri á ferbinni. „Mark-
mið okkar varða ekki ágreining „ís-
lendinga og Norðmanna um Sval-
barðasvæðið," sagði Brian Tobin í
gær. „Svalbarðasvæðisins er getið í
samningnum þar eð nauðsynlegt
var að vísa til svæða á Norðaustur-
Atlantshafi sem einhverju máli
skiptu."
Ráðherrann segir að markmið
Kanada í samningunum við Norb-
menn sé að koma í veg fyrir ofveið-
ar í Norövestur-Atlantshafi', rétt
við 200 mílna mörkin vib Kanada.
„Við viðurkennum skoðana-
Norrænu neytendamálaráb-
herrarnir funduðu í Reykjavík
ágreininginn milli íslands og Nor-
egs vegna Svalbarða. Svalbarða-
málið verða íslendingar og Norð-
menn hins vegar að leysa," segir
Tobin.
Undirskriftin fordæmi
fyrir abrar þjóbir?
Gestur Þorsteins Pálssonar í dag
mun finna fyrir því að íslendingar
eru honum og stjórn hans æva-
reiðir. Reiðir vegna þess að meb
þessu frumkvæði Kanadamanna er
nokkuö Ijóst að fleiri lönd kunna
að fylgja í kjölfarib og skrifa upp á
svipaða samninga við Norðmenn.
Þar færi heldur betur að þrengja aö
Islendingum. Sá tónn sem nú
heyrist frá Kanadamönnum kann
að hafa áhrif á viðræður íslend-
inga og Rússa á næstunni um veið-
ar í Barentshafi — og viðræður við
Norömenn, hvenær sem þær
munu fara fram. ■
í gær og samþykktu fram-
kvæmdaáætlun um fjármála-
þjónustu. í samþykktinni
óska ráðherrarnir norrænu
eftir aukinni samkeppni milli
banka og tryggingafélaga og
vilja vinna að því að hindra
óheppileg áhrif fákeppni og
skörun starfsgreina, en út-
gjöld vegna fjármálaþjónustu
nema orðið háum fjárhæöum
í heimilisútgjöldum neytenda
á Norðurlöndum.
í gögnum sem kynnt voru á
blaðamannfundi í gær segir að
þetta eigi sérstaklega viö banka-
og tryggingaþjónustu, s.s.
sparnað, lántökur, greiðslumibl-
un, lífeyriskerfi og algengustu
gerðir neytendatrygginga.
Ráðherrarnir segja aö bæta
verði öryggi neytenda með því
aö athuga möguleikana á bætt-
um samræmdum reglum um
veitingu ábyrgða í tengslum við
gjaldþrot banka og tryggingafé-
laga og setja verði saman skrá
um þá möguleika sem neytend-
ur hafa þegar í ljós kemur að
fjármálastofnanir séu ekki nægi-
lega traustar.
Þeir hafa ennfremur áhuga á
vandamálum í sambandi við
nýtingu nýrrar tækni, en mark-
miðið sé að að allir geti nýtt sér
nýja tækni á fjármálasviðinu. ■
dSÍa
VI*-*- , »»nsv 1,11
«%£****
erast/indið v/rk/
IFGR SVOM/UV/JR-
LEGT //£R/V/)
/ Þ/NG/NU ?
Norrœnu neytendaráöherrarnir á fundi meö blaöamönnum ígœr.
Tímamynd CS
Norrœnu neytendarábherrarnir:
Framkvæmdaáætlun
um fjármálaþjónustu