Tíminn - 22.06.1995, Qupperneq 3

Fimmtudagur 22. júní 1995
3
Meira en 7 00 ára gömlum stofni veölöggjafar á íslandi þarf ab breyta, ab mati Verslunar-
rábsins. Frumvarp dómsmálarábherra hefur dagab uppi hvab eftir annab á Alþingi:
Kvóti og vörabirgðir
vart veðhæf verðmæti
Naubsynlegar breytingar á
ve&löggjöfinni hafa ekki náö
fram aö ganga á Alþingi.
Frumvarp dómsmálaráö-
herra hefur setiö fast í þing-
inu í þrjú ár og sífellt dagaö
uppi. í lagafrumvarpinu er
meöal annars tekiö á veö-
setningum á kvóta bænda og
sjómanna og ýmis tvímæli
tekin af.
Jónas Friörik Jónsson, lög-
maöur Verslunarráösins, tjáði
blaöinu í gær að í þessu frum-
varpi væri aö finna ákvæöi um
nauðsynlegar breytingar á veö-
„Ég tel a& þessi umræða um ab
sökkva borpallinum lirent Spar í
Norðursjó hafi nokkuð skaðað
Shell vörumerkið sem og Skeljug.
Þess vegna tel ég það hafa verið
ranga ákvörðun af hálfu forsvars-
manna Shell úti í Bretlandi að
áforma að sökkva jressum bor-
balli," sagði Kristinn Björnsson
forstjóri Skeljungs í samtali við
Tímann í gærdag.
Sem kunnugt hefur hefur Shell í
Bretlandi nú hætt við að sökkva
nefndum borpalli íNorðursjó, með-
al annars vegna kröftugra mótmæla
frá ýmsum náttúruverndarsinnum.
löggjöfinni, rýmri reglur um
veösetningar rekstartækja og
vörubirgða auk ótvíræöra
ákvæöa um veðsetningu við-
skiptabréfa og annarra krafna.
Jónas sagöi að nauðsyn bæri til
fyrir viöskiptalífið aö heildstæö
veölöggjöf sæi dagsins ljós, en
stofn hennar er orðinn 108 ára
gamall og löggjöfin mjög
ósamstæð.
Jónas sagöi aö iðnaðurinn
gæti í dag veðsett öðrum abila
hús sín, tæki og vélbúnað. En
hins vegar gæti iðnfyrirtæki
ekki veðsett vörubirgöir sínar
Var fu'ilyrt að mikið magn úrgangs-
efna færi þannig í sjóinn. Mót-
mæltu Grænfriðungar þessu meðal
annarra.
„Já, við fögnum þessu þessari
ákvörðun Shell í Bretlandi mjög,"
sagði Kristinn. Hann kvaðst ekki
telja að viðskipti við Skeljung hefðu
dregist saman síðustu daga vegna
umræðunnar um Brent Star. Al-
menningur hér á landi væri það vel
upplýstur að hann vissi að Skelj-
ungur ætti hér engan hlut að máli,
þótt fyrirtækið, sem væri alíslenskt,
starfaði reyndar undir fjölþjóðlegu
vörumerki Shell. ■
eða hráefni, nema þá bönkum
eða sparisjóðum — en ekki
verðbréfafyrirtækjum, fjár-
mögnunarleigum eða öðrum
lánardrottnum. Þar koma
menn að lokuðum dyrum.
Verslanir og þjónustufyrir-
tæki geta hins vegar ekki veð-
sett þau tæki sem þau nota vib
reksturinn meö öbrum fast-
eignum sínum. Vörubirgðir
verslana eru ekki veðhæfar á
hefðbundinn hátt. Þetta skapar
viðskiptalífinu nokkub þröng-
an stakk og er vandamál.
Lagafrumvarpið, sem Markús
Sigurbjörnsson hæstaréttar-
dómari og Þorgeir Örlygsson
prófessor sömdu, tekur á hinu
heita kvótamáli.
„Ef þú veðsetur til dæmis
landbúnaðarjörð eða skip þá
fylgir kvóti nema um annab sé
samið. Nú vita allir ab jörð og
skip eru nánast ákaflega verð-
lítil nema með fylgi kvótinn.
Það hefur ríkt viss réttarfarsó-
vissa og gerir það þangað til ný
lög taka af öll tvímæli," sagði
Jónas Fr. Jónsson.
Enn eitt óvissuatriðið, sem
skorið er úr um í lagafrumvarp-
inu, er þegar menn yfirtaka
veðskuldir, til dæmis í fast-
eignaviöskiptum, en dómar
Hæstaréttar í slíkum málum
hafa verið á mismunandi vegu.
Sett er almenn regla um hvern-
ig að skal staöið, en reglur um
þetta hafa ab vísu verið í sér-
lögum. Enn má bæta við ab
svipað er uppi á teningnum
varðandi veð í hlutabréfum.
Hœtt vib ab sökkva Brent Star í Norbursjó:
„Umræðan hefur
valdið skaða"
Þorfinnur Gubnason kvikmyndagerbarmabur vinnur ab tökum á kvikmynd um
hagamýs. Þessa dagana er myndab ab Felli í Biskupstungum:
„Njósnab" um mýsnar
Þorfinnur Guðnason kvik-
myndagerbarmaður vinnur um
þessar mundir að tökuin á
mynd um íslensku hagamúsina
sem Sjónvarpið ætlar að sýna á
næsta ári. Nú er unnib að
Nefnd sem unnið hefur að
greinargerb fyrir Reykjavíkur-
borg um aögerbir gegn svartri
atvinnustarfsemi hefur skilað
greinargeröinni af sér og fjalb
aöi borgarráð um hana í gær. I
henni kemur fram að allt sam-
starf og eblilegt aðhald hags-
munaðila gegn svartri atvinnu-
starfsemi muni draga úr afleið-
ingum hennar, sem eru skatta-
undanskot, vanskil
lögboðinna gjalda og svipting
ýmissa félagslegra réttinda.
Einnig kemur fram ab breyta
þurfi lögum.
Ennfremur' segir að aðgerðir á
þessum vettvangi séu án efa ár-
angursríkasta abferðin til að
skapa fyrirtækjum eðlilegt rekstr-
arumhverfi og samkeppnisstöðu
myndatökum í skóglendi við
bæina Fell og Vatnsleysu í Bisk-
upstungum, en einnig er leitað
fanga á músaslóbum á Vatns-
leysuströnd og vib Vík í Mýrdal,
en þar er besta kjörlendi haga-
og styrkja stöðu launamannsins.
Varðandi útboösmál leggur
nefndin til að tekið verði upp
samræmt orðalag í útboðsskil-
málum, í því skyni ab draga úr
gerviverktöku. „Verktaka og
undirverktaka er óheimilt að
gera samning um undirverktöku
vib einstaka starfsmenn eba
starfshópa í þeim tilvikum þar
sem um ráðningarsamband er aö
ræða og það á vib samkvæmt
venju og eðli máls." Ríki og borg
taki framangreint orðalag inn í
útboðsskilmála og Samtök ibn-
abarins beiti séOr fyrir því að
verktakar sem abild eiga aö sam-
tökunum geri hið sama. Þá er
hvatt til náinnar samvinnu út-
bobsabila við fulltrúa verkalýðs-
félag og skattayfirvalda. ■
músa í heiminum sem fundist
hefur til þessa.
„Viö byrjuðum á tökum í febrúar
og erum nú um það bil hálfnaðir.
Ég geri ráb fyrir að þær taki um það
bil eitt ár, en við myndum lifnaðar-
hætti músanna á hverjum stað á
hverri árstíð — vetur, sumar, vor og
haust, í Biskupstungum, á Vatns-
leysströnd og í Mýrdal," sagði Þor-
finnur í samtali vib Tímann í gær,
en þess má geta að hann er höfund-
ur að athyglisverðri sjónvarpsmynd
um náttúrufar í Húsaey í Hróa-
stungu sem sýnd var í Sjónvarpinu
ekki alls fyrir löngu. Þorvaldur
Björnsson frá Náttúrufræðistofnun
er aðstoðarmaður Þorfinns í þessu
músaverkefni, cn stofnunin sú
styrkir það, sem og Kvikmyndasjóð-
ur, Mjólkursamsalan, Náttúrufræði-
stofnun og Sjónvarpið sem jafn-
framt er samstarfsaðili að gerð
myndarinnar og hyggst sýna hana.
Notuð er fullkomin tækni við
tökur á þessari mynd: fjarstýrðar
myndavélar og sérstakt „njósna-
kerfi" þar sem hægt er aö fylgjast
með músunum í launsátri og síb-
an eru tekin á filmu þau atribi
sem þykja athyglisverð. Þessi
tækni er notuð við tökur í Bisk-
upstungum þessa dagana — og
einnig á Vatnsleysuströnd og í
Mýrdal. Á síðastnefnda stabnum,
undir austurhlíöum Reynisfjall, er
besta kjörlendi hagamúsa sem
fundist hefur í heiminum og þar
halda sig allt ab 170 mýs á hverj-
um hektara. ■
Greinargerb nefndar á vegum Reykjavíkurborgar um
abgerbir gegn svartri atvinnustarfsemi:
Aukiö aðhald og
breyting á lögum
1 4. Tómstundir sem íbúar kjósa helst
HöfuOborgarsvæOI Akureyri
ÞJónuaturýml Hjúkrunarrýml Hjúkrunarrýml
% % %
Spil - aðrir leikir 30,6 9,1 8,7
Handavinna/hannyrflir/smlði 34,0 15,7 13,4
Leikfimi/hreyfing 36,1 14,3 8,7
Tónlist 32,2 28,6 8,7
Lestur/skriftir 55,3 19,2 21,3
Trúarbrögð/andlegar athafnir 23,4 9,7 9,4
Ferðalög, innkaupaferðir 28,4 7,7 7,1
Göngutúrar/hjólastóll utandyra 45,4 15,4 13,4
Horfa á sjónvarp 71,9 40,4 40,2
Ekkert af ofanskráðu 3,8 31,2 37,0
Otvarp 79,2 39,0 36,2
Fjöldi svarenda ' 559 651 127
Fólk í þjónustuíbúöum hefur jafnaöarlega tilnefnt 4-5 af upptöldum kostum
til tómstundaiökana en íbúar hjúkrunarheimila aöeins 2-3 aö meöaltali.
Innan vib 7 0% aldrabra á hjúkrunarheimilum eru
trúarbrögb og andlegar athafnir ofarlega í huga:
Trúarathafnir neöar-
lega á athafnalista
Trúarbrögð og andlegar athafn-
ir virðast meðal þess sem aldr-
aðir hafa hvað minnstan áhuga
á ab sinna ef marka má nibur-
stöðu könnunar á áhugamál-
um, tómstundaiðju og félags-
starfi íbúa á öldrunarstofnun-
um. Virkni og félagsstarf tekur
til allra athafna annarra en
reglubundinna athafna daglegs
lífs, sem einstaklingar velja til
að skapa sér vellíðan, þ.m.t. já-
kvæðari sjálfsímynd, vellíban,
fræbslu, hugarflug, frama og
fjárhagslegt og tilfinningalegt
sjálfstæ&i.
í könnuninni voru aldraðir
beðnir að nefna hver af tug al-
gengra áhugamála og tóm-
stundastarfa félli ab þeirra óskum
og smekk. Af fólki á hjúkrunar-
heimilum nefndu 40% sjónvarp-
ið, sem var efst á lista, og litlu
færri útvarpib. Athygli vekur að
tónlist og leikfimi/hreyfing virð-
ist njóta miklu meiri vinsælda
mebal fólks á hjúkrunarheimil-
um í Reykjavík en á Akureyri. Á
báðum stöðum voru þaö hins
vegar innan við 10% sem nefndu
trúarbörgð/andlegar athafnir
meðal sinna helstu áhugamála,
eöa álíka margir og þeir sem hafa
gaman af spilum og leikjum. Að-
eins ferðalög og innkaupaferðir
virbast minna áhugaverðar en
kirkjuferðir meðal aldraðra á
hjúkrunarheimilum. Fólk sem
býr í þjónustuíbúðum virðist um
tvöfalt athafnasamara á flestum
svibum í tómstundum sínum.
Þab á einnig við um trúarbrögð
og andlegar athafnir, sem eru þó
eigi að síður neðst á „vinsælda-
listanum" hjá þeim hópi einnig.
Annar mjög stór munur þess-
ara tveggja hópa kemur fram í því
að aðeins örfáir íbúar þjónustu-
íbúða hafa ekki áhuga á neinu
hinna umræddu tíu áhugamála
en aftur á móti um eða yfir þriðj-
ungur fólks á hjúkrunarheimil-
unum. Spurningu um hvort
áhugi væri fyrir öðrum eða fleiri
tómstundamálum svörubu sára
fáir játandi, eða aðeins 3-7% í
hverjum þessara hópa.
„Eigið herbergi" var það sem
flestir nefndu, í öllum þessum
hópum, þegar þeir voru bebnir að
tilgreina hvaða umhverfi eða að-
stæður þeir kysu helst til athafna
og hvar þeim liði vel. Dagstofa
var næst á vinsældalistanum.
„Utan stofnunar" nefndi aðeins
10% fólks á hjúkrunarheimilum
og 35% fólks í þjónustuíbúðum.
FORMICA
HARÐPLAST
Formica harðplastið
er ekki aðeins slitsterkt og
auðvelt í meðhöndlun,
heldur áferðarfallegt.
Fœst í hundruðum lita
og munstra.
Einföld og ódýr lausn
ÁRVÍK
ÁRMÚU 1 • REYKJAVÍK • SÍMI 568 7222 • MYNDRITI