Tíminn - 11.07.1995, Blaðsíða 7

Þriöjudagur 11. júlí 1995

7
Hornklofaplagg um málefni kvenna á rábstefnu Sameinuöu þjóbanna í Peking er gagnrýnt afAmnesty International:
Ráöstefnan gæti rýrt vægi
mannréttindasáttmála
Dagana 4.-15. september næst-
komandi ver&ur haldin rá&-
stefna Sameinu&u þjó&anna um
málefni kvenna. Ýmsir a&ilar
hafa gagnrýnt harkalega drög
a& lokaskjali rá&stefnunnar,
sem unniö hefur verið samhliða
undirbúningi ráöstefnunnar. í
kjölfar sýningar á heimilda-
myndinni Herbergi dau&ans í
Noregi og Svíþjó&, þar sem fram
kemur aö stórfelldur útburöur á
stúlkubörnum á sér stað í Kína,
hafa Svíar hætt vi& að senda
fulltrúa á rá&stefnuna.
Allt að þriðjungur textans í
drögum aö lokaskjali ráðstefn-
unnar í Peking er enn í svigum
eða hornklofum, sem þýðir að
ekki hafi náðst samkomulag um
orðalag eða efni. Eitt af mörgum
atriðum, sem ágreiningur hefur
orðið um, er notkun hugtaka. Þ.á
m. eru orð sem Vesturlandabúum
eru orðin töm í munni, svo sem
„equality" eða jafnrétti og „gen-
der" (kynhlutverk). Sérstaklega
voru það fulltrúar kaþólskra
landa Suður-Ameríku og ein-
stakra Afríkuríkja sem virtust ekki
fella sig við þá tilhugsun að litiö
væri á stöbu kynja sem félagslega
mótub hlutverk, heldur var ljóst
að þeir teldu stöðu kvenna
óbreytanlega og skilgreinda í eitt
skipti fyrir öll.
Amnesty sendir ekki
fulitrúa
Amnesty International, sem
verður með áheyrnarfulltrúa á
ráðstefnunni, hefur gagnrýnt
svigana í drögum að lokaskjali
rábstefnunnar harkalega. Að sögn
Jóhönnu K. Eyjólfsdóttur, fram-
kvæmdastjóra Islandsdeildar AI,
munu þeir ekki senda fulltrúa á
sínum vegum á ráöstefnuna.
Enda hafi meiri áhersla verið lögð
á að hafa áhrif á plaggið í vinnslu
en að vera í Kína á sjálfri ráðstefn-
unni. Jóhanna segir að gagnrýni
Amnesty hafi einkum beinst að
óljósu orbalagi skjalsins. Þau vilji
sjá þar ákvebnara oröalag, þannig
að plaggið verði meira skuldbind-
andi fyrir ríkisstjórnir. Þau séu
hrædd um að þetta plagg muni
rýra vægi þeirra mörgu alþjóða-
laga og mannréttindasáttmála,
sem þegar séu til í heiminum. Því
þessir sáttmálar eigi við um alla,
bæði konur og karla. Þau séu
hrædd um að gera eigi konur að
einhverjum sérhóp, sem aðrar
reglur gildi um en karla. Samtök-
in leggja áherslu á aö umræðan
byggi á þessum alþjóbasáttmálum
sem til eru, því samkvæmt þeim
hafa konur sömu réttindi og karl-
ar, en a&gerða sé þörf til að
tryggja það aö konur fái notið
þessara réttinda.
Abspurð um það hvort ekki sé
kaldhæðnislegt að halda kvenna-
ráðstefnu í landi þar sem stúlku-
börn eru myrt í stórum stíl, þá tel-
ur Jóhanna að varla finnist sá
blettur á jarðkúlunni þar sem ekki
sé hægt að saka stjórnyöld um
mannréttindabrot. Auk þess hafi
Asía verið næst á dagskrá og
stjórnvöld í Kína hafi boðið sig
fram.
Vatíkanið meb fjölda
fulltrúa
Sigríbur Lillý Baldursdóttir, for-
maður undirbúningsnefndar fyrir
Pekingráðstefnuna, telur að
ástæður fyrir fjölda sviga í drög-
um að lokaskjali séu einkum
tvær. Annars vegar sé kvennabar-
áttan orðin nógu öflug til ab ógna
stjórnvöldum þeirra ríkja, sem
vilja halda konum í óbreytanlegri
stöðu. Auðvitað megi eins túlka
það svo, að konur hafi hrakist út í
horn og þarna sé stigið skref aftur
á bak, en hún telur hitt líklegra,
eins og sést hafi t.d. á því að Vat-
íkanið, sem er um 1000 manna
smáríki, var með 15-20 manna
sendinefnd í New York þegar end-
anlega var gengið frá lokaskjal-
inu. Hins vegar séu margir svig-
arnir hugsaðir sem skiptimynt í
þeim samningaviðræbum sem
munu eiga sér stað á millifundi í
New York í lok júlí. Hún á því
frekar von á því að margir svig-
anna fái að fjúka á þeim fundi.
Niðurstöður New York- fundarins
verða svo lagðar fram á Peking-
ráðstefnunni til að auövelda
vinnu við lokaskjalið.
Sigríður telur að stór hluti þess
texta, sem settur hefur verið inn-
an sviga, lýsi grundvallarágrein-
ingi milli ríkja heimsins. Stjórn-
völd hafi víba uppi kvenfjand-
samlega stefnu þar sem menn
sætta sig einfaldlega ekki við að
þaö sé talinn eðlilegur þáttur í lífi
konu að hún hafi val um að nota
getnaðarvarnir og hvort eða hve-
nær hún eignast böm. Fulltrúar
slíkra stjórnvalda samþykkja því
ekki að í svona plaggi séu þving-
aðar meðgöngur og þvingaðar
fóstureyðingar fordæmdar. Sig-
ríður segir að það, sem veki mest-
an ugg, sé að ýmislegt sem sam-
komulag hafi verið um á fyrri ráð-
stefnum SÞ, sé ágreiningur um
núna.
Tillögur Ástrala
Enn er allt óljóst um það
hvort einhverjar skuldbindandi
áætlanir verba samþykktar á
Sigríbur Lillý Baldursdóttir.
Peking- ráöstefnunni. Að sögn
Sigríðar Lillýar hafa Ástralir
komið meö þá tillögu ab sér-
hvert ríki komi til Peking með
áætlun yfir það sem þeirra þjóð
ætlar að gera fyrir árið 2000 fyr-
ir konur í sínu eigin landi. Enn
hefur ekki verið ákveðið hvort
tillaga Ástrala nær fram að
ganga, en Sigríði þykir hún
mjög spennandi, enda telur
hún að erfitt verði að búa til
skuldbindandi áætlun sem
kæmi öllum konum í heimin-
um til góba. Hún tekur þó fram
að margir telji að styrkurinn,
sem fólginn er í samstöðunni,
muni minnka verulega, því
verulegu máli skipti fyrir konur
jóhanna K. Eyjólfsdóttir.
í t.d. íslömskum löndum að
finna fyrir stuöningi annarra
þjóða, og slíkar séráætlanir
gætu orðið til aö veikja sam-
stöðuna. Því áhersla þessarar
ráðstefnu er að þörf er á aögerð-
um og því er yfirskrift hennar
að þessu sinni „Action for equa-
lity, development and peace"
en ekki Jafnrétti, þróun og friö-
ur eins og á fyrri kvennaráð-
stefnum. Sigríöur taldi ekki að
forsendur ráðstefnunnar væru í
raun brostnar, ef tillaga Ástrala
næði yfirhöndinni, þar sem um-
ræðan sem hefur skapast í
kringum undirbúningsvinn-
una, skýrslurnar sem skrifaðar
hafa verið út um allan heim um
réttindi og stöðu kvenna og það
sem gerist eftir Peking séu hinn
raunverulegi árangur.
Jóhanna K. Eyjólfsdóttir tekur
hins vegar undir það aö for-
sendur ráðstefnunnar séu
brostnar, ef hver þjóð kemur
með eigin áætlun, og segir að þá
gætum við allt eins setið heima
í okkar horni. Hún telur að þörf
sé á sameiginlegu átaki alþjóða-
samfélagsins til að konur fái
notið þeirra réttinda sem þeim
ber.
Að sögn Sigríðar munu ís-
lensk stjórnvöld einungis veita
óbeina styrki til íslendinga sem
fara á ráðstefnuna. 5 milljónir
hafi verið veittar til félagasam-
taka vegna verkefna, sem unnin
verða í tengslum viö rábstefn-
una, og ferðastyrkir verbi því
aðeins veittir ef ferðalög eru
nauðsynlegur þáttur verkefnis-
ins. ■
Herbergi daubans sýnd
hjá RÚV á næstunni
Svo virðist sem Islendingar
muni ekki draga umsóknir
sínar til baka vegna gagnrýni
sem komið hefur á stabsetn-
ingu rábstefnu Sameinuðu
þjóðanna um málefni kvenna.
Þeir sem hafa dregib umsóknir
sínar til baka munu hafa gert
það af fjárhagsástæðum enda
dýrt ab koma sér til Kína.
Eins og fram kemur í DV í gær
skoraði stjórn Kvenréttindafé-
lags íslands á Ríkissjónvarpið og
Stöð 2 að sýna heimildarmynd-
ina Herbergi dauöans sem varb
til þess að Svíar ákváðu ab fara
hvergi í mótmælaskyni við dul-
arfulla fækkun stúlkubarna í
Kína en 15 milljónir stúlkna
vantar upp á til að fjöldi kynj-
anna sé hinn sami. Hinrik
Bjarnason hjá Sjónvarpinu
sagöi að áskorunin hefði borist
þeim töluvert eftir að ákvörðun
hefbi verið tekin um að sýna
myndina og hún keypt. Hinrik
segir að myndin verði væntan-
lega sýnd innan hálfs mánaðar
þó ekki sé það sérstaklega fyrir
áskorun Kvenréttindafélagsins
þó hún sé allrar góðrar gjalda
verð heldur vegna þess að hún
eigi erindi vib áhorfendur al-
mennt. ■
Askriftartilboð að HEIMA ER BEZT
Aðeins kr
hvert tölublað
Tímaritið HEIMA ER BEZT hefur komið út óslitið síðan árið 1951.
„Blaðinu er ætlað að vera þjóðlegt heimilisrit og vettvangur ritfærra
alþýðumanna, kvenna sem karla, sem eitthvað vilja láta til sín heyra,“
var m.a. sagt um tilgang ritsins í upphafi ferils þess. Það vill byggja
tilveru sína á þjóðlegu efni, segja frá lífsbaráttu fólksins í landinu til
sjávar og sveita, fyrr óg nú, hugðarefnum þess og skemmtunum.
HEIMA ER BEZT er kjörið tímarit fyrir alla
þá sem unna þjóðlegum fróðleik og vilja lesa
og fræðast um daglegt líf og hugðarefni
íslensks alþýðufólks, fyrr og nú, eins og það
segir frá því sjálft.
^Áskríftarsími ^
588-2400'
HEIMA ER BEZT
Þjóðlegt heimilisrit - óclýrt og vaiulað
..........................