Réttur - 01.06.1934, Blaðsíða 40

Bókmenntir.
Eftir Jóhannes úr Kötlum.
Tómas Guðmundsson: Fagra veröld.
Guðmundur Danielsson: Eg heilsa þér..
Vorir tímar eru tímar mikilla örlaga. Allt leikur á
reiðiskjálfi fyrir þeirri síharðnandi baráttu um fram-
tíðarstefnu mannlegra samfélagshátta,, sem hvar-
vetna er nú háð. En því einbeittari, sem átökin verða,
því hraðari gerast breytingarnar á andlegum viðhorf-
um. Hin aðþrengda auðvaldsmenning tekur ný og ný
öfl í þjónustu sína; þannig, að það getur verið orðið
einkavopn hennar í dag, sem teljast mátti til almennra
verðmæta í gær. Og þetta getur orðið án þess að þeir,
sem öflin vekja, átti sig á því, hvernig þeim er beitt í
ákveðnum tilgangi, — máske allt öðrum tilgangi en
þeir sjálfir ætluðust til.
Svo á hinum andlega vettvangi sem hinum efnis-
lega, skilmast tvær höfuðstefnur um sálir fólksins^
stefna hinnar hnígandi borgarastéttar, sem oft reyn-
ir að hylja hrörnunarmerki sín í þrautþjálfaðri list-
tækni, að því er snertir ytri form, og stefna hinnar
rísandi verklýðsstéttar, sem felur í sér vaxtarbrodd
verðandi lífs, en skortir flest skilyrði til svo vandaðr-
ar mótunar á viðfangsefnunum, sem æskilegt væri.
Forsvarslið borgarastéttarinnar hefir á sínu valdi
öll uppeldis- og útbreiðslutæki þjóðfélagsins, skóla,.
útvarp, kirkju o. s. frv.Það hefir því fullkomnustu skil-
yrði til að halda hinum almenna hugsunarhætti í
skefjum, ekki sízt þar sem hann er fyrirfram lang-
mótaður af drottnunarvaldi hennar.
Forsvarslið verklýðsstefnunnar hefir engum slík-
um tækjum til að dreifa. Þvert á móti, — hvar sem
það reynir að skjóta upp höfðinu í ræðu eða riti, bólar
jafnharðan á viðleitni borgarastefnunnar til skerðing-
ar á skoðanafrelsi, málfrelsi og ritfrelsi.
Islenzk ritmennska stendur því á mjög alvarlegum
88