Morgunblaðið - 01.10.2006, Qupperneq 53

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1. OKTÓBER 2006 53
HUGVEKJA
Þ
egar líða tók á 19. öld-
ina fór af stað vakn-
ing um málrækt og
náði hún einnig inn á
svið kirkjunnar.
Vildu menn nú sníða af Biblíunni
dönskuskotið málfar eftir kost-
um. Jafnframt hafði þekking á
frumtextunum aukist og strang-
ari kröfur voru gerðar til ná-
kvæmni en áður.
Stofnun Hins íslenska Biblíu-
félags árið 1815 var ekki síður
mikilvægur þáttur í ferlinu öllu.
Upp úr því, ekki seinna en 1818,
var byrjað að endurskoða Nýja
testamentið og að aflokinni þeirri
vinnu ráðist í prentun þess. Kom
það út í tveimur hlutum árin 1825
og 1827 og voru 500 eintök sett á
prentpappír en 100 á skrifpappír.
Talsverðar breytingar höfðu ver-
ið þarna gerðar. Aðalverkið mun
Geir biskup Vídalín hafa unnið,
ásamt kennurum Bessastaða-
skóla og fleirum.
Að koma þessu út var mikið
átak fyrir ungt og lítið félag, en
árið 1827 var þó ályktað á fundi
að stefna að endurskoðun Gamla
testamentisins líka, með það í
huga að gefa svo út Biblíuna í
heilu líki. Og í það var svo farið
einn daginn. Að því stóðu að-
allega Árni Helgason prestur í
Görðum og Bessastaðakenn-
ararnir, einkum Sveinbjörn Eg-
ilsson; er hann sagður hafa þýtt
alls 17 rit og stuðst við hebresk-
una í einhverjum þeirra, s.s. Jes-
aja. Aðrir virðast hafa notast við
danska og þýska texta.
Þegar Heilög ritning kemur
svo út árið 1841, úr prentsmiðju
Ólafs Stephensens í Viðey, er
einnig búið að endurskoða Nýja
testamentið sem áður er minnst á
og líka hafði verið prentað þar,
hjá föður Ólafs, Magnúsi. Fullur
titill er Biblía Það er: Heiløg
Ritning. I 5ta sinni útgéfin, á ný
yfirskodud og leidrétt, ad til-
hlutun ens íslenska Biblíu-félags.
Eins og hér má sjá er ekki rétt
farið með útgáfuröðina, einhverra
hluta vegna; þessi er númer sex,
en ekki fimm.
Í formála segir m.a.:
Það íslendska Biblíu-félag … ætlast til ad
útleggíng Bibliunnar á Islendsku sé nú ord-
in réttari og betri enn hún ádur var. Adal
reglan eptir hvørri þad vildi gánga í þessu
starfi, og hvar um þeim var skrifad í upp-
hafi, sem bednir voru ad takast verk þetta á
hendur, var sú: ad umbreita engu, nema því
sem bersýnilega þætti málleysa, eda þreif-
anlega rángt útlagt, og þoka útleggíngunni
nær høfud-textanum ad svo miklu leiti sem
Islendskan leyfdi; ordfærid skyldi vera til-
gjørdarlaust og audskilid. Þessari reglu
ætlum vér hafi verid meir eða minna fylgt,
þó margt kunni hafa yfirsjest, sem eingum
mun þikja tiltøku mál þar sem svo mikid og
vandasamt verk var med høndum haft, og
sem margir þar ad auki hafa ad unnid.
Dómur sögunnar er, að þarna
hafi margt verið afar fagurlega
þýtt, enda skáld að verki. Alþýð-
legur blær sveif þó yfir vötnunum,
bæði í orðavali og stafsetningu, í
anda Fjölnismanna. Eru fræði-
menn yfirleitt sammála um, að
þrátt fyrir ýmsa galla sé Viðeyj-
arbiblía „mikil framför frá útgáf-
unum í Höfn 1747 og 1813“, þótt
hún kunni að standa „gömlu ís-
lenzku útgáfunum eitthvað að baki
að ytri frágangi“.
Upplag mun hafa verið eitthvað
um 1.400 eintök, og verðið 4 dalir
og 48 skildingar.
Ef við lítum á 23. Davíðssálm, er
hann á þessa leið:
Drottinn er minn hyrdir,
mig skal ekkért bresta.
Í grænu haglendi lætur hann mig hvíl-
ast, ad hægt rennandi vatni
leidir hann mig.
Hann hressir mína sál,
hann leidir mig á réttann veg
fyrir síns nafns sakir.
Þó eg ætti ad gánga um daudans skugga
dal, skyldi eg samt einga ólukku hræð-
ast, því þú ert med mér, þín hrísla og
stafur hugga mig.
Þú tilreidir mér matbord fyrir
minna óvina augsýn,
þú smyrd mitt høfud med vidsmjøri,
útaf mínum bikar rennur.
Sannarlega fylgja mér þín góðgirni
og miskun alla daga míns lífs,
og æfinlega mun eg búa í Drottins húsi.
Biblían 1841 var endurprentuð
að heita má óbreytt árið 1859, í
Prentsmiðju Íslands, sem þá var í
eigu Einars Þórðarsonar í Reykja-
vík. Var mikið til útgáfunnar vand-
að. Fullt heiti var BIBLÍA, þad er
øll Heiløg ritning, út gefin ad til-
hlutun hins íslenzka biblíufélags.
6. útgáfa. Er hún reyndar sjöunda
í Biblíuröðinni, þrátt fyrir vitn-
isburð titilsíðunnar, sem er í réttu
framhaldi af því sem í Viðeyj-
arbiblíu stóð. Eintökin voru 2.000
að tölu og hvert og eitt selt óinn-
bundið á 3 ríkisdali og 48 skildinga
ríkismyntar. Þarna eru Apókrýfar
bækur Gamla testamentisins
prentaðar hinsta sinni í íslenskum
Biblíum. En í þeirri sem vænt-
anleg er á næstunni, munu þær
birtast aftur í nýrri þýðingu úr
frummálunum.
Um Reykjavíkurbiblíuna er fátt
annað að segja, og því óþarfi að
leggja undir hana fullan pistil.
Er Lundúnabiblían, 1866, því
næst á dagskrá.
sigurdur.aegisson@kirkjan.is
Rúmum 30 árum eft-
ir útkomu Hender-
sonsbiblíunnar, birt-
ist Ritningin lands-
mönnum enn á
íslensku. Þetta var
árið 1841. Sigurður
Ægisson fjallar í dag
um þá útgáfu, hina
sjöttu í röðinni, og
sem löngum er kennd
við prentstað sinn, Viðey. Og svo aðra til.
Viðeyjar-
og Reykja-
víkurbiblía
MYNDANEFND og kaffinefnd
Útivistar standa fyrir 5 mynda-
kvöldum yfir vetrartímann. Sýnd-
ar eru myndir sem félagsmenn
hafa tekið á ferðum sínum auk
þess sem gestaljósmyndarar eru
fengnir til að sýna myndir. Sýn-
ingin stendur í rúma klukkustund.
Mikil aðsókn er að myndakvöldum
félagsins sem eru öllum opin, seg-
ir í fréttatilkynningu.
Þegar myndasýningu er lokið
býður kaffinefndin upp á köku-
hlaðborð. Aðgangseyrir er 700 kr.
og er hagnaðinum varið í góð mál-
efni í þágu útivistar. Í tilefni 30
ára afmælis Útivistar í fyrra
ákváðu nefndirnar að verja ágóða
af myndakvöldum í tvö ár til að
styrkja gerð útsýnisskífu á Rétt-
arfell við Bása, til móts við fram-
lag frá félaginu. Vinna við gerð
útsýnisskífunnar er þegar hafin og
er búist við að henni ljúki 2008.
Myndasýningar nú í vetur verða
2. október, 6. nóvember, 5. febr-
úar, 5. mars og 2. apríl og er efni
þeirra auglýst á www.utivist.is og
í tölvufréttabréfinu „Á döfinni“.
Öllum sem hafa áhuga á og luma
á góðum ljósmyndum er velkomið
að koma þeim á framfæri við
myndanefnd Útivistar, Laugavegi
178.
Myndakvöld
Útivistar
EIN fjáröflunarleiða Blindrafélags-
ins er happdrætti. Fyrir lok sept-
ember fengu öll heimili og fyr-
irtæki í landinu sendan
happdrættismiða. Það er von fé-
lagsins að landsmenn kaupi miða til
styrktar starfseminni, segir í
fréttatilkynningu.
„Blindrafélagið, samtök blindra
og sjónskertra á Íslandi, er að mjög
litlu leyti rekið fyrir opinbert fé.
Blindrafélagið hefur byggt starf-
semi sína á frjálsum framlögum og
notið ómetanlegs stuðnings al-
mennings í þau 67 ár sem það hefur
starfað,“ segir í fréttinni.
Margir vinningar eru í boði.
Einnig er hægt að kaupa miða á
skrifstofu félagsins að Hamrahlíð
17, 105 Reykjavík og í síma
525 0000. Skrifstofan er opin frá kl.
9–16 alla virka daga. Dregið verður
í hausthappdrætti Blindrafélagsins
17. nóvember 2006.
Hausthappdrætti
Blindrafélagsins
ÍSLANDSPÓSTUR mun frá og með
2. október hætta að fljúga með póst
til Vopnafjarðar frá Akureyri. Þess
í stað verður pósturinn fluttur land-
leiðina frá Akureyri til Vopna-
fjarðar, með viðkomu á Húsavík,
Laugum og Mývatni.
Íslandspóstur hefur samið við
fyrirtækið Aðalfjall ehf. til að sinna
þessum flutningum. Áfram verður
farið með póst til Vopnafjarðar 5
sinnum í viku. Þjónusta Íslands-
pósts við Vopnfirðinga mun því
vera sú sama þó þessar breytingar
eigi sér stað, segir í fréttatilkynn-
ingu.
Ekið með póst til
Vopnafjarðar
GREININGAR- og ráðgjafarstöð
ríkisins, Félag áhugafólks um
Downs-heilkenni og Barnaspítali
Hringsins standa fyrir ráðstefnu
um Downs-heilkenni á Grand hóteli
5. og 6. október. Aðalfyrirlesari er
dr. George T. Capone frá Kennedy
Krieger Institute í Baltimore í
Bandaríkjunum, segir í frétta-
tilkynningu. Dr. Capone starfar að
rannsóknum og er aðstoð-
arprófessor í barnalækningum við
Johns Hopkins-háskóla. Íslenskt
fagfólk og foreldrar munu tala,
m.a. um íhlutun og þjónustu, skóla-
göngu, félagsþega þátttöku og vel-
líðan. Upplýsingar og skráning er á
www.greining.is. Skráningu lýkur
mánudaginn 2. október.
Ráðstefna um
Downs-heilkenni
FRÉTTIR