Skinfaxi - 01.02.1911, Síða 2

10
SKINFAXI
bættismönnum. En offátt af þeim embættis-
Iausu mönnum, sem ynnu fyrir andieg má'-
efni fyrir lítil eða engin laun. Hann ásetti
sér nú að fara að manna norska alþýðu.
Hann vissi, að alþýðufræðslan var þá harla
ónóg og ófullkomin. Honum fanst, að al-
þýðan sæti andlega hungruð í sálarmyrkri,
þótt hún lærði lestur, skrift og reikning,
Ponta og eitthvert biblíusöguágrip eins
og þulu utanbókar. Hann vildi kenna
lienni að þekkja fleira og hugsa fleira,
vekja hjá henni hreinna og frjálslegra trúar-
líf og heitari og víðsýnni ættjarðarást. Vildi
miðla henni andlegum auði sínum og lýsa
henni með andans Ijósi sínu.
Hann vildi leiða aðalhugmyndir heirns-
menningar ásamt göfugum og persónulegum
kristindómi inn í alþýðuhjartað. Þess vegna
gerðist hann lýðháskólastjóri. Þess háttar
skóla áleit hann bestan skóla fvrir fulltíóa
alþýðumcnn. Á þeim skóla þóttist hann best
geta beitt sér til að vekja og hefja alþýð-
una. Þar var liann ekki bundinn við neinar
andafjötrandi skólalagareglur. Fyrst hélt hann
lýðháskóla í Srl í Guðbrandsdalnum frá
1867 til 1871. Var skáldiö Krisiófer Janson
og fleiri kennarar aðstoðarmenn lians. Eins
var fyrir Janson og Brún. Hann hafnaði
góðu embætti til að geta starfað við lýðliá-
skólann. Var mesti lýðvinur líkt og Brún.
Og hvað höfðu þeir »uppúr« lýðháskóla-
starfinu? Ánægjuna af að lifa eftir æsku-
hugsjóninni. Gleði af að hrífa og hræra,
gleðja og göfga æskulýðinn með andríkri
munnlegri kenslu um menning mannkyns-
ins og þjóðarinnar, einkum þó andlegu
menninguna. Og svo sómann af að gera
þetta. Og þeir töluðu svo ágætlega um
málefni þessi, að nemenduinir voru í sjö-
unda himni. Og við það bættist hin ágæta
hegðun kennaranna og einlægni þeirra og
alúð við nemendurna. Vóru þeim eins pg
bestu feður, bræður og vinir.
Vóru stundum 60—70 piltaráskóla þess-
nm, Og þótti þá mikið til hans koma.
En sárlítil voru peningalaun kennaranna;
sagt er það hafi stundum ekki verið meira
en 4 kr. um allan veturinn handa hverjum.
En móðir Kr. Brúns var rík. Hún unni
skólanum og lét son sinn hafa nægilegt fé,
enda lifði liann ákaflega sparlega bæði til
matar og fata, lifði eins og fátækur sveita-
maður.
Líkt var ástatt með Janson og hina. Þeir
voru ákaflega nægjusamir, lögðu mjög bart
á sig. En höfðu þó víst einhver efni eða
aukavinnu við að styðjast.
SkóggræðslucLag’urimi
[Tekið úr „Kynjaferð Niels Holgeirssonar" eftir
Selmu Lagerlöf."*
Á hinum breiða hnúki hafði geisað
skógarbruni fyrir tiu áruin. Sviðnu trén
höfðu verið feld ogflutt burtu, og bruna-
rjóðrið var íarið að gróa upp í útjöð-
runum, næst skóginum, sem bruninn hafði
ekki náð til. En mestallur hnjúkurinn
var raunalega ber og nakinn. Svartir
trjástofnar stóðu enn eftir upp úr grjót-
inu og báru vott um, að hér hafði verið
stórvaxinn og dýrðlegur skógur, en ný-
græðingur óx þar hvergi úr jörðu.
Menn furðuðu sig á, hve seinn skóg-
urinn var á sér að gróa upp aftur og
klæða hnjúkinn. En menn hugleiddu
ekki, að langvinnir þurkar liöfðu gengið,
áður enn skógurinn brann, svo að jarð-
vegurinn var mjög þur undir. Bruninn
hafði því eigi aðeins eytt trjánum og
öllu, sem gréri á hnúknum, lynginu,
geitaporsinum, mosanum, og títuberja-
hrísinu, heldur og þurkað moldina undir
ofan á hellunum, svo að hún varð þyrk-
ingsleg og laus í sér sem aska eftir
brunann. Hún þyrlaðist upp í loftið
við hvern goluþyt, og af því að veðra-
samt var á kollinum, sópaðist moldin
burt af einni hellunni eftir aðra. Regn-
vatnið hjálpaði auðvitað til að sveipa
*) Nafnfræg skáldkona sænsk.