Skinfaxi - 01.02.1912, Page 3

SKINFAXI
11
|)essum pálmalundum og ræða um nýung-
■ar heimsins, sem berast þangað daga og
nætur úr öllum álfum heims með firðritun
Marconis. Þannig eru nú flutningstæki
■nábúanna, stórþjóðanna. En hvernig eru
skipin okkar Islendinga?
Við eigum engin skip, sem fara milli
landa; og sambandsþjóð okkar, Danir, sem
tekið hafa að sér þennan flutning, nota til
‘þess fleytur, sem vekja undrun og viðbjóð
þeirra manna, sem vanir eru þolanlegum
farkostum. Margir munu hafa tekið eftir
.grein Einars Hjörleifssonar í Isafold fyrir
■skömmu, þar sem getið er um ferðafólk,
•er komið var um langan veg til Edinborg-
.ar á leið til Islands og var þar að því
komið að snúa aftur, er það sá, hve „Ceres“
var óþrifaleg og lítil. Og Iangflestir út-
lendiugar, sem hingað koma, taka undir
•með Islandsvininum, Páli. Hermann, og
formæla dönsku fleytunum niður fyrir all-
ar hellur.
Og þó fara þessir menn vitaskuld á fyrsta
farrými, þar sem umráðamenn skipanna
Ijalda því sem til er í umhyggju og aðbúð.
‘Og þó að þar sé hvorki góð híbýli, né
gott loft, né góður matur, og þó að þeim,
sem eru vanir menningartækjum stórbæ-
anna þyki æfin á þessum skipum sannar-
legur kvalatími, þá má þó með nokkrum
rökum segja, að þar megi lifa og að
■smekk manna og siðgæðistilfinning sé ekki
beinh'nis hryllilega misboðið.
En þetta er nú samt ekki sú hliðin, sem
snýr að flestum Islendingum, sem ferðast
með skipum hér við land, því að fyrir
fhverja 10 sem búa á fyrsta farrými, eru
100 í lestinni, og skal nú vikið að að-
húðinni þar.
Þriðja farrými við Islandsstrendur er
■ekki búið út sem dvalastaður fyrir menn,
-og ekki heldur fyrir dýr. Það er vöru-
lestin sem tekin er til íbúðar fyrir mör-
landann. Eru það tvö gluggalaus geymslu-
herbergi, hvort yfir öðru, sem náyfirþvert
skipið. Stórt op er á báðum þessum far-
rýmum og lóðréttur járnstígi örmjór nið-
ur að fara. Engin dagsbirta nær í neðsta
hólfið og loga þar dauf skriðljós; veggirn-
ir eru ryðgaðir en gólfin óhrein í meira
lagi. Á öllum tímum árs er íslendingum
troðið niður í þessar daunillu myrkvastof-
ur, en þó einkum vor og haust. Má þá
sjá, helst hér við Suðurland, einhverja þá
hryllilegustu sjón, sem hugsast getur: gott
fólk og heiðarlegt í vístarverum, sem ann-
ars eru ekki boðnar mestu illmennum, hjá
þeim þjóðum, sem kalla sig siðaðar.
Þvi að nú á dögum dettur engri ment-
aðri þjóð í hug annað en að gera fang-
elsi sín þannig úr garði, að þau séu bjðrt
loftgóð og hlý, að mannlegum verum sé
þar vel vært, án þess að týna heilsu sinni
eða virðing fyrir sjálfum sér.
En hjá okkur vekur það enga eftirtekt,
þó að fátæklingarnir, sem þurfa að fara
milli fjórðunga í atvinnuleit til að draga
fram lífið, verði að lifa við hundraðfalt
verri kjör, heldur enn stórglæpamenn
í fangelsum.
Hvernig lítur þá lestin út? Þangað er
hrúgað vörum og farangri, stundum líka
hestum, innan um fólkið. Á báðum gólf-
um lestarinnar eru rúm við rúm, og stund-
um pokar og kofort á milli. Venjulega
eru gólfin forug og vex það, sem von er,
þegar mannfjöldinn kemur, I rúmunum er
fólk á öllum aldri, ungir menn og gamlir,
konur og börn; verður hver að liggja þar
sem hann er kominn innanum hráðókunn-
ugt fólk. Milll hafna er nær byrgt hleðslu-
op efri lestarinnar; leggur þá datifa birtu
um lestina af skriðljósinu yfir tvö til þrjú
huudruð andlit á gólfinu innan um kass-
ana: Kvennfólkið og börnin sjóveik, selja
upp út yfir kofortin, því enginn viðbúnað-
ur er við slíku frá hendi skipstjórnarinn-
ar. Hér og þar sitja karlmenn uppi og
reykja, drekka eða spila um peninga.
Blandast þar alt saman í rauðri ljósglæt-
unni: reykurinn, brennivínsþefurinn, upp-
sölugufan, og óloftið úr rökutn, óhreinum
veggjunum. Og svo er á aðra hönd: grát-
ur barnanna, vein veikra kvenna og for-