Skinfaxi - 01.11.1912, Blaðsíða 5

SKINFAXI
85
Tvö boðsbréf.
Ef alt jiað væri komið i framkvæmd, sem
Islendingar hafa viljad vel, og það sem
þeir liafa talað um að þyrfti að gera þjóð-
inni til gagns, þó ekki væri jafnvel nema
allra siðustu árin, þá værum við ekki neinir
skussar lengur.
En þvi er nú ekki að fagna.
Og satt er það, að miklu er hægra að
hugsa og tala en að framkvæma.
En fer ekki of mikið af þessum góðu
ráðagerðum í súginn hjá þjóðinni fyrir
aðrar sakir en þær, sem eru henni ósjálf-
ráðar ? Vissulega.
Það er orðin svo gömul venja aðgerðar-
leysið, að þeir eru fáir sem kveinka sín
þótt þeir sjái þjóðþrifamál velta um sjálft
sig, lognast út af og koma aldrei til fram-
kvæmda að eilífu — — nema ef vera
skyldi að því leyti, að taka sig þá til og
npphugsa eitthvað annað, álíka gagnlegt,
til þess svo að fara sömu leiðina — og
sennilega eiga þær þangað rót sína að rekja,
margar hinar mætu tillögur er fram hafa
komið í seinni tíð.
Og aðgerðarleysið er á báða bóga, bæði
hjá þeim sem hugmyndirnar eiga, og hin-
um, sem eiga að hjálpa lil að bera þær
fram til sigurs,
Höfundarnir kunna ekki við það að
fylgja málinu með þeim hávaða og gaura-
gangi sem þyrfti' til þess að vekja hina,
finst oft að málið sé sér of skylt til þess,
að menn muni telja þá gera ]>að til þess
eins að láta „bera á sér“, eða í eiginhags-
munaskyni, því oft þyrftu þeir að hafa
hönd í hagga með verkinu sem vinna þyrfti,
ef vel ætti að fara, eða þá að þeim er
það of viðkvæmt til þess að vera að hafa
mjög hátt um það, finst það svo óbrotið
og auðskilið, að snúist fólkið ekki við hugs-
uninni strax, þá eigi það heldur ekki skil-
ið að njóta hennar.
Þetta er leitt þóað þaðeigi sínarafsakanir.
En hitt er miklu verra að tómlætið skuli
vera svo ríkjandi hjá almenningi, hjá sjálfri
þjóðinni sem þykist skilja það, að hún þurfi
að vinna vel og samtaka fyrir tilverurétti
sinum, þjóðinni sem trúir þvi að hún sé
af betri ættum en allar aðrar þjóðir, að
hún sjálf skuli vera móðir allra hinna
ótölulegu hugmynda, er „bornar hafa
verið út“ — og að hún skuli hafa gert
það sjálf.
Við verðum að hætta að „bera út“ vel-
ferðarmál þjóðarinuar. Og við þurfum
þess alls ekki. Skuldinni hefir hingað til
alt of oft verið skelt á fátæktina, en oftast
að ósekju. Fátækt bagar ekki hrausta, táp-
mikla og bjartsýna unglinginn, sem leggur
af stað úr föðurhúsum með tvær hendur
tómar, og sem ekkert á nema tímann og
sjálfan sig, en sem þó tekst að koma öll-
um hugsjónum sínum í framkvæmd. Þvi
skyldi hún þá fremur baga þjóðina.
Við unga fólkið megum ekki láta okkar
eftir liggja að reyna að hreyta þessu til hóta.
Fyrir framan mig eru tvö hoðsbréf, og
bæði geta þau um þjóðþrifamál.
Hið fyrra er að „Orðábók ístenzkrar
tungu að fornu og nýju eftir Jón Ól-
afsson.“
„Allar mentaþjóðir, nema Islendingar,
eiga orðabækur yfir tungu sína með skýr-
ingum skráðum á henni sjálfri. Slíkar
bækur eru nauðsynlegar ungum og göml-
um, lærðum og leikum, og alveg ómiss-
andi hverjum skóla. Þær eru blátt áfram
eitt hið besta og nauðsynlegasta menningar-
tæki“, segir í boðsbréfinu, og ennfremur:
„Menn eru beðnir að athuga það, að marg-
ir áskrifendur eru skilyrði fyrir að út-
koman geti gengið svo greiðlega sem til er
ætlast, og að mönnum er léttara að eign-
ast bókina á þennan hátf, en að kaupa
hana síðar alla í einu“.
Um þessa bók má óefað fullyrða, að
hún sé eitt hið þarfasta og merkasta rit
er út verður gefið á islenskri tungu, og
að á sviði bókmentanna gæti tómlætið
naumast unnið meiri sigur en þann,