Skinfaxi - 01.12.1912, Blaðsíða 7

SKINFAXI
95
sig úrkast og afhrak veraldarinnar, þó að
þeir hafi í öðrum efnum ágæta kosti, sem
ekki ber eins á í svipinn, af því þeir heyi’a
ekki til umdæmi prófanna. Þannig verða
prófin til að beygja og draga úr mörgnm
manni að óþörfu, enda dæma þau að jafn-
aði harðast, þá sem hafa framkvæmdar- og
starfs-gáfur, en er síður sýnt um utanað-
lærdóm. En að spilla og draga úr þess-
um mönnum er hinn mesti skaði fyrir
þjóðina í heild sinni.
Önnur hlið málsins er sú, hve gömlu
skólarnir reyna eingöngu á námshæfileika
æskumannanna en vanrækja líkamsupp-
eldið. Mér dettur í hug, til dæmis, skóli
nokkur, þar sem ófermd börn sitja við
andlega áreynslu, í tímum og heima, 10—
11 tíma á dag meira en hálft árið. Það
eru um 60—70 stundir á viku. En þessi
sami skóli hefir einar 4 stundir vikulega
til verklegra æfinga og leikfimi. Svo niikill
er hugurinn, sem fólkið hefir á að þroska
andann, að menn nær því gleyma líkam-
anum.
En líkaminn gleymir sér, því miður,
ekki sjálfur. Hann er eins og akur, sem
sprettur eins og í hann er sáð; hann tel-
ur og geymir syndir og yfirsjónir, sem
drýgðar eru móti lögum hans, en liegn-
ingin fyrir brotin heitir veiklun, sjúkdómar
og stytt mannsæfi.
Hér á landi eru engar rannsóknir til
um afleiðingar þvílíkrar skólakenslu. En
í sunium öðrum löndum hafa læknar og
sálarfræðingar hafist handa og rannsakað
börn og unglinga í skólunum, einkum til
að finna, hvort taugaveiklun fari vaxandi,
því fleiri sem námsárin væru. Eg set
hér fáein dæmi úr Jiessum skýrslum og
vel þau tvö lönd í Evrópu, sem standa
sitt í hvorum fylkingararmi í frelsi og menn-
ingu. En það eru Svissland og Rússland.
I Svisslandi eru laugaveiklaðir nemend-
ur af hverju hundraði sem hér segir:
Börn 12—14 ára. Taugaveikl. 20—40°/0
Ungl. 17-18 — — 50-60%
Skýrsla Rússa er fyllri:
Börn 9 ára. Engin taugaveiklun.
— 10 — Taugaveikluð 8%
— 12 — — 20%
Unglingar 16 — — 83%
19 — — 77%
Eitthvað meir en lítið hlýtur að vera
bogið við hina venjulegu skólavist, úr því
hún brýtur svo hraparlega niður líkamleg-
an þroska, jafnvel með þjóð jafn þrosk-
aðri og Svisslendingar eru.
Nýu skólarnir þykjast með öllu öruggir
gegn þessari hættu, og til að fyrirbyggja
hana eru gerðar rannsóknir þær, sem fyr
var drepið á. Hver nemandi er mældur
og veginn bæði líkamlega og andlega, fyrst
við inntöku og síðan með stuttu millihili,
meðan hann er í skóla. Verkefni i skól-
anum eru mörg og um mikið að velja;
er svo til ætlast, að hver og einn fái aðal-
lega þau viðfangsefui, sem eru við hans
hæfi. Sá sem er lítið Imeigður til bók-
náms en vinnufús og verklaginn, á aðgang að
margbreyttu verklegu námi; seinna verður
hann ef til vill nýlendumaður vestur við
Kyrrahaf, í Suður-Afríku eða Astralíu, þar
sem lífið býður þau skilyrði, sem hugur
hans og uppeldi hafði beinst að. Annar
er sérílagi hneigður fyrir tungumál; liann
fær þau. Þriðji hefir mestar mætur á
náttúruvísindum, fjórði á íþróttum, og hver
um sig fær það, sem hann vill og þráir
helst, fær að stunda það sérstaklega, og
aðrar greinar að því leyti, sem hann og
kennararnir fmna að best er í samræmi
við eiginleika hans, og þó einkum þann
sem sterkastur er og líklegastur til að verða
honum mest til bjargar.
Þó skyldi enginn halda, að með þessum
hætti þurfi svo að segja jafnmargar deildir
og menn eru. Því þó að enginn sé öðrum
líkur bókstaílega, þá hefir þó þorri manna
þau meginatriðisameiginleg að unnat. d.ein-
hverri íþrótt eða líkamsáreynslu, að vera
fær til einhvers bóknáms, og þó einkum
til að lifa í friði og góðsemd við náunga