Skinfaxi - 01.05.1913, Page 1

5. BLAÐ I REYKJAVÍK, MAÍ 1913. IV. Áít

Dagarnir líða.
Framfarir.
íslendingar vilja allir vera framíaramenn,
og afturhaldsseggirnir líka. Þessvegna er
orð í tíma talað að minnast á eðli fram-
faranna.
Eg býst við, að með framfömm eigi
menn venjulega við umbætur, endurbætur.
Tvennskonar En þær framfarir sem ger-
framfarir. ast 1 þjóðfélagi, bygðu á
samvinnu, geta verið þannig, að þær séu
aðallega til bóta fámennum flokki, eða fjöl-
nienni, heilli þjóð, eða jafnvel öllum binum
siðaða beimi. Því fleiri manna sem fram-
förin nær til, því þýðingarmeiri er hún sið-
menningunni. Af því tægi eru t. d. ráð
til að fyrirbyggja eða lækna hættulega sjúk-
dóma. Þar á móti eru flestar verklegar
framfarir þannig, að þær gagna mest fá-
mennum minni-hluta.
Auðveldi Hvergi eru meiri verklegar
Bandamanua. framkvæmdir og stórauður en
í Bandaríkjunum. Og ef þvílíkar framfarir
væru einhlítar um að gera manninn hólp-
inn á jarðríki, þá mundi það sæluríki hafa
byrjað undir stjörnumerki Bandamanna.
En þar er nú öðru nær. Svo er að sjá,
sem helsta mein þeirra sé auðurinn, sem
svo mikið hefir verið haft fyrir að ná.
Hann er orðinn að heljarvél, sem þjóð-
.in ekki fær ráðið við, að rammefldum, blóð-
lausum draug, sem vaxinn er yfir höfuð
særingamönnunum, feðrum sínum og orð-
inn þeim hættulegur.
Boðskapur Wilson heitir hinn nýorðni for-
forsetans. gel;j Bandamanna. Þegar hann
hafði nýtekið völd, gaf hann út boðskap sinn
til þjóðarinnar; það er stefnuskrá hans,
skýring á hvað hann vilji gera, og hvers
vegna þess þurfi við. Og þessi boðskapur
snýst algerlega um auðvaldið í Iandinu,
og hvernig megi halda þvi í réttum skorð-
um. Feiri forsetar hafa tekið í sama streng-
inn fyr, en litið verður um framkvæmdir,
því miljónadraugurinn er illur viðskifta;
hverfur undan högginu í jörð niður og
kemur fram óskemdur, þar sem friður er
betri.
Auðvalds Úr því stjórn Bandamanna tel-
bölið. ur auðvaldsbölið fyrsta og að-
alvandamálið, þá hlýtur eitthvað að því að
kveða, því að nóg viðfangsefni hefir jafn
voldugt ríki, og þau ekki fá. En það mál
er enginn gamanleikur, því að í höndum
V10 af íbúum eru 9/10 af auðnum. Þjóð-
félagið alt er í klóm auðkýíinga, auðfélag-
anna og hringanna. Þeir eiga námurnar,
verksmiðjurnar, varninginn á markaðinum,
samgöngufærin, bankana, blöðin, heilan
hóp af þingmönnum, ráðherrum og dóm-
ururn. Og auðkýfingarnir kunna að beita
öllum þeim vopnum, sem þeir ráða yfir.
í sliku landi getur alþýðan hvergi snúið
sér, án þess að reka sig á hlekkina, sem
auðvaldið hefir spent um hana. Og hver
forseti, sern dugur og dáð er í, finnur að
þarna er meinið, sem þarf að bæta. En
það er erfitt að kveða niður afturgöngu,
sem er sloppin laus. Með hverju ári fær-
ist þessi járnhönd auðvaldsins yfir löndin