Skinfaxi - 01.08.1918, Síða 3

SKINFAXI
59
ur og fékk brátt óvanalega mikið orð á
sig. Nú hefir hann um siðari sumur
ferðast nokkuð um landið til að mála,
bæði um Borgarfjöfð, Suðurláglendið, og
nú i sumar um Eyjafjörð og Mývatnssveit.
Með hverju ári heíir honum stórfarið fram.
Einkum hefir honum tekist vel við hina
miklu fegurð Mývatnssveitar, enda mun
sú för vera hans besta.
Nú með haustinu sigldi Brynjólfur til
Danmerkur í málaraskóla. Ef gæfa er
með munu íslendingar frétta af honum
það sem gott er að heyra. Enginn landi
hefir áður komist jafnlangt í málaralist
eins og hann með sjálfsmensku einni
saman.
J. J.
Bókasöfn Bandaríkjanna.
I.
Fyrir nokkrum árum kom út bók eftir
sænska konu* um bókasöfn og })jóðarupp-
eldi. Þar segir höf. frá ferð sem hún fór
árið 1907 um Bandaríkin til þess að skoða
bókasöfn, stofnun þeirra og starfrækslu
alla þar í landi. Fékk hún til þess styrk
úr ríkissjóði Svía. Hafa bæði þeir og
flestar hinar mentaðri Norðurálfuþjóðir
mjög tekið 'sér Bardaríkjamenn til fyrir-
myndar um bókasafnsstarfsemina. Er það
öllum heimi kunnugt hversu þeir í því
efni skara langt fram úr öðrum þjóðum,
nema ef vera skyldi að frændur þeirra
Bretar væri þeiin að sumu jafnsnjallir.
Benjamín Franklín mun hafa stofnað
fyrsta bókasafnsfélagið í Fíladelfíu 1732.
Frá þeim tima breiðist þar út hugmyndin
um bókasöfn handa alþýðu. Þau eru
stofuuð víðsvegar um fylkin, stækka og
og fjölga, en fasl skipulag kemst ekki á
starfsemina fyr en eftir 1875. Það ár
*) Greinin er samin eftir IVásögn hennar.
stofna bókasafns frumherjar samband sem
tekur yfir öll fylkin. Sama ár taka þeir
að gefa út sérstakt tímarit til þess að ræða
um mál bókasafnanna og túlka gagnsemi
þeirra fyrir alþýðu og stjórnarAöldum.
Það ár safnar landsstjórnin skýrslum um
starfsemi bókasafnanna og allan hag og
gefur þær út. Þá voru komin bókasöfn
á víð og dreif um öll fylkin, voru 2000
söfn er töldu 1000 bindi og þar yfir. Nú
mátti heita að komið væri fast skipulag á
framsókn þeirrar stefnu, að gera bóka-
söfnin að voldugu allsherjar menningar-
tæki, fullkomlega sjálfstæðu fjárhagslega
og að öllu leyti samboðið skólunum.
Og það hefir forvigismönuum stefnunn-
ar tekist siðan. Bókasöfnin í Bandaríkj-
unum eru orðin alheimsfyiirmynd. Þau
eru orðinn sá mentameiður er teygir lim
sitt yfir hverja borg og sveit, hvert heim-
ili í öllu landinu og seður fróðleiksþorsta
ungra og gamalla og stefnir þeim öllum
fremur til manndáða og göfugra lífsnautna.
Nokkrar tölur sýna framfarirnar siðan
1876. Bindatalan í söfnunum hefir auk-
ist um 374%, árið 1913 eru lánaðar út
59 milj. binda, tala safnanna hefir fer-
faldast, 1876 voru til í bókasöfnum 12
milj. binda, árið 1913 87 miljónir.
Hvað hefir gert bókasöfnin svona nyt-
söm og öflug?
Bókaverðirnir fyrst og tremst, segja
Bandaríkjamenn. Þeir hafa án afláts veitt
málefninu þann stuðning sem unt hefir
verið, bæði í riti og ræðu og með ótrauðu
starfi innan fjögra veggja. Sama gildir
um samband bókasafnanna þar í landi og
hina mörgu stuðningsmenn þess, tímarit
þess og smærri félagsheildir víðsvegar um
fylkin. Með störfum sínum, fundahöldum
og llugritum hefir þeim tekist að skapa
almenningsálit stefnunni í vil.
Kenning bókasafnsvinanna eða sú hugs-
un er stendur að baki hinni öflugu fram-
sókn þeirra er eitthvað á þessa leið. Þeg-
ar börnin hafa tekið „fullnaðarprófið11 og