Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1953, Page 24

Minningarorð:
OSKAR HALLDORSSOA
tTGERÐARMABUR
Hinn 15. jan. s. 1. barst sú harmafregn til þjóðarinnar,
að Óskar Halldórsson, útgerðarmaður, Ingólfsstræti 21
í Reykjavík væri dáinn.
Saga þjóðarinnar mun ávallt geyma minningu hug-
sjóna-, framkvæmda- og drengskaparmannsins Óskars
Halldórssonar útgerðarmanns.
Óskar var fæddur á Akranesi 17. júní 1893. Foreldrar
hans voru Guðný Jónsdóttir Ottesen og Halldór Guð-
bjarnarson, bátaformaður á Akranesi. Ungur fór Óskar
í búnaðarskólann á Hvanneyri. 15 ára var hann út-
skrifaður búfræðingur. — 16 ára fór Óskar til Dan-
merkur. Hjá bónda þeim á Amager, sem hann vann
hjá, fékk hann harðan skóla, krafðist því ætíð mikillar
vinnu af sjálfum sér og öðrum, fór snemma á fætur og
seint að sofa. Ástundaði alla æfi langan vinnudag.
Óskar stundaði garðyrkjustörf hér heima árin 1913—
1914 og ræktaði fyrstur manna tómata á íslandi, svo
vitað sé. Óskar vann, sem plæingamaður, hjá Búnaðar-
sambandi Kjalarnesþings, og gaman var að sjá glamp-
ann í augum hans, er hann sýndi sáðsléttumar sínar
og sagði frá vinnubrögðum þeirra tíma. — Síðan fór
hann í þann góða skóla, að bræða þorskalifur. Slor og
grútur voru engin skammaryrði í hans munni. Til
Siglufjarðar kom hann fyrst með lifrarbræðslupottana
tvo og 15 tómar lýsistunnur árla morguns 10. júní
1917. Óskar Halldórsson leit Siglufjörð fyrst frá hafinu.
Sjálfur lýsir hann því þannig: „Snemma morguns —
klukkan að ganga 6, hinn 10. júní, er ég vaknaður og
sé þá inn í mynni Siglufjarðar, Siglunes á bakborða,
Strákarnir á stjómborða. Sjórinn spegilsléttur, sól og
hiti, fjöllin há og tignarleg á báðar hliðar. Hafði ég
engan fjörð séð fallegri fyrr, að undanteknum Dýra-
firði“.
Andrés Hafliðason varð fyrstur manna á Siglufirði til
að leiðbeina Óskari um staðsetningu lifrarbræðslu-
tækjanna. Eftir þriggja tíma veru var Óskar orðinn lóð-
areigandi og byrjaður að byggja hús við Álalækinn. Árið
eftir byrjar Óskar síldarsöltun og síðar útgerð. Ekki
valdi Óskar Halldórsson sér bezta plássið í höfninni.
O, nei. Við brimsorfna kletta út við Bakka, þar sem út-
hafsaldan var kraftmest og ísrekið mest, byrjaði hann
síldarsöltun. Um margra ára skeið gekk hann undir
nafninu Óskar á Bakka. Sjálfur segir hann: „Ég var
stundum undir bakkanum og stundum ofan á honum,
því jafnan valt á ýmsu í síldarútveginum, þangað til
síldarverksmiðjurnar komu til sögunnar."
Af veru sinni á Bakka hefur Óskari ábyggilega hug-
kvæmst margt í sambandi við bryggjubyggingu og
hafnarumbætur. — Enda'eins og alþjóð veit, athafna-
samur um þau mál, og mörg byggðarlög landsins njóta
þess í dag, þó Keflavík á Reykjanesskaga muni þar
af bera.
Óskar Halldórsson vissi vel, að síldin er gullið Is-
lendinga. Þessi mikli gullgrafari benti því öðrum
mönnum fremur á leiðir til að notfæra sér þennan auð.
Óskar Halldórsson átti hugmyndina að stofnun Síldar-
verksmiðja ríkisins og allri þeirri stóriðju, sem við þær
eru bundnar. Margir góðir menn fylgdu honum þar að
málum, en mest og bezt Magnús heitinn Kristjánsson
alþ.m. og síðar fjármálaráðherra.
Sjálfan langaði Óskar til að reisa á Siglufirði síldar-
verksmiðju, og voru vélarnar komnar á staðinn, en
atvikin urðu þau, að þær fóru í síldarbræðsluskipið
„Hæring“, þar sem hann var hluthafi að Vi.
Óskar hefur ávallt rekið síldarsöltun í stórum stíl,
eftir því sem veiði hefur leyft. Tvö s. 1. sumur hefur
hann haldið sig að Raufarhöfn, en þar hefur hann
reist fullkomnustu síldarsöltunarstöð á Islandi./Óskar
byggði á Siglufirði íshús 1925, og keypti frystihús
Ásgeirs Péturssonar 1942.
64
VÍKIN G U R