Tíminn - 24.05.1969, Qupperneq 6

uir riKisStjómnáin og emgin n-ema hún
því að hún siteig á hóiLs atviinnu-
rek'endium í veitur og bannaði þeim
fið greiða vísitöluuppbót jafnvel ó
læg'Stu laum og kalaði síkemmdar-
stianf, etf út aif væri brugðið. Ráð
aitvininuinekendia hefur stjómin á
himm bógiimn alveg í hen'di sér og
stjórmar því öffliu þessu. Þetta er
mauðsyntogt að aiMr siklji og þá um
iei® að viðborfin 1 kjaramálum
breytasit ekkj nema stjómin fari
frá. En samanburður á kaupmætti
lauima mú og fyrir 10 árurn sýnir
'giöggt að kaupmáttuir iaurna þarf
elkki að vera svona, ef skymsamlega
er stjómað og af ráðdeild.
Hvers vegna er komin kreppa?
Fyirár 10 ámm var afkomia at-
vinmufyirirtækjia yfirtoiltt betri en
nú. Rekstiranfé ríflegra úr banka-
kenfánu, vextir iægri, margir sér-
Skaittar, sem nú garnga mænri at-
vinnuvegumum, voru óþekktir þá.
Í9ianzk fyirírtæki sótu fyrir við-
skáptom og virnrnu í þágu þjóðar-
áinnar og iðmaður íslendinga var
vaxiandi í mörgum greánum, enda
næg atvinina. Menn vita hvemiig nú
er ástatt í atvinnuMfinu. Ekki fyr-
ir iakari ytri skilyrðii, þvi viðskipta
kjör út á Við eru betri en fyrír
10 árum, ekki hel'diux vegna aifla-
bresits því að aflabrögð haía yfír
leitt verið með betma móti, held-
ur veigma þess, að stjómairstefna
þessara 10 ána — ef stefnu skyldi
kallia — he'fur verkað eiims og eit-
ur á ísilienzkt atvinniuMf, eins og
sýnt var fram á í upphafi og æ
síðan með óyggjiaimdi rötoum. Of-
boðsleig uppigrip af síld garðú rík-
isstjórndmná iéttara fyrdr að leyna
því, sem var að genast. Nú verður
emgu lemguir leynt, og ailit bl'asir
við í fulöiri nekt. En kanmski er
efeká tffl ömuríeigd vottoir um það,
hvemig búið er að, leika atvinnu
Mfið em það, að árum saman bafa
ekki fuindizt sköpuð ráð tii þess að
eiigmast eámn e'imasta nýtízku tog
■ara. Er það þó aðeiims eitrt dæmi af
mýmörgurá, setn nefna mætti um
vanrækríu í uppbyggin'gu atvinnu-
vegamma af Miemdi rtkásstjómarínnaæ
emda lýsti forsætisráðbeinra því í
fyrrakvöld, að það væri ekki
venkialhiring ríkáisstjórmarimmar
ganigast fyrir togaralkaupum.
Von er að vel hafi farið.
Fyrír 10 árurn var aflkama þjóð-
arímnar út á við ósambæriiega
betri en hún er nú orðim, því þjóð-
im er sokkim i skuldiæ, og það sem
ömuriegast er, að sá hugsumarhátt-
ur er rótgróimn hjá stjóminni, að
ektoart sé liemgur hægt að gera,
niemia með erllendu lánsfé, annað
en það, sem útiendiimgar verði þá
hreinllega að setja á fót og reka
sjáifir í landámu. Þetta er ein aif-
ledðing þeimrar 9petoi, að hægt sé
að hafa jafmvægi í þjóöarbúskap
ísiemdinga með því ednu að draga
úæ Mnsfé í umferð og halda niðri
toaupgetummi.
Fyrir 10 áinum var sparifé lands-
miarnna haft í umferð hjá viðskipta
böntoum og spariisjóðúm og Seðla-
banlkámn laigði veiltofé-að auki í
bantoatoerfið. Nú hietfúr þesisu ver-
ið snúið við og Seðiiabankinn not-
aður tffl þess að dnaiga sparifé úr
umiferð og framieiðslulán þaðian
minntouð, og þamnág hefúæ
þeftta gengið í 10 ár. Þetta átti að
tryggja að þjóðarbústoapurinn
þyldi veirriunartfrelsið og fjárfest
imiga-firelsið. Aftoiðkugin hefur orð-
ilð retostirarf'járslkorturinn, lömun
fyrirtækjianna, botnlaus stoullidasöfn
um ertt'endáis á vegum eámsitalkMmga
og ríkiis og nú lofcs sá huigsiunar-
háttur rlttdsstj órmarinnar, að er-
lend lán þurfli ti alls, því að hér
séu ékki peningar til þess að koma
af stað vinnu og nýrri framleiðslu.
Þess vegrna m.a. verði menn að
þolla bölvum aitvdmimullieysisiinis. Hér
af spnetfair líka sá hugsumairhóttur
þedrra að þjóðim haifi frekar ráð á
að bonga albvimmuleysisstyTtoi en að
igreilða kaup fyrir nybsamleg störf.
Ný og dj arfari lámaist'efna í átt tl
þess, sem áður var, er attiger for-
semda þess, að þjóðin niái sér upp.
En. þeirri lánastefnu þairf að
fylgja stjórn í sbað stjórnileysis.
Það er ekki sama í hvað penámg-
<umiuim er vairið, sem í unnfeiið
eru settiir. Það þarf fbrosfa í at-
vimmumáffliim og flárfestimgarsitjórm
og gj aldeyrisisitjórm veirður að
stamdia á baík við þá stefmu í lóna-
og pemlimigaimiállutn, sem þarf að talka
upp, éf 'komast á upp úr feninu.
Fyriir 10 árom var íSlenztoa kirón-
am ólkt stærri en hún er nú, og
rniieð rétto, að þeir hafi aldrei
kynnzt dýrtið fyrr en nú, og óða-
veiðtoólgiu hafa ÍSl'émdinigar aldrei
(þeQdkt fyrr en á vattidatímiatoillS þess-
airar ríkiisstjómar, sem lofaði þjóð
fflumi því, a® sböðvta verðbólguma, og
sem mföáira að segja fékk uirmboð
sditlt endmýjað fyrír tveimur ár-
um mneð því að heöita þjóðimmd verð-
stöðvum, þótt hún vdissi að gemgis-
hrum var framumdam og þar með
Óðadýrfíð otg kreppuástamd, og elkki
eimu simmi mietsílidanmoli hefði get-
að breytt þvi, að svoma færi.
Geta íslendingar ekki lengur
gert neitt sjálfir?
Fyrír 10 árum trúðú memm á
landið og treysto því og gæðumi
þess og töldtu sáig hafa ástæðu tffl
þess. ísdemdimgar átto öl sin fyrir-
tæki sj'áilifir og atvinmuMf var í vexti
og upptoyglgiimgu. Það hvarflaði
ekki að neinum svo uppi væri Mt-
ið, að ekki mætiti gera ráð fyrir,
að isttienzlct framtak mundi reynast
þess megnugt, að sjá þjéðfani borg
ið framwegis.
Em imú tíu árom síðar betfúr rilk-
ii9Stjórmfa rnieð ráðdeysi sámiu, sam-
fara Mbiausum úrtölum og þimd
artamsum áróðri um erfið sOrilyrði
á ísttiamdi — sér tffl afsötoumair —
og MevíislLegum fortölum um vamd
kvæði á því, að íslemdimgar geti
sjáttfár byggt upp þjóðartoús'kap
Simm efas og áður var gert, diregið
tojiaiito úr ýmsum og skapað óhug
með þjóðiinmi, sem maignast við at-
vámmulLeysd og toreppu, sem er efas
dæmi irmeðal hliðistæðra þjóða.
Hér er heidur etokd íátið sitja
við oiðim eim, því í framltovæmd
er sumpart fyLgt og siump'art í
uindfabúnfaigi að fylgja fram þeiirri
stetfinu, að eríemidir aðfflar takj í
sívaxamdi mæfld að sér atvimiraurekist
'mrimm hér, em íslemidfaigar verði
þjómar. Útliemidimiguim stamidia till
boða friðimdi fyrir atviimnu'retostur
umifiram lámdsmemm sjáfltfa, og allt
er þetta angi atf þeirri trú, sem
Mfað er eftir, að ÍSLemdimga vamti
peninga til þess að koma upp eig-
fa retostri og nota framtak sitt og
vinnuþrek, og því veröi áð leita til
hinna, sem hafi pemfaiga.
Af þessu leiðir, að útlendfagaæ
sfflja fyrir verkum, sem ísl'enzlk
fyrírtætoi geta ummdð. Það er
óðfLuga verið að umdirbúa enm
fretoari útfærslu þessarar sbefnu
með ótímabærum viðræðum og á-
ærtlumuim um þátttötou í efna'hags-
bamdtalöguim, og það er þetta sem
stendur eins og veg'gur fyrír þvi,
að atvinmiuleysiinu sé útrýmt m.a.
með því að efflia hieimiaiðnaðfan oig
motfæra sér aftoöst hiams. Og það
er þeitta sem velidur því, að
iðnaðumímm er lamaður með imra-
haig sþ'arifjáreigenda betor bongið
þóbt vexitíir væru lægri, og þótt
í þðuir vætri nptokur dýrtilSairvöxib
uríog veirðbóliga þá fimmst mörgum
6