Samvinnan - 01.07.1978, Blaðsíða 27

alllengi og gerir enn. Jóa hafði
kynnzt Sigurði þessum fyrir
rúmum 50 árum sem vinnu-
kona í tvö ár á heimili for-
eldra hans. Hafði hún þá yfir
honum að segja sem fjörugum
dreng á óvitaaldri. Með þeim
varð fagnaðarfundur nú, enda
hafa þau sjálfsagt fylgzt hvort
með öðru árin á milli. Nú hófst
með þeim samvinna, ekki með
öllu ósvipuð þeirri, sem var í
gamla daga, þó bæði hefðu
breytzt. Sigurður vitkast og Jóa
mildast með aldrinum. Hún
varð bæði stolt og glöð yfir
framtaki fornvinar síns og
þráði að styðja hann í þessu
hlutverki svo sem verða mátti.
Jóa varð einskonar útbreiðslu-
fulltrúi og ábyrgðaraðili fyrir-
tækisins með ljúfu samþykki
Sigurðar. Það hafði komið fyr-
ir, að eitthvað af fundarfólki
gægðist í lestrarbókina milli
lestra og mælzt illa fyrir hjá
þeim, sem utan við stóðu. Sig-
urður fól Jóu að uppræta
þennan ósið með því að skipa
hana bókarvörð. í sjö ár gætti
hún bókarinnar án áfalla. Eng-
inn dirfðist að væna Jóu sjálfa
um gægjur. Fljótlega eftir
komu Jóu að lestrarvökunum,
byrjuðu samræður um lesefnið
ef svo bar við að horfa eða þá
um eitthvað annað. Stundum
var farið með lausavisur eða
sagðar sögur, fengizt við gátur
og orðaleiki ýmiskonar. Allt
varð þetta mjög vinsæl tilbreyt-
ing. Lengi var fengizt við þá
fornu íþrótt að kveðast á. Þá
áttust við tveir flokkar, karla-
flokkur og kvennaflokkur,
stýrði sitt hvorum flokki Jóa og
Silli (Sigurður). Veitti ýmsum
betur en oftar mun hafa hallað
á karla. Þessi leikur lá niðri á
köflum, en tekinn upp aftur
og aftur. Þó endaði með þvi,
að karlar gáfust alveg upp við
að kveðast á. Segir Sigurður að
þar hafi hlutur Jóu sjálfrar
riðið baggamuninn.
Sá sem þetta ritar var tvisv-
ar sjúklingur á S.H. samtíða
Jóu um hálfan mánuð í hvort
skipti með árs millibili. Mjög
varð hann var við vinsældir
Silla og Jóu og í tvö skipti leit
hann inn á skemmtun hjá
þeim.
Það vakti sérstaka athygli,
að Jóa, sem bjó i öldungadeild-
inni á efstu hæð var tíður
gestur niðri á sjúkradeild í
heimsóknartímum. Hún leit
inn til vina sinna þar á hverj-
um einasta degi til að fylgjast
með líðan þeirra og ræða við
þá, sem því gátu tekið. Hún
fylgdist með því, hverjir fengu
engar heimsóknir í það og það
skiptið og hljóp þá í skarðið,
hvar sem við átti. Þetta varð
að venju. Þar af leiddi
tvennt, kunningjahópur henn-
ar stækkaði og þeir, sem enga
áttu að á Húsavík eða i grennd,
urðu ekki eins utanveltu og
ella mundi.
• Fimmtán verustaðir
Jóhanna Albína Jónsdóttir,
en Albína þýðir hin hreina,
fæddist að Núpskötlu á Mel-
rakkasléttu 17. des. 1886 dóttir
hjónanna Jóns Jónssonar og
Pálínu Jóhannsdóttur og var
elzt fjögurra dætra, sem þau
eignuðust. Þau munu hafa ver-
ið mjög fátæk. Síðla vetrar
1892 lézt heimilisfaðirinn eftir
að hafa verið sjúkur alllengi
en ekki er vitað um banamein
hans. Þá voru fæddar þrjár
dætranna, Jóhanna, Hólmfríð-
ur, sem var dáin, og Hildur.
Húsfreyjan á næsta bæ, stór-
býlinu Grjótnesi, Jóhanna
Björnsdóttir, tók þegar heim
til sín konuna og dæturnar.
Fjórða dóttirin fæddist þar um
vorið og voru henni gefin
nöfnin Jóna Hólmfríður. Þetta
sama vor fór móðirin með elztu
og yngstu dótturina að Einars-
stöðum í Núpasveit, sem ráðs-
kona til Stefáns Baldvinssonar
og voru þær þar í eitt ár. Það-
an fóru þær að Arnastöðum.
Hildur var tekin í fóstur á
Grjótnesi og alin þar upp. Átti
hún þar heimili fram yfir þrí-
tugt, en fluttist þá til Húsa-
víkur sem bústýra Halls
Bjarnasonar. Skildu þau ekki
meðan bæði lifðu. Stuttan tíma
voru þær mæðgur á Arnastöð-
um að þessu sinni, en tveggja
ára er Jóna Hólmfríður tekin
til fósturs af hjónum á Val-
þjófsstöðum, Kristjáni Sig-
urðssyni og Árnínu G. Þorláks-
dóttur. Þau Kristján og Árnína
fluttu til Ameríku fáum árum
síðar og fór þá Jóna í fóstur til
mótbýlishjónanna á Valbjófs-
stöðum, Halldórs Sigurðssonar
og Guðrúnar Jónsdóttur. Hjá
þeim- dvaldi hún til fullorðins
ára. Sem vinnukona á Grjót-
nesi giftist Jóna vinnumanni
þar Guðjóni að nafni Árnasyni.
Fluttust þau austur í Þistil-
fjörð, eignuðust dreng og
stúlku og slitu samvistum eftir
nokkur ár líklega vegna fá-
tæktar. Hvarf Jóna með dótt-
urina Árníu sem vinnukona að
Grjótnesi, en drengurinn Guð-
jón fylgdi föður sínum. Síðari
hluta ævinnar átti Jóna heima
á Raufarhöfn, mikil dugnaðar-
kona, vinsæl og vel látin.
Ekki verða hér raktir til
hlitar verustaðir Jóhönnu
fyrsta þriðjung ævinnar, en
Jóhanna Jónsdóttir
17. 12. 1886 — 14. 2. 1978.
Var hún síðasta vinnukonan?
Um einkamál hennar
fer ekki sögum. Hún var aldrei
við karlmann kennd.
27