Neisti - 30.01.1979, Qupperneq 11

BSRB
Frh. af 4. síðu
og vill forðast allar getsakir. En fund-
urinn samþykkti að hefja skyldi
viðræður við ríkisstjórnina á grund-
velli fyrrnefndrar formannaráðstefnu
og samstarsyfirlýsingar ríkisstjórnar-
innar.
Könnunarviðræður
hafnar
Skömmu síðar tók til starfa samn-
ingsréttarnefnd sem í sátu 3 fulltrúar
ríkisstjórnarflokkanna, 3 fulltrúar
BSRB svo og fulltrúi frá BHM og
bankamönnum. Á fyrsta fundi nefnd-
arinnar lögðu fulltrúar BSRB fram
„ábendingar" sem fela í sér afnám
þeirra þriggja skerðingarákvæða sem
getið er um í upphafi þessarar grein-
ar. Lítið veit ég hvað fram fór á
fundum þessum, sem voru vel lok-
aðir. Ljóst er þó að fulltrúar rik-
isvaldsins beittu sömu baráttuað-
ferð og hverjir aðrir samningamenn
atvinnurekenda, buðu nú upp á enn
minna en áður, eingöngu afnám
ákvæða um tveggja ára samningstíma-
bil. Jafnframt hefur komið skýrt fram
að þessir fulltrúar vinstri stjórnarinnar
neituðu því nú alfarið að verkfallsrétt-
urinn skyldi vera hjá félögunum og
kom ekki fram neinn ágreiningur um
það atriði milli flokkanna.
Fyrsta formlega (opna) tilboðið frá
ríkisstjórninni til BSRB um fram-
kvæmd marglofaðra réttarbóta kom
ekki fyrr en 4. janúar s.l. Segir þar að
gegn 3% hækkun skuli lögin um 2ja ára
samningstímabil falla úr gildi, að
BSRB skuli annast alla samningsgerð
fyrir ríkisstarfsmenn, þ.e.a.s. að þeir
þættir sem nú eru í sérsamningum fél-
aganna verði í aðalkjarasamningi, falli
sem sé undir heildarsamningsgerðina
og kjaranefnd verði lögð niður. (í
tilboðinu var reyndar boðið upp á
annan valkost einnig sem sé þann að
kjaranefndin yrði ekki lögð niður
heldur væru fulltrúar BSRB í henni frá
þeim félögum, sem ættu mál fyrir
nefndinni hverju sinni). Bæjarstarfs-
mannafélög annist samningagerð við
hlutaðeigandi sveitastjórnir.
BSRB forystan svaraði þessu tilboði
snarlega 5. janúar með „drögum" að
samkomulagi, sem fólu í sér sömu rétt-
arbreytingar og tilboð ríkisins, að því
viðbættu, að aðildarfélagi BSRB verði
heimilt að leggja röðun í launaflokka í
þriggja manna gerðardóm (með hæsta-
rétt í oddaaðstöðu), að nefndarmönn-
um í kjaradeilunefnd verði fækkað úr 9
í 5 (hæstiréttur í oddaaðstöðu), að
lögin nái til hálfopinberra stofnana.
Benti nú allt til skjóts samkomulags,
þar sem ekkert það bar á milli, sem
báðum áðilum þótti meginatriði.
Andstaða gegn
samkomulaginu
brýst fram
Á fundi samninganefndarinnar 18.
janúar kom fram mikil óánægja með
það samkomulag sem var að þróast
fram, miklu ákveðnari og víðtækari
óánægja en áður hafði komið fram
innan hennar. Var sú óánægja annars
•'vegar grundvölluð á kröfunni um verk-
JOE
HANSEN
LÁTINN
Fréttin um lát félaga Joe Hansen barst okkur
rétt áður en blaðið fór í prentun. Þessi 68 ára
gamli forystumaður Sósialíska verkamannaflokks-
ins í Bandaríkjunum lést þann 17. janúar af völd-
um heilabólgu. Frá þvi hann gekk til liðs við bylt-
ingarhreyfinguna 1934 var ævi hans helguð barátt-
unni fyrir lýðræðislegu sósialisku samfélagi
Hann var ritari og lifvörður T rotskys siðustu út-
legðarár hans í Mexxkó, vann um tíma fyrir sér
sem sjómaður, en lengst af var hann blaðamaður
við sósialisk blöð, margfróður og hvass penni og
flestum ofjarl \ ritdeilum. Hann tók sæti í mið-
stjórn Sósialiska verkamannaflokksins 1940 og
lagði einnig fram mikið starf í þágu Fjórða Alþjóða
sambandsins, átti til dæmis drjúgan þátt í að sam-
eina að nýju helstu krafta þess 1963 eftir alltof
langvarandi klofning.
Joe Hansen fylgdist vel með í baráttunni gegn
heimsvaldastefnunni um allan heim, en serstakan
áhuga hafði hann á Kúbu. Frá upphafi kúbönsku
byltingarinnar varði hann hagsmuni hennar gegn
taumlaus ri átroðslu Bandaríkjast jórnar. Hann sat
sem blaðamaður þing byltingarhreyfinga latnesku
Ameríku (OLAS) íHavana, og aðeins nokkrum vik-
um fyrir andlát hans kom út eftir hann greinasafn
um Kúbu (Dynamics of the Cuban Revolution).
Fylkingin vottar Sósíaliska verkamannaflokknum
og þó sérstaklega Rebu Hansen, samúð sína vegna
þessa sviplega fráfalls. Megi minning Joe Hansen
lifa sem baráttuhvöt til allra byltingarsinnaðra
sósialista.
V ..— i i ■ i J
AKRANESVERKFALLIÐ
Ætlunin va.r að fjalla hér nokkuð um verkfallið í
Sjúkrahúsinui á Akranesi. Vegna plássleysis verð-
ur þvi miður að bxða, að við getum gert þvi nokkur
viðhlítandi skil.
Skv upplýsingum Herdisar Olafsdóttur náðist
fram uþb. 11% kauphæl.kun, þannig að lægsti kaup-
taxti er nú (á 1. mánuði) 162. 064, en verður eftir 1
mánuð 168. 073. Mikilvægara taldi Herdis þó vera
réttindi er náðust fram varðandi sumarleyfi, veik-
indadaga og fæðingarorlof, sem verður nú 3 mán.
eftir 1 árs starf, (enda mæti konan aftur til vinnu).
Vonandi fjöllum við nánar um þetta í næsta blaði,
en við teljum frumkvæði þeirra Akraneskvenna
mjög mikilvægt, ekki sist vegna þess að löngum
hefur verið álitið ógerlegt að fylgja kröfum ófag-
lærðra á sjúkrahúsum eftir með verkföllum.
________________________bÞ_______
Lystræninginn 11. hefti
fallsréttinn til félaganna sem sagt mjög
jákvæð, en hins vegar af íhaldsviðhorf-
um, sem ekkert leggja upp úr auknum
verkfallsrétti, en sjá sér leik á borði að
koma höggi á BSRB forystuna og rík-
isstjórnina fyrir hönd Sjálfstæðis-
flokksins.
Málið er því komið í hnút. Forysta
BSRB óttast að samkomulag það sem
nú er boðið upp á mundi falla í alls-
herjaratkvæðagreiðslu, og slík úrslit
myndu lengja það tímabil, sem BSRB
yrði að sitja uppi með óbreyttan
samningsrétt. Og auðvitað vill forystan
bættan samningsrétt þótt sverðin bíti
misjafnlega.
Það eina sem dugir nú til að höggva
á þennan hnút er víðtæk herferð með
fundahöldum og upplýsingastarfsemi
til að efla samstöðu opinberra starfs-
manna um aukinn samningsrétt. Sú
eina krafa, sem getur sameinað megin
hluta opinberra starfsmanna er hin
upprunalega krafa um verkfallsrétt
sambærilegan við það sem tíðkast á
hinum almenna vinnumarkaði, sem
felur m.a. í sér: Samningana og
verkfallsréttinn til félaganna.
Á asnaeyrunum
Forysta BSRB hefur látið ríkis-
stjórnina draga sig á asnaeyrunum frá
því í sumar. Ríkisstjórnarflokkarnir
hafa svikið margítrekuð loforð og þau
fyrirheit, sem þeir gáfu BSRB fyrir
stjórnarmyndun. Atfylgi BSRB foryst-
unnar við ríkisstjórnina hefur komið í
veg fyrir að hún léti sverfa til stáls og
afhjúpaði þessi svik í heyranda hljóði
en stæði fast á kröfum sínum með
skýrskotum til fyrri loforða og í krafti
þess mikla fjölda sem að baki henni
stendur, sé stefnan rétt.
Ragnar Stefánsson.
Frh. af 2 síðu
aðsafla (skv. hugmyndafræði borgara-
stéttarinnar eiga þau að vera ópersónu-
leg) takmarkaða möguleika. „Per-
sónutengslaþjóðfélagið" hefur alltaf
mikil áhrif á efnahagsmál hér á landi.
Meira frelsi fyrir embættismenn til að
ráðstafa fjármagninu getur því auð-
veldlega leitt til aukins klíkuskapar, ef
opinbert eftirlit með gerðum þeirra
verður ekki þeim mun meira. Mikill
mismunur á aðstæðum einstakra
fyrirtækja hér á landi takmarkar þessa
möguleika enn frekar. önnur sjónar-
mið en arðsemissjónarmiðið hljóta því
að hafa veruleg áhrif. Annars gæti
tilvist sjálfs auðvaldsskipulagsins verið
í hættu.
Auðvaldsskipulagið
og áætlanagerð.
Þær meginhugmyndir sem eru í
frumvarpi Alþ.fl. virðast vera í dag
sameign atvinnurekenda og flokkanna
á Alþingi. Það sem ágreiningurinn
stendur um, er framkvæmdin í
einstökum atriðum og takturinn í
þróuninni.
Það er erfitt að spá um hvort þessar
breytingar muni leysa einhver vanda-
mál í íslenska auðvaldsþjóðfélaginu.
Möguleikarnir ákvarðast jú ekki fyrst
og fremst af breytingunum sjálfum,
heldur því hvort efnahagslífið verður
fyrir alvarlegum skakkaföllum eða
í desember barst okkur 11. hefti
Lystræningjans, sem útgefinn er í Þor-
lákshöfn.
Meðal efnis í blaðinu eru ljóð eftir
Baldur Óskarsson, Einar Ólafsson og
Bjarna Bernharð; síðari hluti einþátt-
ungs eftir Kristin Reyr; þættir og
drættir eftir Thor Vilhjálmsson og Atla
Heimi Sveinsson og kafli úr bókinni
„Börn geta alltaf sofið“, eftir Jannick
Storm. Lystræninginn hefur nýlega
gefið út þá bók, en áður hefur Lystræn-
inginn gefið út bækurnar: Skáld-Rósa,
eftir Birgi Sigurðsson; Stækkunargler
undir smásjá, eftir Jónas Svafár; Vind-
ekki og af innbyrðis togstreitu ein-
stakra atvinnurekenda um fram-
kvæmdaleiðir. Eins og áður hefur verið
bent á, hafa atvinnurekendur mögu-
leika á að ákveða hversu árangursríkar
breytingarnar verða. Ef viðskiptakjör
og afli haldast í horfinu og forysta
verkalýðshreyfingarinnar getur haldið
aftur af baráttu verkafólks, þá eru
vissir möguleikar á því að eitthvað
verði lagfært. Við getum aftur á móti
óhikað spáð því að þessar breytingar
munu ekki hafa festst í sessi, áður en
næsta kreppa gegnur í garð. Þá verður
aðaláhugamál atvinnurekenda að
lækka launin, en ekki að lagfæra
óstjórnina á efnahagslífinu.
Það er einnig ljóst að þessar breyt-
ingar munu valda öðrum vandamál-
um, en þeim sem nú ráða ríkjum. Sum
þessara vandamála eiga rót sína að
rekja til grundvallarþátta auðvalds-
skipulagsins. önnur eru af öðrum
toga. T.d. sú tregða sem er í dag á því
að aðlaga skattakerfið þeim verð-
bólguaðstæðum sem hér eru. Núver-
andi kerfi verður þeim mun fáránlegra
sem vextir verða hærri. Þetta er nú
orðið svo að klókir fjármálamenn sjá
möguleika á að útvega vaxtaaukalán,
leggja það inn á vaxtaaukareikning og
græða á öllu saman! Þetta orsakast án
efa að verulegu leyti af tregðu í
heilabúum forsvarsmanna auðvalds-
ins. I frumvarpi Alþ.fl. er ekkert
ákvæði til að sporna gegn þessu. Þarer
einungis rætt um eignakönnun, sem
framkvæma eigi á næstu tveim árum.
Þetta á að gera með skattlagningu
verðbólgugróðans ,,í huga“. (Eftir að
búið er að ná verðbólgunni niður. Eða
hvað?)
urinn hvílist aldrei, eftir Jón frá
Palmholti; Gjalddagar, eftir Birgi Svan
Símonarson og Á djúpmiðum, eftir
Pjetur Lárusson. Verð bókanna er kr.
2000 - 3500.
í formálsorðum hvetja aðstandend-
ur Lystræningjans áskrifendur sína að
greiða áskriftargjald blaðsins, sem er
kr. 3000 fyrir 4 hefti, en blaðið mun nú
mjög berjast í bökkum peningahítar-
innar. Ennfremur hvetja þeir lesendur
til að festa kaup á bókum þeim er Lyst-
ræninginn hefur gefið út.
Heimilisfang Lystræningjans er:
Pósthólf 104, 815 Þorlákshöfn.
Fyrirsögn Alþýðublaðsins fyrir
frumvarpinu var: „Tilraun Alþýðu-
flokksins til að tryggja stjórninni lengri
lífdaga". Réttar hefði verið að segja:
tilraun Alþ.fl. til að tryggja auðvalds-
skipulaginu lengri lífdaga. Að hve
rniklu leyti sú tilraun á eftir að heppn-
ast er óljóst. Hitt er sennilegra að
þróun auðvaldsskipulagsins muni á
næstu árum leiða það betur og betur í
ljós, að eina varanlega lausnin á
kreppu auðvaldsþjóðfélagsins er sósí-
alísk áætlanagerð og lýðræðisleg
stjórnun verkafólks á framleiðslutækj-
unum. Sú lausn krefst afnáms þeirra
■valda sem atvinnurekendur hafa yfir
framleiðslutækjunum og afnáms efna-
hagslegrar stjórnunar út frá gróða-
sjónarmiðum hins einstaka fyrirtækis,
sem takmarka alla raunhæfa áætlana-
gerð. Sú aðferð krefst meðvitaðrar og
skipulagðrar baráttu verkalýðshreyf-
ingarinnar gegn borgarastéttinni og
þjóðfélagsskipulagi hennar. Allar til-
raunir fulltrúa stéttasamvinnunnar til
að lengja lífdaga auðvaldsskipulagsins
eru í besta falli frestun á framkvæmd
sósíalískrar umsköpunar þjóðfélags-
ins; tilraun til að blása lífi í afdankað
hræ auðvaldsskipulagsins. Vandamál
fulltrúa stéttasamvinnunnar er að hug-
myndafræði þeirra gengur út frá því að
hægt sé að endurbæta auðvaldsskipu-
lagið með samvinnu við atvinnurek-
endur. Slík samvinna byggist á þeirri
forsendu að endurbótasinnarnir sam-
þykki að verja auðvaldsskipulagið og
hagsmuni þess, - einnig þegar það er
forsenda þess að ná fram endurbótum,
að auðvaldsskipulaginu sé kollvarpað
og völd borgarastéttarinnar afnumin.
Ásgeir Daníelsson.
Handtökumál í hæstarétti
Mál það sem hópur fólks höfðaði
gegn ríkisvaldinu fyrir meira en fjórum
árum út af handtökum og fangelsun á
þjóðhátíðinni á Þingvöllum árið 1974
hefur nú loksins verið tekið fyrir í
hæstarétti, og er dóms að vænta innan
skamms.
Tildrög málsins voru þau að hópur
fólks hafði uppi mótmæli gegn her-
stöðvunum og aðild íslands að NATO
meðan á hátíðahöldunum stóð á Þing-
völlum 28. júlí 1974. 20 manns voru
handteknir og allir nema einn fluttir til
Reykjavíkur og haldið í tugthúsi fram
eftir degi.
Það var álit þessa fólks að handtök-
ur og fangelsunin hefðu verið ástæðu-
lausar og ólögmætar og engan veginn
réttlætanlegar, og var því höfðað mál
þá strax um haustið og farið fram á
skaðabætur. í héraði var kvéðinn upp
dómur tæpum tveim árum síðar, um
vorið 1976. Handtökurnarsjálfarvoru
dæmdar lögmætar en fangelsunin
ólögmæt og var ríkinu dæmt að greiða
tæpan helming þeirra skaðabóta sem
var kraííst.
Ríkisvaldið áfrýjaði dómnum til
hæstaréttar. Síðan eru liðin meira en
tvö ár.
Það er von okkar að við getum skýrt
frá niðurstöðum hæstaréttar í næsta
blaði, og þá munum við greina nánar
frá þessu máli.
eó.