Verklýðsblaðið - 26.01.1932, Blaðsíða 3

Deilan í Vestmannaeyjum
Samíylking smábænda og verkalýðsins
Hótanir íhaldsbænda og atvinnurekenda
og lygar Morgunblaðsins
Afstaða kratanna
A. S. V.
tekin til starfa fyrir
Yestmannaeyjar og Keílavík
Kreppan magnast dag frá degi og atvinnu-
rekendur reyna að notfæra sér neyð alþýðu
til að kúga niður kaup og lífskjör hennar og
þar með að auka ránsfeng sinn meir en nokkru
sinni fyr.
En verkalýðurinn býst til varnar og gagn-
árásar. Verkföll gjósa nú upp um land allt
gegn kaupkúguninni og jafnvel fyrir bættum
kjörum. En aðstaða verkfallsmanna er afar-
erfið. Verkfallssjóðir eru engir og úthaldið
verður því oft lítið ef ekki kemur fjárhagsleg
aðstoð að utan. Aldrei hefir því íslenzkum
verkalýð riðið eins mikið á slíkum félagsskap
sem Alþjóðasamlijálp verkalýðsins eins og nú.
Nú standa verkamenn og sjómenn í Kefla-
vík og Vestmannaeyjum í harðri deilu við út-
gerðarmenn og bankavaldið. Auðvaldið leggur
afarmikla áherzlu á að verkföll þessi verði
slegin niður. Vopnaðir hópar stórútgerðar-
manna og leiguþýja þeirra brjóta óáreittir lög
borgarastétarinnar og njóta jafnvel beins
stuðnings ríkisstj órnarinnar. Deilur þessar eru
prófsteinninn á þroska verkalýðsins og sam-
taka hans. Takist auðvaldinu að sigra núna, þá
stendur þeim leiðin opin um land allt og loks-
ins líka í Reykjavík, þar sem verkalýðurinn
hefir hingað til verið ósigrandi.
A. S. V. er enn ung, en þó hefir henni tekist
að veita verkfallsmönnum í tveim mikilvæg-
um verkföllum, þá aðstoð er veitti þeim sigur-
inn. Þetta voru verkföllin í Krossanesi og Isa-
firði.
A. S. V. skorar nú enn einu sinni á alla
verkamenn og konur og alla alþýðusinna, sem
eitthvað geta lagt af mörkum að styðja A. S.
V. og styrkja innsöfnun þess til verkfalls-
inanna í Keflavík og Vestmannaeyjum. A. S. V.
er óháð öllum pólitískum flokkum og flokka-
dráttum og veitir aðstoð sína án tillits til póli-
tískra skoðana hinna bágstöddu og aðeins með
tilliti til þess hvar þörfin er mest og hættan
mest á því, að fylkingar verkalýðsins rofni.
Allir þeir, sem af einlægum hug æskja þess
að verkalýðurinn sigri í stéttabaráttunni
styðja A. S. V. — hinir ekki.
Miðstjóm A. S. V. íslandsdeildarinnar.
Ingólfur Jónsson. Erling EJIingsen.
Gunnar Benediktsson. Ingibjörg Steinsdóttir.
Launalækkunarboðstapur
atvinnurekenda.
Togaraeigendur hafa nú sent sjómannafélag-
inu bréf og krafizt 15% launalækkunar.
Togararnir hafa haft alveg framúrskarandi
góða vertíð á ísfiskveiðum. Nú þegar ísfisk-
veiðarnar eru að fjara út, kemur þessi ósvifni
boðskapur, eftir að þeir hafa rakað saman
gróðanum.
Á Sjómannafélagsfundinum, sem haldinn var
um áramótin, lögðu kommúnistar til, að strax
yrði leitað samninga við atvinnurekendur um
hækkað kaup með hækkandi dýrtíð, og ef
samningar ekki næðust, þá yrði settur taxti,
þar sem kaupið væri ákveðið hærra en það er
nú. Kratarnir fengu því til leiðar komið, að
þessi tillaga var felld, en samþykkt að halda
áfram fyrir sömu kjör.
Það er nú komið í ljós, að baráttuaðferð
kommúnista var rétt. Togaraeigendur myndu
tæplega hafa stöðvað ísfiskveiðarnar, sem gáfu
þeim óhemju gróða.
Iíinsvegar hefir aðferð kratanna beinlínis
hjálpað útgerðarmönnum að draga máliö á
langinn fram yfir ísfiskveiðarnar.
Sjómenn verða nú að búast til varnar gegn
öllum launalækkunum, bæði hinum beinu launa-
lækkunartilráunum atvinnurekenda og launa-
lækkun þeirri, sem gengislækkunin orsakar.
f
Áður hefir hér í blaðinu verið skýrt frá
deilu þeirri, sem verkalýðurinn í Vestmanna-
eyjum nú stendur í um kaup sjómanna á ver-
tíðinni, sem nú er að byrja. Eru kröfur Sjó-
mannafélags Vestmannaeyja þær, að hluta-
ráðningin verði með öllu afnumin og í stað
þess komi ákveðið fast kaup.
Verklýðssamtökin í Eyjum hafa barizt fyrir
kröfum þessum undanfarin ár, en átt við svo
öfluga andstöðu að etja, þar sem á móti kröf-
unum stóð sameinuð hin fjölmenna útvegs-
bændastétt, að þær hafa ekki' náð fram að
ganga. En með vaxandi kreppu hafa augu
smábænda í Vestmannaeyjum opnast fyrir því
að þeir áttu enga samleið með bankavaldinu
og stórkaupmönnum og undir forustu komm-
únistaflokksins hefir nú tekist að mynda með
stórum hluta smábænda félagsskap, sem lýst
hefir yfir fullri samúð með baráttu verkalýðs-
ins. Þarmeð var skapaður tryggur grundvöllur
undir sterka samfylkingu smábænda og verka-
lýðsins.
Verkfallið hefst.
Samkvæmt ákvörðun verklýðsfélaganna i
Eyjum hófst verkfall við alla vinnu, sem laut
að útgerð eða undirbúnings til hennar að
morgni fimmtudags. Var stöðvuð vinna við þá
báta, sem réru á ísfisk og eins var lögð niður
vinna í slippnum. Samdægurs hófust samn-
ingar milli sjómanna og félags smábænda og
hafa nú verið undirskrifaðir samningar miUi
þessara aðilja um fast kaup, 275 krónur á
mánuði og 15 krónur fyrir hvern helgidag, sem
unnið er.
íhaldsbændur safna liði gegn verkfallsmönnum
undir forustu Jóhanns Jósefssonar
og Útvegsbankans.
Strax eftir að vinnustöðvunin hafði verið
framkvæmd á fimmtudaginn söfnuðu stærri
bændur í Eyjum undir forustu íhaldsþing-
mannsins Jóh. Jós. liði til þess að fyrirbyggja
vinnustöðvunina. Tilraun þeirra mistókst þó
algjörlega og gátu þeir engin frægðarverk
unnið önnur en þau, að nokkrir ölvaðir stór-
bændur og slagsmálahundar tóku sér ofbeldis-
mennina í Keflavík til fyrirmyndar og réðust
á verkamenn með bareflum og hótuðu mann-
drápi og misþyrmingum.
Hafa þeir ekkert annað unnið með þessu
tiltæki sínu en það að vekja á sér fyrirlitningu
allrar alþýðu í Eyjum, enda eru samtök verka-
lýðsins svo rammbyggð í Eyjum nú, að þeim
mundi ekki takast að beita öðru eins ofbeldi og
skoðanabræður þeirra í Keflavík.
Öll skrif Morgunblaðsins um þessi mál og
um deiluna í Vestmannaeyjum yfirleitt eru
ósannindi frá rótum og lítur helzt út fyrir að
Árni Óla hafi samið skáldsögurnar um „betr-
unarloforð“ ísleifs Högnasonar og „grátstaf-
ina í kverkum“ Jóns Rafnssonar, þegar skrif
þessi eru borin saman við frásagnir þess
manns frá Rússlandi.
Fylkingar stórútvegsbænda riðlast,
samtök verkalýðsins eflast.
Á fundi sem útgerðarmannafélag Jóhanns
Jósefssonar liélt á laugardagskvöld var þegar
orðinn mikill ágreiningur hvort ganga skyldi
að kröfum sjómanna eða eigi og lauk þeim
fundi án nokkurra ákvarðana.
Allir þeir sjómenn, sem munnlega höfðu ráð-
ið sig til útvegsbænaa áður en deilan hófst og
sem samtökin vita um hafa
gengið úr skiprúmi
og fylkja sér undir kröfur samtakanna.
Um 30—40 sjómenn, sem komu í atvinnu-
leit til Vestmannaeyja með Lagarfossi síðast
frá Fáskrúðsfirði hafa undantekningarlaust
gengið í baráttulið verklýðssamtakanna og
standa nú fast með kröfum stéttabræðra sinna.
Fjölmennur fundur var haldinn í Sjómanna-
félagi Vestmannaeyja á laugardaginn og voru
formenn, sem boðið hafði verið á fundinn,
hvattir til þess að standa með sjómönnum i
deilunni. Á fundi þessum var einnig samþykkt
tillaga frá sósíaldemókratiskum verkamanni
um að skora á jafnaðarmannafélagið „Þórs-
hamar“, sem er hinn pólitíski félagsskapur
kratanna í Eyjum, að styðja baráttu verklýðs-
félaganna af fullum mætti.
Krataliðið í Vestmannaeyjum klofnar.
Á fundi sem haldinn var í „,Þórshamri“ á
föstudagskvöld urðu heitar deilur um afstöðu
félagsins til verkfallsins. Vildu nokkrir ganga
i lið með yfirgangsseggjum íhaldsins og lauk
þeim fundi þannig, að stór hluti fundarmanna
undir forustu Guðlaugs Hanssonar gekk af
l'undi þar sem meirihlutinn var fylgjandi verk-
fallsbaráttunni.
Verklýðshreyfingin í Vestmanaeyjum stend-
iu- algjörlega undir forustu Kommúnistaflokks-
ins og eru nú hinar síðustu leifar krataliðsins
að skiptast milli íhalds og hinna róttæku sam-
taka verkalýðsins.
A. S. V. tekur til starfa.
Þegar fyrsta verkfallsdaginn tók deild ASV
til starfa. Hefir miðstjórn ASV í Reykjavík
sent fjárstyrki til Eyja, en jafnframt eru1
deildir hennar um allt land byrjaðar að safna
til verkfallsmanna í Eyjum. Nú þegar hefir
verið úthlutað ávísunum á matvæli fyrir á
þriðja hundrað krónur, en Kaupfélag Verka-
manna hefir gefið rúmlega 900 brauðseðla og
margir smábændur fisk til verkfallsmanna.
Smábændur stofna með sér viðskiptasamtök.
Laust áður en verkfallið hófst stofnuðu smá-
bændur með sér viðskiptafélag til sameigin-
legra innkaupa á nauðsynjavörum útvegsins
og sölu afurðanna. Að því er frétzt hefir er
félagið nú ]?egar búið að selja eitthvað af
fiski fyrirfram og er gert ráð fyrir að bátar
smábænda munu fara að róa nú í vikunni.
Verklýðsæskan skipar sér í flokk með eldri
stéttarbræðrum sínum.
Á sunnudaginn hélt Félag ungra kommúnista
í Vestmannaeyjum fund til þess að ræða um
þátttökuna í deilunni. Fyrsta verkefni sem
æskulýðssamtökin tóku að sér voru að vinna
að því að tryggja fylgi vörubílstjóra með verk-
fallsmönnum og skipuleggja fastar verldýðs-
æskuna í baráttuliðin.
Horfurnar eru góðar, en samt þarf á öllum
kröftum að halda
og er það nú skylda allra sjómanna að standa
fast með samtökum stéttarbræðranna í Eyjum,
ráða sig ekki þangað fyr en deilan hefir verið
útkljáð og jafnframt þarf allur verkalýður að
fylgjast vel með hinni harðvítugu deilu alþýð-
unnar þar og styrkja hana á allan hátt, því
aðeins með því móti er sigurinn vís.
H.