Stúdentablaðið - 24.11.1980, Qupperneq 15

Stúdentablaðið
'h
Þolanleg lausn
r _r.
Alyktun SHI vegna frumvarps
til laga um námslán
og námsstyrki
Lagt fram á stúdenta-
ráðsfundi 23. október 1980.
//Stúdentaráð Háskóla
íslands hefur fjallað um
frumvarp til laga um
námslán og námsstyrki/
samið af nefnd sem í sátu
fuiltrúar þingflokka,
námsmanna og Lánasjóðs
islenskra námsmanna
(LÍN).
Litið á frumvarpið í
heild þ.e. öll atriði þess í
órjúfanlegu samhengi, má
telja það þolanlega lausn á
einu af stærstu hagsmuna-
málum námsmanna.
Auknar tekjur?
Sé hins vegar vikiö aö einstök-
um atriðum þess, sést að þar eru
atriði sem standa töluvert frá
þeim sjónarmiðum sem náms-
menn hafa sett fram. Ber þar
hæst tillögur um endurgreiðslur
af námslánum. Námsmenn hafa i
nokkur ár haldið þeirri stefnu á
lofti að meta ætti hvort fram-
haldsnám virkar sem möguleiki
til að afla viðkomandi aukinna
tekna. Er hér verið aö bera sam-
an annars vegar tekjumöguleika
ófaglærðs fólks eöa þeirra sem
ekki hafa átt kost á framhalds-
námi sem gefur kost á námsað-
stoö, og hins vegar tekjumögu-
leika þess fólks sem „gengið hef-
ur menntaveginn”, fariö i fram-
haldsnám sem gefur kost á náms-
aðstoð. Nó hefur fólk i þessum
siðari hóp, bæði háskólamenntaö
og meö aðra framhaldsmenntun,
i mörgum tilvikum hærri tekjur
(laun) en fólk i þeimfyrri ogþarf
jafnframt styttri vinnutima til
þess að afla hærri tekna (launa).
Hér er þaö menntun þessa fólks
sem hefur nýst þvi til aukinnar
tekjuöflunar. A það skal bent, að
ekki er það algilt aö menntun nýt-
ist á þennan hátt og hafa náms-
menn þvi sett fram sinar tillögur i
samræmi við það. Við teljum að
þegar menntun nýtist fólki til
aukinna tekna að loknu námi, þá
sér námsaðstoð greidd til baka i
samræmi við efnahag.
Sem næst óháð efnahag
A þessi sjónarmið vildi hluti
nefndarmanna ekki fallast og
hafnaði tillögum námsmanna þar
að lútandi. í stað þess skyldu allir
greiða sina námsaðstoð til baka
sem næst óháð efnahag.
„Niðurstaðan” sem fékkst er sú
að þeir einstaklingar sem hafa
mjöglágar tekjur (1979 undir ca.
3,3 milljónum) greiða minna til
baka en núgildandi lög gera ráð
fyrir en greiða þó töluvert miðað
við sinar tekjur. Miðað við úrtak
sem notað var við útreikninga þá
eru þetta um 25% einstaklinga.
beir sem eru með meðaltekjur og
þar i kring koma til með að greiða
meira, meira en námsmenn hafa
fallist á að greitt yrði af þessum
tekjum. Má þar nefna að meðal-
tekjur einstaklinga 1979 eru tald-
ar vera um 5,1 milljón og greiðir
þessi einstaklingur ca. 90 þús. kr.
meira á ári i endurgreiöslur mið-
að við núgildandi lög.
Með þessa „niðurstööu” eru
námsmenn óánægðir og telja að
gengið sé of nærri fólki með
meðaltekjur. Ef herða á endur-
greiðslur, stefna sem
námsmenn hafa ekki sett sig á
móti, þá á fyrst að leita til þess
hóps sem getur borið meiri
greiöslur,án þess að það gangi of
nærrifjárhag. Er hér átt við þann
hóp sem hefur svonefndar „háar”
tekjur, en slikt er ekki gert i
frumvarpinu.
Undanþágur
Til þess að iþyngja ekki fólki
með lágar tekjur og skerta tekju-
öflunarmögúleika voru undar,-
þágur frá endurgreiðslu settar
inn i frumvarpið. Verður að lita á
slikar undanþágur sem lág-
marksskilyröi til að tekið verði
tillit til félagslegra aðstæðna.
A annan hátt eru endurgreiðslur
auknar frá fyrri (núgildandi) lög-
um án þess að tillit sé tekið til
tekna endurgreiðenda. Það er
gert með þvi að lengja greiðslu-
timann úr 20 árum i 30 ár. Hér
hlýtur að vera gengið nærri fjár-
hag þeirra sem hafa „lágar eða
meðaltekjur” eftir nám, þar sem
þeim er gert að greiöa á iengri
tima en áður án nokkurs tillits til
tekna.
Önnur atriði
önnur atriði sem ré.tt er aö
nefna og ganga i jákvæða átt eru
m.a.
— Námsmenn hafa langi barist
fyrir þvi ( og baráttu hefur þurft)
að f járþörf i námsláni verði borg-
uð að fullu. Er ánægjulegt að
rikisvaldið hafi loks tekið undir
þau sjónarmið. Hins vegar hafa
námsmenn fallist á að þessu
marki verði náð i áföngum.
Einnig er rétt aö benda á atriði
eins og — möguleika á lifeyris-
sjóðsréttindum — tilmæli til auk-
ins skattafrádráttar — umreikn-
ings á tekjum námsmanna v.
námsláns.
Með þátttöku sinni i þessu
nefndarstarfi ætluðust fulltrúar
námsmanna til þess i upphafi að
rætt yrði um stöðu Lánasjóösins,
hlutverk hans og starfsemi. Er
löngu ljóst að umræða milli
þeirra aðila sem hér eiga hlut að
máli, rikisvaid, námsmenn og
starfsfólk LIN, hefur alls ekki
verið sem skyldi og hefur það
komið niöur á stefnumótun i
starfsemi sjóðsins. Er varla hægt
aö segja slik umræða hafi farið
fram i þessari nefnd og verður
það aö teljast mjög miður.
Félagsleg aðstoð
1 samræmi við tillögur náms-
manna um endurgreiðslur af
námslánum hefur það markmið
veriö sett fram að LIN skuli veita
fólki i framhaldsnámi efnahags-
lega aðstoð til þess að viðkomandi
geti stundað nám sitt þannig að
efnahagur eða aðrar félagslegar
aðstæður hindri þaö ekki. Þess
vegna er litið á LtN sem sjóð sem
veitir félagslega aðstoð. t dag eru
möguleikar sjóðsins til að færa út
kviarnar mjög takmarkaðir og
þeir aukast mjög hægt.
1 nefndinni fór meginhluti
starfsins I umræöur um endur-
greiðslur og urðu önnur efni þar
af leiöandi útundan eða voru ekki
rædd sem skyldi eins og bent hef-
ur verið á.
Er það von námsmanna og
jafnframt mikið áhugaefni að
þrátt fyrir þetta frumvarp/veröi
reynt að móta stefnu i starfsemi
LIN meira en gert hefur verið og
gera þannig fleirum kleyft að
njóta aðstoðar sjóðsins. Er nú
stigiö aöeins eitt skref i þessa átt
með þvi að taka sérskólana inn
um áramót.
Námsmenn munu ekki liggja á
liöi sinu til að vinna að framgangi
þessa máls næstu árin.”
Starfsmannafélag FS
A þessu ári hefur mikil umræða
veriðum Félagsstofnun Stúdenta,
bæði meðal stúdenta og ekki siður
meðal starfsmanna. Siðastiiðið
sumar voru t.a.m. starfandi
nefndir um einstök fyrirtæki
F.S.'.sem skiluðu tillögum um
umbætur I rekstri og bættri
vinnuaðstöðu. Jafnframt fjallaði
Stúdentablaðið I haust um
„sósialiska rekstrarstefnu” og
atvinnulýðræði og var F.S. tekin
sem prófdæmi.
Laugardaginn 8. nóvember var
haldinn stofnfundur Starfs-
Nauðsynlegt að hafa
áheymarfulltrúa á
fundiim stjórnar
Félagsstofnunar
mannafélags Félagsstofnunar félagsins er þvi ætlaö að gæta
Stúdenta. Samkvæmt lögum' hagsmuna og velfarnaöar félags-
manna og stuðia aö nánari kynn-
um og samskiptum þeirra. A
fundinum var nokkuö rætt um
nauðsyn þess að félagið fengi
áheyrnarfulitrúa með a.m.k.
tilögurétt og málfrelsi á stjórnar-
fundum F.S. sem gætti réttar
starfsfólks og hagsmuna. Jafn-
framt var rætt um skipun
trúnaðarmanna verkalýðsfélaga
innan F.S., dagvistunarmál o.fl. I
stjórn Starfsmannafélagsins voru
kjörin: Dagbjört Matthiasdóttir,
Harpa Harðardóttir, Jens Gisla-
son, ólöf Una Jónsdóttir og Reyn-
ir Guðjónsson. Stjórnin mun sjálf
skipta mér sér verkum.
Astæða er til að fagna stofnun
þessa félags og vill Stúdentablaö-
ið hvetja félagsmenn til að nota
siður blaðsins til skrifa um
málefni F.S.
-i.J.