Stúdentablaðið - 01.09.1995, Blaðsíða 16

ÞJOÐFELAGIÐ
16
Tölurnar, sem birtast hér á opnunni eru raunhæfar
nauðsynlegar brúttótekjur, þ.e. tekjur fýrir skatta,
til að lifa um leið og greitt er af námslánum og
húsnæðislánum. „Þetta eru tekjurnar, sem viðkomandi
verður að hafa til að lifa og halda sér uppi. Það er
miðað við að fólk geti varið 18% af tekjum sínum ti!
greiðslu lána,“ segir Sigurjón Olafsson
upplýsinga- og fræðslufulltrúi Húsnæðis-
stofnunar og bendir á að ef greiðslubyrði
námslána er 5% þá verði 18% eðlilega 13%.“
Um íbúð, sem kostar 6,5 milljónir, segir
Sigurjón: „Ef litið er á fasteignamarkaðinn í
dag þá teldist það ódýr þriggja til fjögurra
herbergja íbúð,“ og bætir við að fyrir þessa
upphæð fáist ekki ný íbúð. Það er lagt upp
með það sem meðalmaðurinn getur greitt
mikið í húsnæðisskuldir. Margir standa ekki
undir því og aðrir geta greitt miklu meira „en
það má segja að það getur í raun og veru enginn
farið út í íbúðarkaup með ekkert eigið fé,
það er sjálfgefið aö það er
útilokað,“ segir Sigurjón og
bætir við að það sé staðreynd
um marga námsmenn.
Reynt a& horfa fram hjá
vandanum
Námsmenn hafa haldið því
fram allt frá gildistöku laganna
um LÍN frá 1992 að þau
gerðu ungu fólki ókleift að
festa kaup á húsnæði eftir nám.
Við þessari gagnrýni var brugðist á
sínum tíma með því að kveða á um
að ekki skyldi tekið mið af
námslánaskuldum í greiðslumati
Húsnæðisstofnunar. I ljósi
stóraukinna vanskila var þessu
breytt um síðustu áramót þar sem
matið getur augljóslega ekki
Þeir semjyreiÖa hámarksendurgreibslu samkvœmt nýju
lánasjódslöjyunum þurfa að hafa a.m.k. 30% hœrri heim-
ilistekjur en þeir sem endurjjreiða eldri námslán
Par þarf að hafa 410 þúsund á mánuði til að kaupa sér
6,5 milljón króna íbúð
„Þessar tölur staðfesta málflutninjj stúdenta ojj leiða í Ijós
hversu alvarlejjt málið er. “ Guðmundur Steinjjrímsson
formaður Stúdentaráðs
Sigurjón Ólafsson, upplýsinga- opr
fr&bslufulltrúi HúsnÆsstofnunar:
Raunhæfar
tölur
Endurgreiðsla námslána
samkvæmt lögunum um
LÍN ffá 1992 hefúr mikil
áhrif á möguleika fólks til að kaupa
sér ódýra íbúð að námi loknu. I
niðurstöðum greiðslumats sem
Húsnæðisstofnun ríkisins hefur
unnið fýrir Stúdentaráð kemur
fram að Jón og Jóna sem tóku
námslán, eiga eina milljón króna
og ætla að kaupa sér 6,5 milljón
króna íbúð þurfa að hafa saman
410 þúsund krónur í laun á
mánuði til að standast greiðslumat
Húsnæðisstofnunar og fá lán. I
þessari tölu er reiknað með því að
fólk geti notað 18% af tekjum
sínum til að greiða af lánum.
horft fram hjá 5% og 7%
endurgreiðslubyrði. Önnur tíma-
mót urðu einnig um síðustu ára-
mót en þá hófúst fýrstu endur-
greiðslur námslána sem lögin frá
1992 náðu til.
Tvennir fímar
Til að standast greiðslumat Hús-
næðisstofnunar þarf heimili sem er
með hámarks endurgreiðslu sam-
kvæmt nýju námslánalögunum frá
1992 að hafa 30% hærri tekjur en
það hefði þurff miðað við endur-
greiðslur samkvæmt fýrri lögum
um LÍN frá 1982. Til dæmis þyrftu
Jón og Jóna, sem nefnd voru hér í
upphafi greinarinnar, að hafa 318
þúsund krónur á mánuöi, til að
standast greiðslumatið ef þau
endurgreiddu námslán samkvæmt
lögunum frá 1982. Það þýðir að
þau þurfa að hafa um 100 þúsund
króna hærri tekjur nú en
samkvæmt gömlu lögunum til að
standast greiðslumat Húsnæðis-
stofnunar.
„Þessar tölur staðfesta málflutning
stúdenta og leiða í ljós liversu
alvarlegt málið er. Auðvitað von-
umst við til að nefndin sem skipuð
var til að endurskoða Lánasjóðinn
taki á þessu máli af einurð og festu.
Við hljótum að vera bjartsýn því
allir stjórnmálaflokkar hafa lýst því
hátíðlega yfir að þeir vilji lækka
endurgreiðsluhlutfallið. Þá er bara
að gera það,“ segir Guðmundur
Steingrímsson.
Enginn höfu&stóll - engin íbúð
Námslánakerfið er byggt þannig
upp að því meiri sumartekjiir sem
einstaklingar hafa, þeim mun lægri
námslán fá þeir. Lánin lækka um
50% af öllum tekjum umfram 180
þúsund krónur á ári. 180 þúsundin
eru ætluð námsmanninum til
framfærslu yfir sumarið. Því getur
reynst erfitt að leggja fyrir og safna
sér höfúðstól fyrir íbúðarkaupum.
Til að standast greiðslumat fyrir
6,5 milljón króna íbúð þurfa Fríöa
og Fróði því að hafa 470 þúsund
krónur á mánuði fyrstu fimm árin
sem þau greiða námslánin tilbaka
og 556 þúsund krónur eftir það til
að standast greiðslumatið ef þau
gátu ekki lagt neitt fyrir í skóla.
Niðurstöður útreikninga Hús-
næðisstofnunar gefa því nokkuð
skýrt til kynna að þeim sem tekið
hafa námslán er nær ómögulegt
að festa kaup á húsnæði ef
þeir eiga engan
höfúðstól. Þetta gildir
hvort sem fólk tók
námslán fyrir eða eftir að
lögum um LIN 1992 var
breytt. „Ungt fólk getur því
staðið frammi fyrir því að þurfa
að velja milli þess að fara í nám
og að koma sér þaki yfir
höfúðið," segir Guðmundur
Steingrímsson, formaöur
Stúdentaráðs, um niðurstöður
Húsnæðisstofnunar.
Endurgreiðsla
námslána
getur útilokað
húsnæðiskaup