Fálkinn - 31.03.1928, Qupperneq 3

I- Á L Iv l N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Afgreiðslustjóri: Svavah Hjaltested.
A ða l s k r i fs tofa:
Austurstr. 0, Reykjavik. Simi 2210.
Skrifstofa i Osló:
Antoii Schjöthsgate li.
Umboðsmenn i Danmörku:
Hertz* Annoncehureau, Frederiksherg-
gade 1 A, Köbenhavn.
Hlaðið kemur út hvern laugardag.
Áskriftarverð er kr. 1.50 á inánpði;
hr. 4.50 á ársfjórðungi og 18 kr. árg.
Allar áskriftir greiðist fgrirfram.
Til lesendanna.
Kluði því sem nú hefir göngu
-S7 na er anncið hlutverk ætlað
<’n líli er lun hjerlend blöð.
hað sneiðir algjörlega hjá að-
<dverkefni flesira íslenskra
hlaða, stjórnmálunum. Það
segír ckki úttendar frjettir eða
innlendar á þann hátt sem
nenjulegastur er, en lætur
nujndir með stuttum lextum
annast frásögnina. Það vill
flytja fróðleik og markverð
iiðindi í þeirri mynd að sem
fleslum geti komið að notum.
tig það vill vera skemtiblað
jnfn/raml því að vera fróð-
ieiksblað.
Það er kunnara en frá þurfi
nð segja, að útgáfa vikublaða
með myndum hefir aukist
stórkostlega hin siðari ár með
nalega öllum menningarþjóð-
Llm og vinsældir þessháttar
blaða liafa orðið afar miklar.
Oss dylst eigi, að það er
ýmsum annmörkum bundið að
halda hjer úti góðu og skemti-
Þ’gn vikublaði. Ræður þar
nnklu um fjarlægðin frá öðr-
nm þjóðum og slopular sam-
gongur, svo og vöntun á ijmsu
þvi (>r snertir iðnfræðilega
hhð úlgáfunnar.
hngi að síður gerum við
okkur vonir um, að lakast
megi að gera blað þetta svo
nr garði, að það verði kær-
kominn vikulegur gestur sem
allra flestra íslenskra heim-
ila og að þar verði jafnan
(’dlhvað að finna, sem hverj-
nm einstökum lesanda blaðs-
>ns þykir fe.ngur i, hvort held-
nr hann er lcarl eða kona,
nngur eða gamall.
t m efni blaðsins skal það
lekið fram, að vjer munum
kosta kapps um að hafa það
sem fjölbreyttast.
Virðingarfylst,
VlLH- KINSHN, SKÚLI SKÚLASON,
SVAVAK HjALTESTED.
Þessu likir voru jakarnir,
íslendingar eiga vart annan ó-
vin verri en hafísinn. Að vísu
gerast eldgos og jarðsk jalflar
stundum stórvirkari meinvættir,
en þeir koma sjaldnar og áhril’
þeirra eru að jafnaði ekki eins
viðtæk og íssins, sem leggur
öruggara hafnbann á heilar
strendur, en nokkurt stórveldi
gæti Jagl þó það notaði allar
drápsvjelar sem nú eru kunnar.
Hafísinn getur lireytt veðráttu í
heilu landi, getur gerl haust úr
íslensku sumri.
ísinn, sem legst að ströndun-
um hjer, hefir myndasf á sjó,
norður í höfum. Hann verður
sjaldnast mjög þykkur eða mis-
hæðóttur. Öðru ináli er að gegna
um ís þann, sein inyndast á
landi, þar sem enn rikir ísöld.
Þegar sá ís kémst á flot, eftir
að hafa losnað úr skriðjöklun-
um, er varla liægt að kalla þau
ferlíki jaka heldur fjöll.
„Isfjöllin" sem losna úr skrið-
jöklunum grænlensku berast með
hafstraumunum að norðan suð-
ur á móts við New Foundland
og stafar siglingum þar hin
mesta hætta af þeim í sumuin
árum. Þau eru mörg, slysin sem
hlolist hafa af árekstri skipa á
ísinn á þessum slóðuin — i'leiri
en menn vita, þvi stundum eru
engir lii frásagnar. En hið mesta
þeirra, og stórkostlegasta sjó-
slys síðari tíma, er öllum minn-
isslælt ennþá, þrátt fyrir ýms ó-
sköp sem gerst hafa í veröld-
iiiiii síðan. Árið 1912 fórst
stærsta skip heimsins, sem þá
var, á ísjaka fyrir austan New
Foundland. Það var ,,Titanic“.
sem ,,Titanic“ rakst á.
Fórust þar uin 1500 inanns.
Fyrrum hjeldu menn, að ís
þessi myndaðist á sjó norður
við heimskaut, en mi vilja menn
Ilellir i
halda því fram, að hann sje
kominn frá Grænlandi. Danski
jarðfæðingurinn H. Rink hefir
leitt rök að þessari kenningu.
Sainkvæmt eðlisþyngd íssins er
jafnan tíundi liluti af rúmáli
jaka fyrir yfirliorð sjávar, þar
sem ísinn er á floti, en 9/io neð-
ansjávar. En jió væri rangt að
ætla, að jaki sje t. d. 100 metra
þykkur ef 10 metra hæð er upp
úr sjónum. Jakarnir eru oftast
nær inargfalt breiðari neðan-
ansjávar en ofan, og Jiví er
hæðin sem sjest að jafnaði
niiklu meiri en tíundi hluti
allrar jakajiyktarinnar. Oft er
það, að skip stranda á jaka all-
fjarri tindinum, seni upp úr
stendur.
Isrekið er hættulegra en ella
niundi fyrir þá sök, að oftast
nær l'ylgir þoka ísnum. Þegar
jakarnir koma suður í Golf-
strauminn liráðna þeir óðum, og
uppgufunin Jijeltist og verður
að þoku, þegar hið kalda loft
sem frá isnuni stafar mætir
liafisjaka.
Varðskip við jaka.
hinu hlýja. Er það alkunna að
þar sem hlýtt vatn og kalt mæt-
ist myndast Jioka; eins og t. d.
fyrir austurlandi þar seni Golf-
strauniurinn og íshafstraumur-
inn mætast.
Fegurð eiga þau, þessi fljót-
andi fjöll, sem kuldinn hefir
skapað. Myndirnar sem fylgja
þessari grein gefa nokkra hug-
mynd um lögun þeirra og stærð,
en eitt — og hið mikilsverðasta
geta Jiær ekki sýnt; hin töfrandi
litbrigði íssins, er hann speglast
í sólskini og endurvarpar geisl-
uiiurn i öllum regnbogans lit-
um og gerir þá að eins konar
ívafi í djúpgrænni litaruppistöðu
hafsins.
— . Eftir „Titanic“-slysið hóf-