Fálkinn - 06.07.1929, Síða 3

F Á L K I N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Pramkvœmdastj.: Svavar Hjaltested.
ASalskrifstofa:
Austurstr. 6, Reykjavík. Sími 2210.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1—7.
Skrifstofa i Osló:
Anton Schjöthsgate 14.
BlaCiO kemur út hvern laugardag.
Askriftarverð er kr. 1.70 á mánuði;
kr. 6.00 á ársfjórðungi og 20 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar Askriftir greiðist fvrirfram.
A.uglýsingaverB: 20 aura millimeter.
Prentsmiðjan Gutenberg
SRraééaraþanRar.
„Lýgin cr tvieggjuÖ“.
Arabislct máltæki.
Allir liykjast liata lýgina, en liún
lifir samt ■—- sennilega vegna jiess, að
inenn ljúga til um þetta hatur. Lýgin
er iniklu útbreiddari sjúkdómur í
mannlífinu, en fólk vill vera láta. Og
af þeirri tegund hennar, sem meinlaus-
nst þykir, munu fáir vera ósmitaðir.
Það er ein tegund lýgi, sem mörg-
nm þykir vera meinlaus og meira að
segja bráðnauðsynleg, að jiví er sum-
ir vilja fullyrða. Mætti kalla liana við-
skiftalýgi, l>ví hún gengur í almenn-
um viðskiftum manna á milli, eins og
Iiver annar gjaldeyrir. Menn láta liana
af liendi og taka við henni eins og
liverri annari mynt, en stýfa liana eft-
lr eigin geðjiótta, eftir j>ví liver liefir
látið hana úti.
Þegar fóllt er að tala um hagnað
sinn, verslunarumsetningu, árstekjur
eða jjví um líkt l)á lýgur ]>að æði oft,
hangað til hagur j>ess er orðinn með
svo miklum blóma að j>ví l>ykir óþarfi
að ljúga, nema því að cins, að lýgin
sje orðin að óviðráðanlegri ástríðu.
En lýgin er tvíeggjuð, segja Arabar.
Hún er hættulegt lagvopn, sem mörg-
11 rn iiættir við að skera sig á. Lýgi sem
kemst upp er verri en hættulegt eitur.
hygarinn er maður sem liefir falska
vixla i umferð. Mann fara að tor-
h'J'ggja lir.nn, og þeim skilst, að úr
hvi að hann þurfti að gripa til lyg-
innar til að fegra hag sinn, muni ekki
ah vera með feldu.
hað eru margir sem segja: jeg get
ekki komist hjá að ljúga út úr neyð,
°g það gerir ekkert til, gerir engum
mein. En fæst af lygunum i umferð
C1' til orðið út úr neyð. Þær cru alloft-
ast sprottiiar af löngun mannsins til
f® grobba og gorta. Maöurinn sem lief-
lv 10 þúsund krónur í árstekjur segist
haf 15 þúsund, i þeirri von að iáta
inann halda að hann sje einhver stór-
ax. Og sú sem hann talar við vill
ekki vera minni og tvöfaldar tekju-
uPphæð sina í einu vetfangi. Og svona
gengm- koli af kolli, menn bjóða liver
1 kapp við annan — og alt saman lýgi.
ueiðingin verður sú, að almenningur
'erður i vafa livað rjett sje. Menn
vita ekki hverju trúa skal. Hefir
maðurinn ástæðu til að vera ánægður
með lifiö eöa ekki?
k)g þó er aðalatriðið þetta eina: að
Vera ánægður með sjálfum sjer! Við
reynuni aldrei lil að sannfæra aðra
Um’ aÖ við sjeum það!

BANAMAÐUR BOBRIKOFS
Eugen Schaumann.
Finnlendingar eru taldir sú
þjóð, sem að mörgu leyti standi
einna nœst hinum eigin-
legu norrænu þjóðum. Er það
alda gömul sambúð við Svía,
sem þessu veldur, fremur en
finska þjóðernið sjálft, því í
orðsins eiginlegasta skilningi er
flest ólíkt með Norðurlandaþjóð-
um og Finnlendingum, og þá
ekki sist tungan. Finsk tunga er
gjörólík norðurlandamálunum og
Uppruni Finnlendinga alt annar
en norðurlandaþjóðanna.
Samt hjeldu Finnlendingar sig
mjög að Norðurlöndum meðan
þeir voru undir oki Rússa, og
var því likast sem að þeir væntu
helst hjálpar þaðan. En síðan
Finnland varð sjálfstætt ríki fyr-
ir 11 árum, hefir mjög kólnað
vináttan milli Finnlendinga og
cinkum Svía. Draga Finnlanding-
ar eklti dul á, að þeir vil ji g.jarn-
an losna við sænsk áhrif úr
iandinu og hefja hreinfinska
menningu til vegs og á ný. Mál-
in eru tvö í landinu, finskan,
sem öll alþýða talar og sænska,
sem mikið hefir verið töluð af
borgarbúum og mentamönnum.
Og sænslc áhrif hafa verið rík í
borgunum fram til þessa.
Undir oki rússnesku keisara-
stjórnarinnar voru Finnlending-
ar hrjáðir og kúgaðir. Og eins og
oft vill verða um þróttmiklar
þjóðir, sem þjást undir oki er-
lends valds, hafa Finnlendingar
í baráttu sinni drukkið í sig
frelsis- og sjálfstæðisþrá, sem nú
stjórnar athöfnum þeirra, og
knýr þá til stórdáða.
Bokrikof.
Hjer fer á eftir dálítið sögu-
brot, er sýnir við hvaða kjör
Finnlendingar áttu að búa á síð-
ustu árum rússnesku kúgunar-
innar og hvernig baráttunni var
hagað gegn ofríki hins volduga
rússneska ríkis.
Nikolai Ivanovitsj Bobrikof
varð landstjóri árið 1898. Hann
hafði fengið rússneskt liðsfor-
ingja uppeldi og vegna atorku-
semi, óbilgirni og harðneskju náð
æðstu metorðum herforingja.
Taldi rússneska stjórnin hann
því hentugan mann til þess að
ganga milli bols og höfuðs á allri
finskri þjóðernishreyfingu í stór-
hertogadæminu Finnlandi. Hann
varð hæstráðandi yfir Finnlandi
og Ijet einskis ófreistað til að
láta þjóðina finna að nú væri
komin röggsöm stjórn í landið. I
ræðu þeirri, er hann hjelt, þegar
hann tók við embættinu, mælti
hann þessi orð:
— Rússneslta rikið er ein ó-
endanleg heild, órjúfandi eign
keisarans, og finska þjóðin verð-
ur að sannfærast um, að henni
er hest að reyna ekki að rjúfa
þá heild.
Þetta var stefnuskrá Bohrikofs
og henni fylgdi hann trúlega.
Rússnesk tunga var lögskipuð
tunga í Finnlandi og varð að
nota hana á öll opinber brjef.
Alt varð að vera rússneskt, götu-
nafnaspjöldin og einkennisbún-
ingar ökumanna, hvað þá annað.
Landsrjettindi Finnlendinga voru
að vettugi virt. Undanfarið hafði
landsþingið komið saman þriðja
hvert ár, en nú skipaði Bobrikof
svo fyrir, að það skyldi koma
saman fjórða hvert ár. Sam-
komufrelsi og fjelagafrelsi var
afnumið, finski herinn uppleyst-
ur og sendur heim. Rússneskir
embættismenn voru voru settir
í finsk embætti og innan fimm
ára var Bobrikoff orðinn einvald-
ur í landinu. Hann setti fólk í
fangelsi án dóms og laga og
flutti aðra úr landi, til Síberíu.
Finsku lögreglunni var vikið frá,
en rússneskir hennenn skipaðir
i hennar stað.
Um miðjan júní 1904, fimtu-
daginn 16., þraut loks þolinmæði
Finnlendinga. Þann dag bar það
við, að ungur maður Eugen
Schaumann stóð og heið úti fyr-
ir dyrum þinghússins og þóttist
þurfa að hafa tal af manni, sem
hann ætti að hitta þarna, sam-
kvæmt umtali. Schaumann beið
lengi. Loks kom Bobrikoff land-
stjóri út og skaut Schaumann
hann þegar til hana. Bobrikof
sem þá var 65 ára að aldri, valt
steindauður niður þrepin. Schau-
mann beið ekki eftir rússnesku
varðmönnunum, sem komu
hlaupandi að, þegar þeir heyrðu
skotið, heldur miðaði byssunni
á brjóst sjer og var dáinn áður
cn nokkur gat varnað honum
þess að skjóta sig. Þessi atburð-
ur varð þess valdandi að rúss-
neska stjórnin slakaði talsvert á
klónni við Finnlendinga og eftir
það var aldrei heitt eins mikilli
lcúgun við þá, eins og áður.

IHnýhústorgiS í llelsingfors á timum Rússastjórnarinnar. Þar sjest lifvörS-
ur Bobrikofs, rússneskt riddaratið. Myndin er tekin, mcffan verið var að
flgtja lik Bobrikoffs burt.