Fálkinn - 06.07.1929, Qupperneq 6

6
F Á L K I N N
Það cru liðin um tuttugu ár
síðan Pjetur Jónsson kom í
fgrsta sinn heim hingað oq hjelt
liljómleika. í þá daga var við-
burðafærra í sönglífi Regkjavík-
ur en nií er, bærinn meira en
hclmingi mannfærri en nú, og
erlcndir sönggestir ekki farnir
að venja komur sínar hingað.
Það, stóð Ijómi af nafni Pjet-
urs i þá daga, en þrátt fgr-
ir þennan langa tima hefir
honum tekist að láta þann
Ijóma fara sívaxandi. —
Vegna anna hefir Pjet-
ur komið sjaldnar hing-
að til lands siðari árin
en framan af. Þannig
kom hann aldrei hinq-
að frá 1921 til 1927.
Og í fgrra kom hann
ekki. En nú er hann
kominn og hefir þegar
lagt bæi'nn undir sig.
— Aldrei hefir söngur
lians verið fegurri, til-
komumeiri og glæsilegri
en nú — Pjetur er enn
vaxandi i listinni. — —
Undanfarin fimm ár
hefir Pjetur verið aðal-
söngvari óperunnar í Brem-
en og getið sjer hinn ágæt-
asta orðstír, bæði þar og á
öðrum söngleikahúsum, þar
sem hann hefir sungið sem gest-
ur. En með haustinu fhjst hann
lil Berlínar og sgngur þar í söng-
leikjum í vetur en er þar ó-
bundnari en áður var og mun
því ferðast mikið og sgngja sem
gestur við. leikhús annara borga.
Ennfremur hefir komið til mála,
að liann fari vestur urr, haf
með þýskum söngflokki, scm
ráðinn er til að ferðast um
Bandaríkin í vetur og sýna þar
hclstu söngleiki Wagners. Ilefj-
ast þessar sýningar í Washing-
ton 5. janúar og standa gfir í
fjóra mánuði. En afráðið er það
ekki, því að á síðustu stundu
komu fram raddir um það, að
aðeins þýskir ríkisborgarar ættu
að. verða í förinni, en sem kunn-
Þessi mgnd er tekin á siðustu
lciksýningu Poul Reumerts í
„Tartuffe“. Var fögnuður áhorf-
enda eigi hvað minstur gfir þess-
ari sýningu. Á mgndinni sjást
ugt er liefir Pjetur ekki viljað
afsala sjer íslenskum rikisborg-
ararjetti, þrátt fgrir langdvalir
í Þýskalandi, og sýnir það hug
hans til ættjarðarinnar, því vit-
anlegt er, að hann hefir haft
margan baga af því að vera út-
lendingur i Þýskalandi.
í jólablaði Fálkans i vetur
sem leið voru mgndir af Pjctri
í nokkrum hlutverlcum, sem
hann ávalt er reiðubúinn til að
sgngja. Hefir hann um 40 aðal-
hlutverk ávalt á reiðum hönd-
um, alt stór hlutverk og i fræg-
um óperum. Um eitt skeið söng
hann aðallega Wagners-hlutverk
en brátt komust leikhúsin að
því, að hann var eigi síður vel
(frá vinstri til hægri): Brgnjólf-
ur Jóhannesson, Anna Borg, Poul
Rcumcrt, Soffía Iívaran, Valur
Gíslason og Arndis Björnsdóttir.
Myndin frá Lofti.
vigur á annað, t. d. itölsku ó-
perurnar. Iiann hefir aldrei
þurft að ganga á snið við nokk-
urt tenór-hlutverk en jafnan tek-
ið sömu snildartökunum á öllu
því, sem að lionum hefir borist.
Er sjaldgæft að söngvarar sjeu
jafn alhliða að þessu legti og
Pjctur er.
— — Það væri freistandi að
sýna lesendunum ágrip af
ummælum ýmsra frægustu
söngdómara Þýskalands
um hinn fræga landa
vorn, en þar er sá gall-
inn á, að ef bgrjað væri
á þvi, grði erfitt að
hætta. En þess má geta,
að þar er ekki slcor-
ið af neinu. Pjctur
er að áliti listdóm-
enda mestu hljómlist-
arþjóðarinnar íheimin-
um fullkominn söngv-
ari, sem legsir starf sitt
þannig af hendi, að
ekkert er hægt að setja
út á það. Og lengra cr
varla unt að lcomast. —
—- Þegar Pjetur lieldur
hljómleika fgrir islenska á-
hegrendur, fá þeir þm mið-
ur ekki tækifæri til að fglgj-
ast með list hans nema að
nokkru legti. Umhvcrfið er ekki
það rjetta. Við fáum að hcgra
brot úr leikjum, en okkur vant-
ar samhengið, við sjáum elcki
persónurnar í kringum söngvar-
ann og sjáum ekki leikinn, sem
fglgir söngnum. En Jjrátt fgrir
þetta er öllum unun að því að
njóta þess að hlusta á söngvar-
ann. Iivað mundi þá, ef við
sæjum hann og hegrðum í Iiinu
rjetta umhverfi?
Pjetur dvelst hjer eittlivað
fram eftir sumri og býst jafnvcl
við að ferðast um landið og
sgngja á noklcrum stöðum. Þeir
sem eiga von á honum munu
hlakka til samfundanna. Þeir
eiga von á góðu.
Myndin eftir Ólaf Magnússon.
Talmyndir.
Árið 1900 var aðeins eitt iitið kvik-
myndahús til í öllu Þýskalandi Menn
vita livað kvikmyndin er nú: hún er
orðin lieimsveldi, sem líklega liefir
haft meiri þýðing fyrir þjóðirnar en
flestar uppgötvanir aðrar. f ta:p 30
ár hefir saga liennar verið sífeld
þroskasaga; ávalt hefir liún eflst og
fullkomnast, lagl undir sig ný og ný
lönd.
En nú eru líkindi til, að þetta öfl-
uga menningartæki, sjc að verða und-
irorpið byltingu. Hljóömyndin er orð-
in svo fullkomin, að menn hafa
liennar full not. Hljóðframleiðslan er
miklu fullkomnari orðin en mynd-
in sjálf var, þegar kvikmyndir voru
fyrst sýndar í Reykjavík. Hugvits-
mennirnir hafa gert tæki, sem endur-
varpa öllum þeim hljóðum, scm lieyr-
ast í sambandi við atburðina, er
maður sjer gerast á myndinni. Þeg-
ar flugvjel sjest á tjaldinu lieyrist
þyturinn í hreyflinum, þegar liestur
lileypur heyrist liófaglamrið, þegar
barið er á dyr lieyrist höggið, og þvi
um likt. — Þessar endurbætur á kvik-
myndinni eru að sjálfsögðu til bóta
og efla vinsældir hennar.
En — eins og hægt er að endur-
varpa þessum hljóðum, eins er hægt
að skila aftur orðum leikendanna. M.
ö. o. það er hægt að sýna talandi leik-
rit á kvikmyndaliúsi. En þá ber að
þeim brunni, að mennirnir verða að
skilja það, sem talað er. — Menn hafa
t. d. ekkert gagn af franskri talmynd
hjer á landi og fáir af enskri. í stað
þess að vera alþjóðleg verður myndin
háð þeim takmörkum, að aðeins þeir,
sem tala sama málið og myndin er
leikin á, hafa liennar full not.
Að vísu er sagt, að gera megi texta
á ýmsum málum við sömu myndina,
en sú fullyrðing er mjög liæpin. Og
svo er annað. Leikendurnir sjálfir fá
aðra afstöðu en áður. Ýmsir fræg-
ustu kvikmyndaleikarar i Ameríku
geta til dæmis ekki talað lýtalausa
ensku. Mundi það ekki spilla leik
þeirra, er þeir finna til þess að þeir
hafa eklci vald á málinu, sem þeir
eiga að tala? Og i öðru lagi: Fjöldinn
af bestu kvikmyndaleikurum heimsins
hefir reynst algjörlega óhæfur til leik-
húsaleiks, vegna þess að þeir livorki
kunnu þær meginreglur um framburð
og setningameðferð, sem krafist er
þar. Kvikmyndafjelögin yrði þvi að
afla sjer nýrra leikenda, sem bæði
hefði kosti kvikmyndaleikarans og
leikhúsleikarans til að bera.
Og það sem mest er um vert er
þetta: Kvikmyndin verður að breyta
eðli, ef liún á að verða talandi. Bygg-
ing hennar verður alt önnur. Og sú
nýja tegund getur aldrei orðið eins
alþjóðleg eins og hin þögula kvik-
mynd. — —
Talmyndirnar, eða rjettara sagt
hljóðmyndir með vísnasöng, því veru-
leg talmynd með föstum samtölum er
varla komin til greina ennþá,. fara
sigurför um Ameríku og England. Það
er enski heimurinn og þær eru tekn-
ar fyrir enska heiminn. En ekki er
sjeð ennþá, hversu mikla framtíð þær
eiga fyrir höndum, jafnvel þar. En
þá fyrst reynir á, er enskar talandi
myndir eiga að fara að leita náðar
hjá þeim áheyrendum, sem ekki
kunna ensku.
En um hljóðmyndirnar — myndirn-
ar sem undirstrika og sltýra atburð-
ina sem gerast með því að endurvarpa
hljóðinu, sem gerist í sambandi við
þá — er alt öðru máli að gegna. Sú
uppgötvun verður eflaust til þess að
aulca á vinsældir kvikmyndinna. Og
sömuleiðis getur söngur í kvikmynd
orðið henni til bóta, jafnvel þó menn
skilji ekki textann sem sunginn er.
— — Nú er meiri hluti þeirra
mynda, sem gerðar eru i Ameriku,
hljóðmyndir. Og Bretar og Þjóðverjar
ganga á eftir. Sennilegt er að hljóð-
myndin sje mynd framtíðarinnar. En
framtið talmyndarinnar ætti i raun
rjettri að verða sú, að teknar væri upp
góðar leiksýningar frá bestu leikhús-
um hvers lands, og sýndar með tal-
mynd annarsstaðar í landinu. Kostn-
aður við slíka töku er lítill. Að minsta
kosti virðast engar horfur á, að smá-
þjóðirnar muni á nólægri tíð eiga
kost annara talmynda en slíkra, nema
þær vilji læra annara þjóða mál —
og glata sinu.
Gleraugnabúöin, Laugaveg 2, er ein-
aata gleraugnasjerverslun á fslandi, þar
sem eigandinn er sjerfraeBingur. Þar
veröa gleraugu mátuB meö nýtisku áhöld-
um, nákvaemt og ókeypis. t cð fullu
trausti getið þjer snúiO yöur til elsta og
þehtasta sjerfræðingsins: LAUGAVEG 2.
■■MSimi 2222. ■■■I