Fálkinn - 31.08.1929, Blaðsíða 15

FÁLKINN
15
**********************************
í nnnnTTÍ
*
*
*
♦
♦ *
*
LUKTIR t
bestu
heims-
markaðnum.
Ennfremur fyrirliggjandi »Berko«, »Lohmanns«
»Ecca«. — Margar gerðir.
Varahlutar fyrirliggjandi.
Vörur sendar um alt land gegn eftirkröfu.
*
* ..v.w..jv.uvL/ii\umiwjai« „■ aim.i" . *
♦ *
**********************************
Reiðhjólaverksmiðjan „Fálkinn“.
U M VÍÐA
VERÖLD.
L Ö G R E G L A
Maður eða kona? verður manni á
að spyrja sjálfa sig, við að horfa á
l>essa mynd. Það er kona, en frekar
karlmannlcg kona. — Samt sem áð-
ur ber hún frakkan sinn og liáu
stígvjelin — i mótsetningu við „Bark-
cr ofursta“, með fylsta rjetti, þvi hún
w- „yfirmaður“ kvenlögregluliðsins i
London — og lieitir miss xtilen. —
Við skulum vona, að það líði mörg
Ar þangað til Reykvíkingar þurfi að
horfa uppá önnur eins ósköp á strœt-
um horgarinnar.
blaðamenska rómverja
Flestir munu halda að blaðamenska
sje tiltölulega ný í heiminum og að
niinsta kosti töluvert yngri cn prent-
listin. En svo er þó ekki. Á blóma-
tima hinna fornu Rómverja kvað þó
nokkuð að blaðamensku þar. Að
vísu voru blöðin skrifuð, og varð að
skrifa hvert eintak fyrir sig, því
fjölritun þektist ekki. En skriftirnar
voru ódýrar, því þrælar voru látnir
unnast það verk að mestu leyti. Blöð-
m voru stutt en komu hinsvegar út i
allmiklum eintakafjölda. Vikublaðið
„Coinentaria rerurn urbanorum“, sem
var afritað af 300 frelsingjum kom
t. d. út í 10.500 eintökum.
Elsta blað Rómverja hjet „Acta
Publica"; var það einskonar „Lög-
birtingablað“ sem flutti opinberar
stjórnarvaldalilkynningar. Fyrsta dag-
blaðið hjet „Acta diurna“; flutti það
nðeins þingfrjettir i fyrstu, en fór
siðan að flytja aðrar frjettir. Julius
Cæsar Ijet stækka þetta blað að mikl-
nn> mun. Komst þá furðanlega mikið
dagblaðasnið á það. Það flutti leið-
ara um stjórnmál, sem vitanlega á-
valt var ritaður í anda ráðandi
stjórnar. Þar voru frjettir viðsvegar
að úr ríkinu og frjettir af lieldra
fólki. Þegar siðspilling fór að færast
í vöxt i Róm, sagði blaðið itarlega
frá þvi, ekki sist hjónaskilnaðar-
málum og hneykslismálum. Segir
spekingurinn Seneca á einum stað í
riturn sinum: „Enginn dagur líður
svo, að „Acta diurna" segi ekki frá
nýjum hjónaskilnaði“.
Einstakir ráðandi menn og stjórn-
arvöldin notuðu blaðið óspart til þess
að rægja óvini sina og gera þeim
mislta. Þegar Tiberíus keisari vildi
koma einhverjum óvini sínum fyrir
kattarnef til þess að ná undir sig
eignum lians, hafði liann þann sið að
skrifa skammargrein um sjálfan sig
undir nafni viðkomandi manns og
kæra liann svo fyrir svik við keisar-
ann og gera eignir hans upptækar. —
Og þegar Commodus keisari sýndi
fimi sína i skylmingum á leikhús-
inu, Ijet liann blaðið flytja væmnar
lofgreinar um iþróttaafrek sin.
Það er kunnugt, að Cicero las Acta
diurna að staðaldri. Þegar hann
dvaldi utan borgarinnar ljet hann
senda sjer blaðið. Og Tacitus sagna-
ritari hefir víða notað blaðið sem
lieimild.
Blaðamenn voru i allmiklu áliti í
Róm. Aðalritstjórinn hafði sjer við
hlið flokk blaðamanna og frjetta-
snata, sem gengu um stræti borgar-
innar og á baðstaðina til þess að
safna frjettum. Ennfremur hafði
blaðið frjettaritara i fjarlægum hjer-
uðum. Blaðamennirnir voru allir
frjálsir menn og höfðu allgóð laun,
en afritararnir voru allir þrælar eða
frelsingjar. í lagabálki Theodosiusar
kei.sara kemur fyrst fyrir orðið
diurnus i merkingunni blaðamaður.
Og í lagabálki Justinians eru talin
upp forrjettindi þau, er blöðin liafi.
Þar er einnig öllum embættismönn-
um ríkisins bannað að gefa sig að
blaðamensku. Eru þetta elstu ldaða-
útgáfulög i heimi.
Blöðin voru keypt víðsvegar um hið
mikla rómverska ríki og alls ekki
notuð til auglýsinga. En eigi að siður
kunnu Rómverjar að meta gildi aug-
lýsinganna. Á veggjum gömlu hús-
anna, sem grafin hafa verið upp í
Pompeii hafa fundist stórar auglýs-
ingar.
“ D O L L Y L I T L A ”
í FAN GELSINU
„Dolly litla“ er alveg nýlega slopp-
in úr liegningarliúsinu i London.
Hvað liún liafði gert fyrir sjer, vit-
um vjer ekki, en það atriði hefir
heldur ekki nokkra þýðingu i sög-
unni, scm vjer nú ætlum að segja.
Vjer getum látið liennar fyrra liferni
livila í friði.
En Dolly er engin hversdags-
manneskja. Þessvcgna liafa flest blöð
Bretlands getið hennar, eftir að hún
var látin laus. Og í fangelsinu, þar
sem hún var, er fólkið afarfegið því
að hafa losnað við Dolly. Eigi vegna
þess að Dolly hafi verið óeirðargjörn
og erfiður fangi. Alveg gagnstætt, hún
var ætið glöð og kát, og engum vand-
kvæðum bundið að gera lienni til
hæfis. En samt sem áður var crfitt að
halda henni i fangelsinu. Hún var
nefnilega altof stór. Dolly er sem sje
meðal allra stærstu kvcnmanna í
lieiminum. —
Við skuluin nú láta hana sjálfa
segja frá. Hún liefir nfl. ritað marg-
ar ritgerðir um veru sina i „steinin-
um“ og það erfiði, sem hún olli
þjónustufólkinu. En áður en vjer gef-
um henni orðið, er best að geta þess
að Dolly er rúmlega 6 feta há og 1,6
meter gild uin brjóstið, og mjaðm-
irnar eftir þvi.
„Þegar átti að koma mjer fyrir í
„steininum", slirifar Dolly, „komst jeg
ekki inn um dyrnar á fangavagnin-
um, sem átti að flytja mig þangað.
Jeg varð að fara fólgangandi. Þegar
þangað lcom átti hegningarhúsið enga
vog nógu stóra til þess að unt væri
að vega mig. Siðan átti að mæla mig,
en ekkert málband var til nógu langt.
Engin föt voru nógu stór og fanga-
vörðurinn varð að panta sjerstök föt
handa mjer.
Fangaklefinn var svo Iitill að ég
gat ekki snúið mjer við inni í hon-
um. Þeir urðu að rifa vegginn milli
tveggja klefa og koma mjer þar fyrir.
Það allra versta var þó að ég át þá
alvcg út á húsgang. Eg var vön þvi
að byrja daginn með 6 eggjum og
jafnmörgum sneiðum af fleski og auð-
vitað iniklu af brauði. Jeg hefi marg-
sinnis borðað heila steik alein. En
injer var ekki skamtað meira á einni
viku i fangelsinu, en það sem jeg var
vön að borða á einum degi annars.
Jeg var þvi æfinlega soltin og ljett-
ist mikið. Einn dag setti jeg i mig
kjark og sagði við' fangavörðinn:
„Gefið þjer mjer meiri raat, annars
Ennþá
er ekki of seint að bregða
sjer burt úr bænum í smærri
eða stærri ferðir, — takið
Nesti
með frá okkur, — það verður
notadrýgst.
Kaupið þaö besta.
Nankinsföt
með þessu alviðurkenda
er trygging fyrir hald-
góðum og velsniðnum
slitfötum.
legg jcg yður hjer á gólfið og sest
svo ofan á yður!“
Fangavörðurinn varð alveg dauð-
hræddur — og gaf skipun uin að
mjer skyldi skamtað meira i næsta
mál“.
Dolly var dýrasti fangi, sem ver-
ið hefir i steininum i Eondon. En
nú er hún aftur frjáls ferða sinna
— og byrjar nú sjálfsagt daginn með
þvi að borða 6 egg og 6 sneiðar af
fleski. —