Fálkinn - 26.07.1930, Blaðsíða 3

F A L K I N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Framkvœmiiasl/.: Svavar Hjaltested.
AOalskrifstofa:
Bankastræti 3, Reykjavík. Simi 2210.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1—7.
Skrifstofa i Oslo:
Anton Schjöthsgade 14.
BlaÖiS kemur út hvern laugardag.
Askriftarverð er kr. 1.70 á mánuði;
kr. 5.00 á ársfjórðungi og 20 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftir greiðist fyrirfram.
AuglýsingaverS: 20 aura millimeter
Herbertsprent, Bankastræti 3.
Skraddaraþankar.
Margir vilja láta bera virðingu fyr-
le sjer, án þess að muna eftir því,
að bera nægilega mikla virðingu fyr-
ir öðrum. En enginn getur með sann-
girni vænst þess að hljóta virðingu
íinnarra, ef hann ber fyrirlitningu
iyrir meðbræðrum sínum. Mennirnir
bná að vera virtir og heiðraðir, af
þvi að þeir finna, hversu mikinn
hagnað það hefir í för með sjer. En
það er hinn mesti misskilningur að
halda, að menn vaxi af þvi að niðra
öðrum. í raun og veru eru allir meira
eða minna keppinautar í lifsbarátt-
Unni, og menn gæta þess ekki alt af,
nð um leið og þeir niðra keppinaut
sínum niðra þeir sjálfum sjer líka. Við
getum tekið dæmi af mönnum, sem
keppa um sömu stöðu eða flokkum
sem keppa um völdin.
Hvergi hættir meira við fyrirlitn-
ingu fyrir skoðunum annara, en ein-
ttiitt hjá pólitiskum andstæðingum,
°g er því hvergi jafnáríðandi sem
Þar að gæta sanngirni í dómum og
bera virðingu fyrir þvi, sem vel er
gert og vel viljað, þótt andstæðing-
Ur eigi í hlut. Þegar einliver heldur
svo á sinu máli, að það vekur mót-
bygð góðra manna, fyrir ofsa sakir
eða ósanngirni sjálfs hans, óvandaðs
vitháttar og stóryrða, hlýtur hann að
baka sjer fyrirlitningu, en ekki virð-
ingu manna, og verður þannig sjálf-
um sjer verstur. Hann fer á mis við
Þann mikla hagnað, sem það hefir
í för með sjer að vekja virðingu og
traust hjá öðrum. Öll fyrirhöfnin ber
Því neikvæðan árangur og vopnin
snúast i hendi hans.
Venjulega stafar slikt af þvi, að
málatilbúnaðurinn hefir verið rang-
ur frá upphafi. í stað þess að berj-
ast einungis á þeim grundvelli, að
um nauðsynjamál sje að ræða, sem
orðið geti til almennra heilla ,byrja
tttenn oft að ráðast á einstaka menn
eða stofnanir, er þeir halda, að geti
orðið þeim Þrándur í Götu og beina
árásum sinum að þeim. Á þann hátt
fmrist viðureignin á rangan vett-
Vang. Hið rjetta virðist vera að láta
beilbrigð og skynsamleg rök fylgja
áhugamáli sínu úr hlaði. Ef manni
tekst að vekja almennan áhuga fyrir
niálinu á þann hátt og sýna þannig
Ham á nauðsyn þess, mun svo fara
allar hindranir verða að víkja
ttf vegi af sjálfu sjer að lokum. En
sá, sem þannig berst hlýtur að laun-
ttfn heiður og virðingu meðbræðra
sinna — hvort sem hann sigrar eða
tapar.
Hestaatið á Þingvöllum.
Myndir.
----x---
Ríkarður Jónsson: Myndir.
Aðalsteinn Sigmundsson sá
um útgáfuna. Reykjavík 1930.
Fjelagsprentsmiðjan.
Verk myndlistarinnar eru fædd
með sömu ósköpum og mennirnir,
að ekki er til nema eitt eintak af
hverju þeirra, svo að koma verður
í sömu stofu til að njóta þess. Nokk-
ur bót í máli eru ljósmyndir, sem
geta orðið almenningseign, þó að
aldrei sjeu þær nema svipur hjá
sjón. Besta hugmynd gefa þó slíkar
eftirmyndir um verk myndhöggvara,
skurðlist og teikningar, því að þær
myndir eru hvort sem er einlitar.
Má j)vi fagna því að farið er að gefa
út myndir af ’-erkum myndhöggvara
vorra. Myndir Einars Jónssonar
komu fyrst, svo sem vera átti, og
hafa þær glatt margan mann. Og
nú er hjer komin vel gerð bók með
myndum af nokkrum helstu verkum
Ríkarðs Jónssonar. Hefir Aðalsteinn
Sigmundsson verið forgöngumaður
útgáfunnar og sjeð um hana og á
hann þökk fyrir. Hefir hann ritað
stuttan inngang, en skrá yfir mynd-
irnar á sænsku, ensku, þýsku og
íslensku fylgir bókinni. 1 verkum
Ríkarðs myndi erfitl að draga landa-
mæri listar og iðnar, og er það frem-
ur sagt til Iofs en lasts. Hann hefir
lengst af unnið fyrir sjer og sínum
með skurðlist sinni og hefir hag-
leikur hans frá öndverðu verið frá-
bær. Marga gripi hefir hann smíðað,
sem eru listaverk i sinni röð og flest-
ir mundu kjósa að eiga, ef þeir ættu
þess kost, og sýnir bókin marga
þeirra og þó hvergi nærri alt hið
besta. Kjósa myndi jeg mjer fyrst
biskupsstólinn, öndvegisstólinn,
vegghylluna neðan á aukatitilbláð-
inu og bókhilluna 68 í hinum svip-
hreina fasta og jafnvæga íslenska
stíl. Þættist jeg þá eiga.sitt af hverju.
Hin hiýðna og haga hönd Ríkarðs
hefir ekki komið honum siður að
haldi við myndir þær hinar mörgu,
er hann hefir gert af samtíðarmönn-
um síniim, og þar hefir hann, að jeg
hygg, náð hæst í list sinni. í þeim
myndum er yfirlætislaus trúmenska.
Þá af þessum mönnum, er jeg hefi
kynst, finst mjer jeg finna þarna eins
og jeg þekti þá. Þeir eru „lifandi“,
myndirnar gefa blæinn, sem þeim
fylgdi, sálina í svipnum — i jafn-
vægi, sem ekki þreytir, hve lengi
sern maður hefir myndirnar fyrir
sjer. Jeg tek til dæmis myndina af
Steingrími Thorsteinsson, sem jeg
hefi haft i stofunni minni síðan hún
varð til. Mjer finst hún altaf jafn
sönn og mjer þykir jafnvænt um
hana nú eins og fyrst. En jeg gæti
eins vel nefnt myndirnar af Stefáni
Eiríkssyni, Andrjesi Fjeldsted á Hvít-
árvöllum, Jóni Iírabbe, Bjarna frá
Vogi og konu hans, Jóni prófasti á
Stafafelli og fl., sem jeg kynni ekki
að kjósa öðruvísi en þær eru. Jeg
hefi ekki þekt „Djáknann á Djúpa-
vogi“ nje „Viðsjál“ í holdinu, en
mjer finst þeir vera gamlir kunn-
ingjar, og ef jeg hitti þá í öðru lífi,
þá býst jeg við að sálin í þeim verði
eitlhvað áþekk því, sem Ríkarður
hefir sýnt mjer í svip. — Af teikn-
ingunum i bókinni þykir mjer vænst
um myndirnar af frú Eiisabet á
Hallormsstað, austfirsku stúlkuna og
Dr. Sigfús Blöndal.
Með þessum fáu linum vildi jeg
uðeins þakka fyrir bókina og benda
mönnum á hana. Veit jeg, að margir
muni hafa ánægju af henni.
10. júlí 1930.
G. F.
Ýmsum er illa við að ungt kven-
fólk taki þátt í fegurðarsamkepni og
telja það síst vel viðeigandi. 1 Eng-
Myndin, sem hjer er sýnd af hesta-
ati, er tekin í Bolabás, af foluin þeim
sem þar áttust við. Eins og sjá má
á myndinni eru hestarnir að rísa
upp til atlögu, en ekki farnir að
bítast, en stilling sú, sem þeir eru
í er það fögur, að hún verður að
koma fyrir almenningssjónir.
Það hafa verið skiftar skoðanir
manna um hestaat þetta, frá þvi i
vetur , að það frjettist, að á Alþing-
ishátiðinni yrði sýnt hestaat. Þeir,
sem vildu kenna sig við dýravernd-
un voru því mótfallnir, og aðrir
töldu það óguðlegt og ósamboðið
kristnum mönnum. Sögðu að hesta-
öt hefðu ekki átt sjer stað siöan
kristni var hjer viðlekin, en það
er ekki rjett, hestaöt voru oft háð
hjer eftir það. (síðast 1623).
Gamalt máltæki segir: „Það er
vandratað meðalhófið". Og af þvi
jeg hafði það hugfast þá eg kom með
folana í Bolabás í sumar, duldist
mjer eklci að hvorki jeg nje folarn-
ir mundu gera það sem öllum likaði,
enda kom það á daginn. Þar voru
menn, sem heimtuðu að sjá folana
bitast og berjast svo þeir yrðu flak-
andi í sárum og blóði drifnir, og
töldu alt annað kák og hjegóma.
Þar voru aðrir sem mótmæltu atinu,
og töldu það glæpsamlegt og á móti
guðs og manna lögum.
Sanngjarnir menn hljóta þvi að
sjá, að jeg átti í vök að verjast, og
fyrir mig var því vandratað meðal-
hófið. Jeg tók því það ráð, að
knýja folana lítið fram, en láta þá
sem mest eigast við eftir eigin geð-
þótta. Mörg af áhlaupunum sem fol-
landi hafa menn tekið upp á þvi að
efna til fegurðarsamkepni fyrir gaml-
ar konur og fór liin fyrsta samkepni
í þessari grein fram í Nottingham.
Þáttakendurnir voru allir yfir sex-
lugt og fegurðardrotningin í þessari
samkepni varð kona, sem er 82 ára
að aldri. Hún er ekkja og heitir Maria
White og á heima i Walkersstreet í
Nottingham.
----x-----
Þýska fjelagið Lufthansa, voldug-
asta samgöngumálaflugfjelag í heimi
gerir afar strangar kröfur til flug-
manna sinna, jieirra er það vili trúa
fyrir lífi og limum farþega. Meðal
annars verða flugmennirnir að geta
flogið blindandi. Fer þessi prófvaun
fram á þann hátt, að sá, sem próf-
aður er, er látinn vera i klefa, sem
ekkert sjest út um gluggana á. Hefir
hann þar stjórntækin, hæðarmæli og
kompás. í vjelinni eru önnur stýris-
tæki, sem prófdómandinn hefir sljórn
á. Sá, scm prófaður er, á nú að sýna,
að hann geti stjórnað vjelinni rjett
þó hann sjái ekkert út frá sjer. Er
arnir gerðu voru prýðisfalleg, en
lýstu ekki mikilli grimd.
Það er talið ljótt af glímumönn-
um að sýna fautaskap i glimu; eins
tel jeg ljótt, að etja graðhestum það
mikið saman, að þeir rífi og berji
hver annan til stórskemda.
Til þess að unun sje að horfa á
hestaöt þurfa hestarnir að vera sem
jafnastir, því þá rísa þeir mest upp,
en sjeu þeir ójafnir, rennur sá, sem
er minni máttar og leitast aðeins
við að berja með afturfótunum og
er það ljót sjón. — Hjer tala jeg
af reynslu, því jeg varð fyrir fola
af því tagi i vetur.
Hefði jeg haft þann fola á atinu
í Bolabás mundi hann hafa orðið
þar mörgum manninum skeinuhætt-
ur, þvi svo tróðst fólkið að folagirð-
ingunni, en hún var ekki þann veg
gjörð, að hún þyldi stór og tið högg.
Það er enginn vandi, að fá grað-
hesta til að bítast og berjast, til þess
þarf ekki annað en hafa hryssur ná-
lægt, eða berja folana, þá stendur
ekki á því, að þeir sýni grimd, en
þá er leikurinn orðinn ljótur. Fall-
egt at getur aðeins fengist með þvi
að æfa jafna fola saman, þvi þá
fyrst sýna þeir list en ekki grimd.
En til þess, að það megi takast þarf
að velja úr mörgum folum, og hafa
hentugt svæði til að æfa þá á, þá
getur leikurinn vakið aðdáun hjá
sæmilega vitibornum áhorfendum.
Hvort þetta verður síðasta ht,
sein háð verður hjer á lanJi, skal
jeg ekki leiða getur að, en hins-
vegar tel jeg þau holla hesta íþrótt.
Dan. Danielsson.
flugmönnum auðvitað iiauðsvnlegt
að fá góða æfingu í þossu, þvi að
oft kemur það fyrir, að þeir lenda
i þoku eða svarta myrkri og hafa
ckkert að fara eftir ncma mælitæki
flugvjelarinnar.
Sálfræðingur einn og liuglesari, dr.
Thomas hefir nýlega gert það sjald-
gæfa verk í fyrirlestrarsal einum i
Austurríki að dáleiða 130 manus sam-
tímis. Notaði dr. Thomas aðeíns mátt
raddar sinnar til þessa. Dr. Thoinas
segir, að sje ekki nauðsynlegt að
horfa á mann lil þess að dáleiða
hann og sannaði hann þetta á fyr-
nefndum fyrirlestri, með þvi að lála
binda fyrir augun á sjer og snúa
siðan baki við áheyrendum sinum —
og dáleiða þá alla svo rækdega, að
þeir voru allir á lians valdi. Meðal
annars taldi hannn þeim öllum trú
um, að þeir hefðu allir snætt kvöld-
verð meðan þeir voru hjá honuin á
fyrirlestrinum.
-----x-----