Fálkinn - 07.02.1941, Blaðsíða 8

8
F Á L K I N N
U ELMER stórkaupmaður
A grýtli lieyrnartólinu á gafi-
alinn. Hann var sótrauður af
reiði og svalaði sjer á fúkyrð-
um, sem ekki verða höfð eftir á
prenti. Ef einliver hefði heyrt
samtalið í símanum, mundi
hann hafa furðað sig á ofsanum
í stórkaupmanninum.
Það var ungur maður, sem
hafði hringt til hans. Eftir ölln
að dæma hæjverskur, ungur
maður. Hann hafði þægilega
rödd og talaði fágað mál. Sagð-
Smásaga zííir
L. JOHNSEN
„Þvaður! Ástfangin — hvaða
hölvað bull! Nú veistu hvað á
spítunni hangir og hvað þú átt
að gera.“
Sonurinn stóð upp. „Jeg hefi
ekkert út á Elsu að setja — Það
er öðru nær. Jeg' hefi ekkert á
móti að giftast henni. En jeg
ber elcki neina ábyrgð á að það
takist. Hversvegna hefir þú
ekki sagt mjer frá þessu fyr en
núna? — Og hversvegna ljestu
hana fara til Larkollen? Reyndu
ekki að skella allri skuldinni á
ist heita Aage Kvale og vera
húsameistari. 1 fáum orðum
sagði liann stórkaupmanninum,
að hann liafði trúlofast bróður-
dóttur hans, Elsu Helmer, sem
um þessar mundir var stödd
hjá foreldrum piltsins á Heið-
mörk. Þetta var alt og sumt og
það virtist ekki ástæða til áð
ganga af göflunum útaf því.
Elsa Helrner hafði mist móð-
ur sína kornung og þegar hún
var um fermingu misti hún föð-
ur sinn líka. Fór hún þá til föð-
urbróður síns, Helmers stór-
kaupmanns og var hann fjár-
haldsmaður hennar.
Árin liðu. Nú var hún að
verða 18 ára og átti nú sjálf að
taka við fjárráðum sínum i
. samráði við stórkaupmanninn,
sem vax-ð meðráðamaður henn-
ar.
Elsa treysti frænda sínum.
Hann var nánasti ættingi henn-
ar. Einkabróðir föður hennar.
Hana grunaði elcki, að stór-
kaupmannsheitið faldi ýiniskonar
brall og athafnir, sem þoldu illa
dagsbirtuna, og að eignir hans
höfðu tapast eða voru hundnar
í allskonar áhættusömu bralli.
Þessvegna kom Helmer það
illa, ef Elsa giftist á næstunni
og fengi mann, sem tæki við
fjári’áðum hennar. Ef glöggur
. fjesýslunxaður ætti að atliuga
ráðsmensku Helmei-s, þá . . . .
liann vildi ekki hugsa þá liugs-
un til enda.
Helmer stórkaupmaður ljet
eins og grimmur hundui-. Allir
sem urðu á vegi hans urðu að
kenna á honum, fi-á sendlinum
til skrifstofustjórans. Loks tók
hann hatt sinn og fi-akka og
rauk út.
Hann fann þann sem hann
leitaði að, þar sem hann bjóst
við að finna liann — i klúbbn-
um.
Sonur hans varð undrandi, er
lxann sá hve gamla manninum
var mikið niðri fyrir. „Slæmar
frjettir?“ spurði liann. „Fáðu
þjer sjúss, — þá birtir yfir til-
verunni.“
„Jeg hefi engan tínja í slúð-
ur,“ svaraði faðirinn afundinn.
„Komdu með mjer undir eins,
jeg þarf að tala við þig.“
Sonurinn sá að eitthvað sjer-
stakt var á seiði. Þessvegna stóð
hann upp orðalaust, tók hattinn
og frakkann og fór með föður
sínum.
Þeir töluðu vaila orð saman í
bifi-eiðinni. Sonurinn beið þess
að íaðirinn leysti frá skjóðunni,
en faðirinn mælti ekki orð. Son-
ui’in sá, á rákunum kringum
munninn á gamla manninum,
að eitthvað alvarlegt var um að
vera í dag. Þessvegna áleit hann
rjettast að halda sjer saman og
ixíða átekta.
Þeir settust inn í stofu gamla
mannsins. Hann kveikti sjer í
vindli en sonurinn í sigarettu.
En gamla manninum virtist
ekki vera nein fróun í tóbak-
inu. „ÓþveiTÍ!" urraði hann og
fleygði vindlinum í öskubakk-
ann og andlitið var eins og úr-
synningsjel.
„Hefir eitthvað komið fyrir
Þig r
Sonurinn leit varlega á föð-
ur sinn. Hann var sjálfur eng-
inn sakleysisengill, en i dag
fanst honum vissara að tala
varlega.
„Komið fyrir! Sagðirðu —
komið fyrir? Fjandinn er laus,
skal jeg segja þjer. Þelta fer alt
til helvítis! Hvernig átti maður
annars við öðru að búast, þegar
maður á annað eins erkinaut og
þig fyrir son.“ ■
„Jeg skil ekki livað þú ert að
fara.“
„Skilur ekki?“ sagði gamli
maðurin æstiu’. „Skilur ekki —
]>að er einmitt mergurinn máls-
ins. Þú skilur ekki neitt! Jeg
liefi látið það gott heita að þú
drekkir og Svallir og vinnir ekki
æi’leg't handarvik. Jeg hefí sjeð
i gegnum fingur við þig, þrátt
fyi’ir alt stelpufai’ganið, en einu
hefði jeg þó húist við af þjer.“
„Biiist við . . hvað var það?“
„Hvernig er þaö með liana
Elsu og þig. Ei’uð þið trúlofuð?“
Syninum ljetti auðsjáanlega.
„Nú, Elsu. þessari trúlofun ligg-
ur ekkert á. Jeg skal verða fljót-
ur að ná í stelpuna, þegar þar
að kemur. En það er of snemt
að hugsa unx trúlofun og lijóna-
band ennþá. Maður verður að
fá að skemta sjer meðan maður
er ungur.“ •
„Jeg heíd þú hafir skemt þjer
nóg. Þú hefir skemt þjer þangað
til alt var orðið of seint. Það
er of seint, piltur. Of seint! Skil-
urðu það? Elsa er trúlofuð.“
„Hvað segirðu — ti’úlofuð?
Nú jæja. Jeg lield það sje þá
hægur vandinn, að ná í ein-
hverja aðra.“
„Aðra? Hefi jeg ekki sagt
])jer það aftur og aftur. Þú vei’ð
ur að ná í Elsu, þú mátt ekki
sleppa af henni. Jeg hefi sagt
þjer þetta hvað eftir annað, og
þú hefir lofað því.
Veistu livaða klípu þú liefir
komið mjer í. Undir eins og mað-
ur Elsu heimtar af mjer reikn-
ingsskilin, og það gerir hann
heldur fyr en seinna, þá er jeg
gjaldþrota maður og tugthúslim-
iir. Og þá getur þú ekki þjórað
og legið í leti lengur, þá ferð
þú á sveitina og hann faðir
þinn í ,svartholið.“
„Hvað ertu að segja? Svart-
holið?“
„Já, einmitt. Svai'tholið, lags-
maðui'. Þú liefir oi’ðið mjer dýr
sonur.“
„Jeg botna ekkert í ....“
„Nei, þú botnar aldrei í
neinu. En hlustaðu nú á, hvað
þú átt að gera og lxlvað þú verð-
ur að gera.“
„Þú vei’ður að ná í Elsu frá
þessum strák, hvað sem það
kostar. Þú verður að spilla þess-
ari trúlofun, hvað sem það kost-
ar. Skilur þú mig?“
„Jeg skal reyna.“
„Reyna! Hjer er ekki að tala
um að reyna. Þú verður að gera
það. Það má ekki mistakast.“
„En ef Elsa er nú ófáanleg?
Ef hún er ástfangin af mann-
inum?“
mlg, þú berð sjálfur mest á-
byrgðina. Jeg skal gera það sem
jeg get, en ef það tekst ekki,
þá vprður þú sjálfur að taka
afleiðingunum.“
Það slumaði dálitið í gainla
manninum við þetta. „Jeg hefi
sjálfur hagað mjer eins og
flón,“ sagði hann. Jeg treysti
þjer of vel. En eittlivað ælti
okkur að verða ágengt, ef við
heitum slægðinni.“
„Hvað eigum við þá að gera?“
„Að koma hjónabandinu fyr-
ir kattarnef. Þessi drjóli, þessi
Kvale, hefix- sjálfsagt sínar
veiku hliðar. Hver hefir ekki
veikar hliðar? En jeg læt þig'
um, að finna þær. Við verðum
að taka vinsamlega á móti hon-
um og láta liann ekki gruna
neitt. Og svo tölcum við i taum-
ana þegar tækifærið gefst.“
Helmer stórkaupmaður ög
Kvale húsameistari lxöfðu dval-
ið meira en viku í fjallakofa
stórkaupixiannsins við Bjóx-vatn.
Elsa og Helrner yngri voru
inni í borginni. Helmer yngri
átti að stjói’na verzluninni með-
an gamli maðurinn væri fjar-
verandi, og Elsa hafði oi’ðið að
lofa frænda sínum, að annast
iim liúsið og „hafa gál á drengn-
um.“
Ilelmer yngri mundi enn
skilnaðaroi’ð föður síns. „Nú
lieldur þú vel á spilunum, með-
an við erum í burtu. Þessi trú-
lofun verður að fara út um
þúfur.“
Skýi’slur sonárins gáfu ekki
miklar vonir. Faðir lians hafði
fengið tvö brjef frá lionum, en
innihaldið var sorglegt. Elsa
hafði hlegið upp i opið geðið á
honum þegar hann reyni að
leika hlutverk vonsvikins biðils,
og milli liláturkastanna hafði
hún liúað honum fyrir því, að
hann væri síðasti maðurinn,
sem sjer ytti í hug að giftast.
„Þú er enginn maður!“ liafði
hún vei’ið svo liarðbrjósta að
segja. „Þú ert ekkert annað en
dáðlaus letimagi, sem aldi’ei