Fálkinn - 25.04.1941, Blaðsíða 5

F Á L K 1 N N
0
0
Norömenn berjast enn. Þetta eru norskir hermenn við eefinffar í Englandi.
Renthe-Finck, sendiherra Þjóðverja í Kaupmannahöfn, sem lagði úrslita-
kostina fyrir dönsku stjórnina.
þýsku umboSsmenn, sem áttu að taka
við völdum í Noregi, og frá því
klukkan 3 um nóttina hafði þýski
sendiherrann, dr. Braiier staðið niðri
á hryggju ásamt starfsfólki sínu og
úrvalsliði Qvislings, til þess að taka
á móti nýju húsbændunum. Sú bið
varð löng, því að skekkja kom á
ferðaáætlunina við það, að „Blúcher“
var skotin i kaf. En þó að ekki gengi
alt eftir því sem áformað hafði ver-
ið með „Blúcher“ skeikaði hertöku-
áætluninni samt ekki. Stórar þýskar
flugvjelasveitir, bæði herflugvjelar
og flutningavjelar, lentu á flugvell-
inum á Fornebu, fyrir utan Osló,
og tóku völlinn mótstöðulítið. Og
innan skannns komu þýskar vjela-
liersveitir til Osló, sem settar höfðu
verið í land í hafnarbæjunum niður
með Oslófirði, og brunuðu síðasta
áfangann í bifreiðum sínum. Þarna
var sama leiftursóknin og síðar varð
í Hollandi, Belgíu og Fraklilandi.
Það voru 4000 manns, sem komu
þrammandi inn Drammesvejen í Osló
fyrir miðjan dag þ. 9. apríl og tóku
borgina. Þar var engin mótstaða.
Stjórnin var flúin og ætlaði nú að
reyna að búast til varnar fyrir norð-
an Osló. En sú vörn varð minni en
gera hefði mátt ráð fyrir, m. a. af
því, að vopnakvaðning stjórnarinn-
ar snemma um morguninn var aftur-
kölluð með nýrri skipan gegnum
útvarpið, sem gefin var út í nafni
norsku stjórnarinnar. Sú tilkynning
var fölsuð.
Líkt því sem nú hefir verið frá
skýrt um Osló var innrásin í hina
aðra stærri bæi Noregs. í Kristians-
sand sigldu herskipin inn undir
frönskum fána, til þess að villa á
sjer heimildir. Þar var þ& herskipið
„Karlsruhe" skotið niður af noííku
strandvarnarskipi og önnur skip
löskuðust. Virki bæjarins, á Odder-
öya sýndi nokkra mótspyrnu, en þar
var flugumaður innanborðs, sem gerði
virkið inikið til óstarfhæft með^því
að skera sundur rafleiðslutaugar, svo
að ekki var hægt að nota lyftu þá,
sem fluttu fallbyssuskotin neðan úr
liergagnahellinum að fallbyssunum.
Þetta gerræði komst upp og maður-
inn fjekk makleg málagjöld. En virkis
höfuðsmaðurinn stytti sjer aldur
þennan sama dag, og kvaðst eigi
vilja lifa við þá smán, að hafa „alið
nöðru (landráðamanninn) við brjóst
sjer“. Þýsku skipin skutu á borgina
og skemdu eða skutu i rúst 12—15
liús og turninn af hinni veglegu
dómkirkju staðarins. Eftir hádegið
voru Þjóðverjar búnir að ná bænum
á sitt vald. Og þennan sama dag
voru þeir orðnir ráðandi i flestum
þeim hafnarbæjum, sem þeir höfðu
ætlað sjer að taka, hvort sem Norð-
mönnum líkaði betur eða ver. Jafn-
vel flotalægi Norðmanna, í Horten
við Oslófjörð komst á vald Þjóð-
verja þennan dag.
Nú víkur sögunni til stjórnarinn-
ar. Hún flýði þegar um morguninn
frá Osló ásamt þingmönnum, sem
Þýska flutningaskipið ,,Altmark" liggur strandað i Jössingfirði á Rogalandi.
til náðist, ýmist í bifreiðmn eða með
sjerstakri járnbrautarlest, og lijelt til
Hamar. En undir eins og hún var
flúin tilkynnir Vidkun Quisling
majór, og fyrverandi hermálaráð-
herra, að liann hafi myndað nýja
stjórn „nasjonal regjering“, sem
skipuð sje nasistmn eingöngu. Sumir
af ráðherrum þessarar stjórnar voru
„teknir traustataki“, þ. e. gerðir að
ráðherrum án þess að minst væri á
það við þá, svo sem Jonas Lie, sem
neitaði að taka sæti í þessari ^stjórn,
en varð þó „politiminister" í stjórn
þeirri, sem mynduð var í Noregi 25.
september í fyrrahaust, er völdin
voru tekin af framkvæmdaráðinu.
í Danmörku Ijetu Þjóðverjar stjórn-
ina sitja áfram óbreytta, þá sem
fyrir voru, en bættu við 3 „consult-
ativum" ráðlierrum fyrir andstöðu-
flokkana þrjá. En eins og kunnugt
er, þurftu þeir að hafa þar ýms
mannaskifti og varð hið aldna göf-
ugmenni, sagnfræðingurinn P. Munch
utanríkisráðherra og Þjóðabandalags-
höfðingi fyrsta fórnarlambið á altari
nasismans í Danmörku, en annar
maður, Erik Scavenius, sem að vísu
taldist til sama 'flokks, eftirmaður
hans, og gaf út einskonar hyllingar-
boðskap til nasistastefnunnar, er
liann hafði tekið við embætti.
Norska stjórnin, sem eingöngu var
skipuð jafnaðarmönnum, gerði einnig
lika breytingu, þ. e. að segja hin
löglega norska stjórn, en nú voru
orðnar tvær stjórnir í Noregi. Stjórn
Nygardsvold bætti við sig þremur
mönnum: frá hægriflokknum gekk
í hana Ivar Lykke, frá vinstrimönn-
um J. L. Mowinckel og frá bænda-
flokknum Sundby. Þar með voru
þjóðstjórnir komnar í bæði löndin.
Þetta gerðist 10. apríl. Var norska
stjórnin þá stödd í Elverum, en flýði
þangað vegna þess, að Þjóðverjar
höfðu mjög nálgast þann stað, sein
stjórnin hafði í fyrstu ætlað að
dvelja á, sem sje Hamar.
Þennan dag bárust ýmsar fregnir
til Noregs, um sjóorustu, sem stæði
á Atlantshafi alla leið frá Narvik
og suður að Hjaltlandi. Mjög reyndist
þetta orðum aukið, en í Narvik urðu
þó mikil vopnaviðskifti milli enskra
og norskra lierskipa og þýskra lier-
skipa og flugvjela. Ennfremur rjeðst
þýsk flugvjelasveit á ensk herskip
fyrir utan Bergen og vann þeiin
allmikið tjón.
í Osló varð uppnám um þetta
leyti. Sú frjett hafði borist, að loft-
árás væri yfirvofandi, og að fólkinu
væri best að flýja borgina sem allra
fyrst. Sú loftárás er ekki komin enn-
þá, en hinsvegar bar fregnin þann
árangur, að fólk hópaðist heiman
frá sjer á járnbrautarstöðvar og
símastöðvar og bifreiða. Öll sam-
göngutæki gerfyltust á svipstundu
og skiluðu fólkinu áleiðis eða alla
leið á þann stað, sem beðið var um.
Margir fóru upp í skógana í Nord-
marka fyrir ofan Osló. En flestir
þeirra áttu þar ekki i neitt hús að
venda, og liöfðu í fátinu gleymt að
taka með sjer mat og viðleguútbún-
að. Margt af þessu fólki varð að
hýrast úti í snjónum í Norðmerkur-
skógi alla nóttina, kalt og matar-
laust, því að þó að það hefði viljað
komast heim aftur, þegar mestur var
af því móðurinn, voru engin sam-
göngutæki til að flytja það. Daginn
eftir gerði svo Rauði Krossinn og
öitnur fjelög út leiðangur með mat
upp i skógana. Voru þar kynt bál
og stórir grautarpottar settir yfir.
Þó að grauturinn væri ekki nema
venjulegur liafra- og grjónagrautur,
með mjólk af skornum skamti, er
það áreiðanlegt, að flest fólkið hefir
sjaldan á æfi sinni borðað mat, sem
það*hefir orðið fegnara. Því að bæði
var það, að maginn var orðinn tóm-
ur og að sjóðheitur grauturinn tók
hrollinn úr fólkinu.
Þessi dagur má heita dagur fáts-
ins. En 11. apfíl, daginn eftir, her
það helst til tiðinda, að fjöldi skipa
Frh. á bls. 7.