Fálkinn - 31.10.1941, Qupperneq 3

F Á L K I N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjóri: Skúli Skúlason.
Framkv.sljóri: Svavar Hjaltested
Skrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Sími 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6.
Blaðið kemur út hvern föstudag.
Allar áskriftir greiðist fyrirfram.
Auglýsingaverð: 30 aura millim.
HERBERTSprent.
Skraðdaraþankar.
Það er verið að tala um, að
maður eigi að elska friðinn. Og
nieð þjóðum, sem ekki eru virkar
sjálfar í harmsögunni miklu, sem
nú er að gerast, heyrist þess oftar
minst nú en ella, hve nauðsynlegt
það sje að elska friðinn og hata
ófriðinn. Stór orð og fordœmandi
notum við uni þá, sem leitt lial'a
bölið mikla yfir heiminn, sterklega
fordæmum við þá, sem fórna jjegn-
um sínum til þess að vinna sjer
völd.
En í aðra ryndina erum við ekki
eins nliktir fjendur ófriðarins og
vjer þykjumst vera. Að minsta kosti
verjum við miklum tíma lil þess að
tala um ófriðinn, til þess að segja
dóma á ófriðnum, til jiess að rífast
um, hverjir sjeu sekir og hvérjir
berjist fyrir rjettlætinu. Og sumir
ræða þessi mál með svo miklu
kappi, að það er því líkast sem
j)eir áliti, aö úrslit ófriðarins verði
undir því komin, hvort lieir hafi
betur eða ver i viðræðunni við
hinii, sem heldur öðru máli fram.
í innanlandsmálum berjumst við
ekki með vopnum, brýnum ekki
stál og lietlum ekki btóði. Við er-
um i orði kveðnu sanunála um, að
við sjeum lítil j>jóð og okkar tilvera
sem sjálfstæð l>jóð, sje eins og blakt-
andi skar, sem deyi, ef hvassviðri
. riá tit þess. Þetta skar má ekki
verða fyrir misvindi, það verður
að hafa skjól. Það er þjóðarinnar
sjálfrar að reyna að skýla þvi. Að
minsta kosti stendur það engum
nær en henni.
Eij gerir þjóðin það? Eru ekki
öþarfa misvindi látin koma nærri
þessu skari? Því er fljótsvarað. Við
gætum illa skyldunnar við sjálf-
stæðið. Við förurn að minsta kosti
ógætilega. Og þó höfum við reynsl-
una fyrir okkur. Það voru misvindi
borgarastyrjaldar, sem forðum konni
íslensku sjálfstæði fyrir kattarnef.
Það er hægt að tieyja borgarastyrj-
öld án þess að eiga byssur og sverð.
Eitt ógætilegt orð getur orðið ís-
lenskti sjálfstæði að falíi og inn-
byrðis sundrung veikir ávalt sjálf-
stæði vert út á við, en styrkir þa'ð
aldrei.
Við höfum eftir margra ára kreppu
lifað öld Midasargúlls í þessu lanili.
Það flóð virðist i fljótu bragði hala
orðið til þess, að gera alla óánægð-
ari en áður, æsa alla upp í frekari
kröfur en áður og ala upp tijá þjóð-
inni þá hugsun, að hún liafi minni
skyldur við sjálfa sig en áður. í
sannteika erum við andvaralaus
þjóð og mikið má sú forsjón vera
sterk, sem sjer oss farborða, ef við
reynum ekki að hjálpa henni betur
hjer eftir en hingað til.
Heilbrigt líf.
Tímarít, sem allir eiga að lesa.
Það væri synd að segja, að mikið
liafi verið gert að því, að fræða
almenning um heilsufræðileg efni í
þessu landi, jafnmikið og þó er
prentað af allskonar lesmáli.” —
Fræðsla um' „liyggindi, sem í hag
koma“, hefir löngum viljað verða
útundan. Það er eins og eitt sje
nauðsynlegast: stjórnmálaþref og
stagl, ,sem jórtrað er frá eitífð til
eilifðar.
Ef almenningur vildi láta sjer
skiljast, að fræðslan um varðveislu
heilsunnar á að skipa öndvegissæti
allra þeirra hygginda, sem í hag
koma, þá mundu það sannarlega
þykja gleðitíðindi að lijer á landi
er farið að koma út tímarit, sem
fjallar um lieilsufræði. Það efni
hefir sannarlega ekki átt upp á há-
borðið liingað til. Að vísu birtast
endrum og eins í tímaritum grein-
ar um lieilsufræðileg efni, en þau
vilja týnast innan um hitt, sem
fyrirferðarmeira er. Og í blöðunum
sjest næsta lítið af fræðandi grein-
uiii unV heilsuvernd. En þá sjaldan
eitthvað sjest af þvi tæi, þá er það
oftasl skammstöfun á nafni dr.
Gtinnlaugs Claessen, sem undir
stendur. Hann hefir reynst árvakr-
asfur atlra ístenskra lækna nútímans
um það, að miðla íslenskum lesend-
um alþýðlegum fróðleik um heilsu-
lræðileg efni og hann er þeim
rithöfundarkostum búinn, að fólk
les með athygli það, sem hann
skrifar.
Það er þvi verulegur fengur, að
liann skuli liafa orðið lil þess að
taka að sjer útgáfu alþýðíegs rits
um heilbrigðismát. Tímarit þetta,
sem nú liefir lokið 1. árgangi sínum,
heitir „Heilbrigt líf“ og útgefandi
þess er Rauði Kross íslands, sem
starfar af mikluni ötulleik, þó að
litlum efnum hafi yfir að ráða enn
sem komið er, þangað til fjötdinn
skipar sjer um þessa merkilegu þjóð-
þrifastofnun.
Það er í skemstu máli um Heil-
brigt líf að segja, að þar er liver
ritgerðin annari betri. í fyrra heft-
inu er grein um Henri Dunant,
stofnanda Rauða Krossins, eftir
Jakob Kristinsson, ritgerð eftir
Gunnlaífg Einarsson tækni um „Bað-
siði fyrr og nú“ — en Gunnlaugur
ei frumkvöðull þess, að farið er
að nota hina miklu heilsulind Finna,
baðstofuböðin, hjer á landi. Næst
er grein eftir Jóliann Sæmundsson
um Offitu, þar sem skýrðar eru or-
sakirnar til þess, að fólk fitnar
meir en góðu liófi gegnir, og gefur
höfundur leiðbeiningar um, hvernig
haga beri mataræði til þess að verj-
ast offitunni. Næst segir dr. Ctaessen
frá íslensku heilsufari og leggur þar
til grundvallar lieilbrigðisskýrslur
landlæknis fyrir árið 1938. Er þar
samankominn margskonar fróðleik-
ur, sein þjóðina alla skiftir iniklu
máli. Dr. Júlíus Sigurjónsson ritar
um „Heilsuverndarstarfsemi á veg-
um Rauða Krossins“ og af þeirri
Frh. á bls. U.
Churctaill kveður Rejfkjavík.
Meðal mgnda þeirra, sem undan-
farið hafa gengið blaða á ntilli um
allan hinn enskumældndi heim, er
sú, sem sjest hjer að ofan. Hún er
af Winston Churchill, er hann er
að sigla lit úr Reykjavíkurhöfn á
tundurspillinum, sem flutti hann
milli Hvalfjarðar og höfuðstaðarins,
að afstaðinni komu sinni hingað.
Gamli maðurinn cr með nýkveiktan
vindil í munninum og sýnir V-
rrúerki sitt með tveimur upprjettum
fingrum hægri handar. í baksýn
lil vinstri sjest Eimskipafjelagshúsið
og miðbærinn þar fyrir vestan.
En á neðri myndinni sjesl „Prince
of Wales“ hið nýjasta af bryndrek-
um Breta, skipið, sem flutti Churc-
hill vestur i haf til fundar við
Roosevelt og siðan hingað til lands
og til Englands. ,,Princ.e of Wales“
cr 35.000 tonn að stærð og er búið
Úntisiim nýjum tækjum, sem að svo
stöddu eru hernaðárleyndarmál. —
Fallbyssuturiiar skipsins eru hver um
sig með fjórttm í't þumliinga fall-
byssiim og á skipinu et'it fjórar
Walrus-flugvjelar og sjest ein þeirra
við skipshliðina. Áhöfnin á „Prince
of Wales” er 1500 manns.