Fálkinn - 17.04.1942, Blaðsíða 4

L
4 F A L K 1 N N
Hjá Gurkhunum f Nepal
Við rætur Himalayfjalla er lítið konungsríki, sem heitir
Nepal, einkennilegt land með risavöxnum fjallgörðum
og frumskógum. Þar eru birnir, leopardar, tígrisdýr,
nashyrningar og fílar og þar búa bestu hermenn heims-
ins, Gurkharnir. En Nepal er afskekt land og þangað
koma fáir.
"plNHVERNTÍMA á „tertier"-
tímabili jarðsögunnar kom
stærsta fellingin sem menn
-þekkja á jarðskorpuna, því að
j)á myndaðist Himalayafjallgarð-
urinn, sem er tvo þúsund kíló-
metrar á lengd og átta kíló-
metra hár.. Mannavegirnir yfir
þennan fjallgarð eru torfærir
og liggja um brött skörð. Við
rætur fjallgarðsins eru breiðir
og bugðóttir dalir, sem ný-
ir, lægri fjallgarðar greina
frá indverska láglendinu. Nált-
úran sjálf befir varið þessar
dalabygðir svo vel, að við höf-
um lítil kynni af þeim og fólk-
inu, sem þar byggir. Þarna inni
í fjöllunum er hæsti tindur
lieimsins, Mount Everest, 8802
metra bár og enn ósigraður af
mönnunum, og þar er fjöldi
annara tinda, sem enginn hefir
stígið fæti sínum á. Fyrir nokkr-
um árum bárust fregnir um,
að á jiessum slóðum hefðu sjest
spor eftir kynjadýr einhver,
sem menn vita ekki deili á.
Landið fyrir norðan fjallgarð
þenna, Tíbet, er viðfrægt, m. a.
fyrir það, að Evrópumönnum
hefir verið meinað að koma
þangað. En í suðui’hlíðum
Himalaya er annað land, Nepal,
sem einnig hefir verið lokað
hvíturn mönnum og er það enn.
Jafnvel erindrekar indversku
stjórnarinnar fá ekki að koma
þangað nema með sjerstöku
leyfi og er vörður látinn fylgja
þeim er þeir ferðast um land-
ið. Þó er ekki svo að slcilja, að
Iitið sje hornauga til Erópu-
manna þai’na og eigi þarf fylgd-
arlið til að verja líf aðkomu-
inanna. Hinsvegar er lífshætta
að ferðast um í Tíbet.
Það er undai-legt andstæðu-
land, þetta litla konungsríki.
Efri liluti þess er ségilegt fjall-
lendi en neðri hlutinn frum-
skógur með 3000 millimetra úr-
komu á ári og þar herjar mýra-
kalda átta mánuði af árinu.
Þetta æfagamla konungsríki
stendur Indlandi miklu framar
í allri menningu og síðustu
hundrað árin liefir því verið
stjórnað með „nýtísku“ fyrir-
komula,gi, þ. e. a. s. meira eða
minna einveldi, af allsráðandi
forsætisráðherrum.
Saga Nepals hverfur í myrk-
ur mörg hundrum árum fyrir
Krists fæðing. Vera má að land-
ið hafi verið bygt tugi þúsunda
af áruin, því að þjóðsögur
herma, að dalirnir milli fjall-
anna, sem nú eru frjósamasti
hluti landsins, liafi verið fullir
af vatni, og fellur j)etta saman
við reynslu vísindanna. I kenn-
ingurn prestanna og á vörum al-
jjýðunnar er þessum vötnum
fljettað inn í helgisagnii-nar og
lieita vötnin J)ar „tjörn orms-
ins“.
Kunnugt er að ýmsir jijóð-
flokkar liafa sest að i Nepal,
liver eftir annan, húið jiar um
hríð og síðan flúið fyrir nýjum
og voldugri landnemum. En á-
vall hafa orðið eftir einhverjar
leyfar af þjóðinni sem fyrir var.
Siðasta jjjóðflutningaaldan
flæddi yfir Nepal úr norðurátt.
Mongólskur þjóðflokkur, sem
líktist Japönum mjög í sjón,
ruddist inn í Tíbet norðanfrá,
en hvaðan hann er kominn i
fyrstu vita menn ekki. Með Jæss-
um þjóðflokki kemur nefnið
Gurkha, sem meðal annars er
frægt orðið af sögum Kiplings,
fyrst lil sögunnar. Það er mjög
að verðleikum, að Kipling hefir
vegsamað þennan þjóðflokk
J)ví að hann stendur hátt að
greind og menningu. Fjallaloft-
ið í Tíbet liefir kælt í honum
hlóðið forðum daga og forðað
honum frá úrættingu Indverj-
anna. lijá Gurkhum er athafna-
fýsnin ennjiá rik og jieii’ eru
dugandi og framtakssamir.
Fyrst urðu þeir frægir fyrir
Jiátttöku sína í indversku upp-
reisnarbaráttunni. Þeir sáu hvað
verða vildi og afrjeðu að veita
Bretum lið. Komu þeir eins og
skriða norðan úr fjöllunum og
„sepoyai’nir“ indversku stóðu
þeim ekki snúning, en flýðu úr
hverri orustu. Eftir það urðu
gurkharnir úrvalslið í her Breta
í Indlandi. Og hvarvetna liafa
þeir getið sjer orðstír, í styrj-
öldunum við Kurda, í heims-
styrjöldinni síðustu og víðar.
f einu tilliti sverja þeir sig
Jió í austurlandaættina: Nepal
hefir öldum saman verið víg-
völlur furstaætta, sem börðust
um völdin í landinu. Á fyrra
helmingi nítjándu aldar kvað
sjerstaklega mikið að Jiessum
horgarastyrjöldum, og þá voru
það tvær drotningar sem börð-
ust um völdin. Loks vai’ð yngri
drotningin hlutskarpari — Mah-
arani Laksmi Devi lijet liún.
Varð liún einvöld í landinu.
Við það lækifæri var íbúum
eins hæjarins hegnt með Jivi,
að skera nefið af þeim öllum
og hærinn heitir enn Jiann dag
í dag Naskpitur — Nefskor-
innabær.
Þegar hefndirnar eftir styrj-
öldina stóðu sem hæst og Laks-
mi drotning stóð í liallarglugg-
anum og horfði á lijóna sina
hálshöggva ýmsa „föðurlands-
svikara“ — atburðurinn er í
sögunni kallaður: Blóðbaðið í
Kot — har gest að .garði: ætt-
ingja forsætisráðherra drotn-
ingarinnar. Þessi ættingi, Jung
Bahadur — þjóðhetja Nepals
og einn af merkilegustu mönn-
um Asíu og gurkahermenn
lians skutu bráðlega loku fvrii’
allar innanlandserjur. Þetla var
um 1845.
Jung Bahadur stjórnaði land-
inu í þrjátiu ár með likum liætli
og siðaðir Evrópukonungar. Að
vísu sat konungsmynd í hásæt-
inu, duglitill og dáðlaus ræfill,
sem bókstaflega varði öllu lífi
'sínu til að láta myrða forsætis-
ráðlierra sinn, en enginn tók
liann alvarlega. Þó að konung-
ur ofsækti í sífellu Jung Balia-
dur Jiá varaðist hann að gera
nokkuð tí hluta konungsins til
hefnda, Jiví að samkvæmt lög-
um Nepals er konungurinn frið-
helgur og Jung vildi ekki brjóta
Jiau lög. Meðan konungurinn
var að leggja á ráðin um nýjar
morðtilraunir kom Jung á um-
bótum í landinu, bætti sam-
göngurnar, kom póstferðum á
og hreytti ’ gömlum ofbeldislög-
um í mannúðar átt.
Síðan Nepal misti Jiennan frá-
bæra stjórnanda og atorkumann
hefir landið að jafnaði átt því
láni að fagna að eiga dugandi
stjórnarforseta, og liafa þeir all-
ir verið af ætt Jungs Bahadurs.
í skugga þessara sljórnenda
hjarir konungsveldið að vísu
ennjiá, en út á við er Jiað aðeins
foi’sætisráðherrann, sem kemur
fram fyrir Jijóðarinnar hönd,
með allri þeirri rausn og prýði,
sem Jijóðvenjan krefst. Það leyn-
ir sjer ekki Jiegar litið er á ljós-
myndir af þessum stjórnarherr-
um, að þeir eru greindir menn
og þrekmiklir, og alveg lausír
við þan værðar- og lostasvip,
sem svo oft er á indversku furst-
unum.
1 landinu, sem sumpart er
fjalllendi og sumpart fen og
frumskógar hlýtur að vera erf-
itt um samgöngur. Enn í dag
eru elcki aðrir vegir i landinu
en mjóar götur í gömlum ár-
farvegum. Mennirnir eru sjálfir
hurðardýr — þeir hera afurð-
irnar á markaðinn og innfluttu
vöruna heim — jafnvel píanó
og dráltarvjelar verður að bera
og verður Jiá ekki komist
nema nokkur liundruð metra á
dag. En livað gerir það til? Ekk-
ert liggur á og einliverntima
kemst varningurinn leiðar sinn-
ar — og eins er um póstbrjefin.
Tollskoðunin er jafn frumleg og
alt annað og tollverðirnir stimpla
kvittunina fyrir greiddum tolli
á — handarbakið á viðtakand-
anum.
Uppi í f jallaskörðunum er lífs-
hætta að ferðasl. Sumir Evrópu-
menn, sem hefir gefist .færi á
að komast þangað, liafa skrifað
ægilegar Iýsingar á einsligunum,
sem þeir urðu að fara, utan í
hengiflugum eftir sleiþu og af-
sleppu grjóti. Þeir hafa farið á
kláf yfir liengiflug, með bundið
fyrir augun, svo að þeir þyrftu
ekki að horfa ofan i liyldýpið,
og klil'rað upp liamra á járngödd-
um, sem reknir voru inn i
bergið.
í Nepal lifa 24 mismunandi
kynstofnar og talar liver sína
tungu. Meðal þeirra eru leifarn-
ar af þjóðinni, sem rjeðu land-
inu áður en gurkharnir komu.
Lifir þetta fólk í fenjum frum-
skóganiia og það er i frásögur
færandi, að Jiað er orðið ónæmt
fyrir mýraköldunni (malaria).
En þessir óliku þjóðflokkar eru
svo dreifðir sitt á hvað um land-
ið, að víða skilur enginn mál
fólksins, sem ó lieima í næsta
þorpi. En þó giftisl Jietta rólk
hvað öðru. Það er til saga um
gurkha, sem hafði ráðist í ind-
verska hersveit. Hann kom með
konuna sína á vettvang og þau
töluðu sitt málið hvort. Löngu
síðar hitti gráhærður enskur liðs-
foringi þennan sama mann
heima í sveil hans uppi í fjöll-
um; liann var nú koinin á eft-
irlaun. Þau lijónin hjuggu sam-
an enn, en töluðu sitt málið
hvort eins og áður, og voru
samt hin ánægðustu með til-
veruna. Eða kanske einmitt Jiess-
vegna, mundi einhver segja.
Þó að gurkliarnir sjeu ann-
álaðir fyrir grimd sína og áræði
í orustum — þeir vilja helst
berjast í návígi og nota langa,
hogna sveðju, sem þeir kalla
khukrin — efu Jieir Iiinr lióg-
værustu í framgöngu. Um skap-
gerð svipar þeim allmikið til »
Evrópumanna. Þeir eru fremur
lágvaxnir, jarpir á liörund, glað-
lyndir og standa ekki að baki
fullþjálfuðum hermönnum hvítu
Jijóðanna. Nepal er friðsamt.
land en hermenskueðli Jijóðar-
innar verður Jió að fá útrás.
Þessvegna eru árlega 2000 ungir
nýliðar valdir úr og teknir í ind-
verska málaherinn, og hefir þelta
verið tíðkað æfalengi. Þegar Jieir
eru orðnir gamlir komast þeir
á eftirlaun og flytjast heim aft-
ur og njóta mikillar virðingar í
þjóðfélaginu. Þeir liafa með sjer
byssuna sína — og regnhlíf, það
eru einu evrópisku munirnir,
sem þeir kæra sig um að eiga.