Fálkinn - 30.03.1945, Side 5

F Á L K I N N
5
að ég væri ættstór maður, því að ég
hefði svo lítil eyru, hrokkið hár, og
hvitar hendur. Bað liann mig að
skoða sig sem föður sinn, meðan
ég væri í Tyrklandi, og sagðist líta
á mig sem son sinn. Hann fór með
mig eins og krakka og sendi mér
möndlur, ávexti og sætindi tuttugu
sinnum á dag/*
Þessi ástúðlegi bófi, sem beitti
pyndingum og eitri þegar svo bar
undir, sá þeim Byron fyrir vopn-
uðu fylgdarliði, og á leiðinni til
Grikklands fór Byron að skrifa
ferðasöguna, sem geymist í hinu
heimsfræga ljóðasafni „Chlld Har-
o!d.“
Iíomust þeir nú til Mesolongi og
þaðan — um Patras, Delfi og Þebu
— til Aþenu. Hann var hrifinn af
Attiku, en virðist ekki hafa orðið
fyrir miklum áhrifum af hinum
forngrísku minjum í Aþenu. „Ósköp
líkt ráðhúsinu," skrifar hann um
Parthenon-liofið.
Eftir þriggja mánaða dvöl í
Aþenu fóru þeir til Smyrna, og
þar lauk Byron við annan flokk-
inn af Childe Harold. Hobhause vini
lians fannst litið til um kvæðið.
En á leiðinni frá Smyrna til Istanbul
synti Byron yfir Hellusund, ásamt
enska lautinantinum Ekenliead.
Var hann montinn af því afreki
og kvað það lofsverðara en nokkurt
afrek i stjórnmálum, ljóðagerð eða
mælskulist.
Þeir félagar skildu í Istambul.
Fór Hobhouse til Englands en Byron
aftur til Grikklands og samdi þar
„Hints from Horace“ og „Curse of
Minerva“. En nú var lánardrotna
lians farið að lengja eftir honum og
hótuðu honum öllu illu ef hann kæmi
ekki heim. Kom hann til London i
júlí 1811, eftir tvegja ára útivist.
Sama árið dó móðir lians, án þess
að hann sæi liana áður.
Byron sýndi vini sínum, Dallas,
„Hints from Horace“ og var liann
mjög óánægður með verkið. „Er
þetta allur árangurinn af ferðinni ?“
Byron lét lítið yfir þvi en rétti
honum tvo fyrstu flokkana af „Cliilde
Harold“. Dallas sá þegar hvers
virði þeir voru og fór með þá til
útgefandans, Jolin Murray.
Ilinn 27. febrúar 1812 hélt hann
jómfrúarræðu sina í lávarðadeild-
inni; var hún gegn tillögu um að
dæma vefstólabrjótana í Nothing-
ham til dauða. Vakt ræðan atliygli.
Tveim dögum síðar komu tveir fyrstu
flokkarnir af „Childe Harold" út.
Kvæðin flugu út og komu sjö útgáfur
á einum mánuði. „Eg vaknaði einn
morguninn og fann að ég var orð-
inn frægur maður.“ skrifaði Byron
þá.
Fyrirfólkið í London opnaði allar
gáttir fyrir Byron, en fríðleiki hans
var þó ekki síður dáður en Ijóð-
list lians. Iíann varð gimsteinn
hvers samkvæmis og lenti nú í fjölda
ástamála —■ með lafði Caroline
L'amb, lafði Oxford, og, það virðist
vafalaust, með Augústu hálfsystur
sinni.
En jafnframt streymdu frá hon-
um Ijóðin, og fólk gleypti þau i
sig jafnharðan og þa komu út.
„The Waltz“ kom í apríl 1813, „The
Giaour“ í maí og „Tlie Bride of
Ábydos“ í desember. Næsta ár
komu út „The Corsair“, „Lará“ og
„Hebrew Melodies“.
í janúar 1815 kvæntist hann
Annabelle Lamb. Hafði hann beðið
hennar 1813 en fengið hryggbrot,
en í september 1814 trúlofuðust þau.
Þetta lijónaband er eitt af hinum
dularfullu fyrirbrigðum í lífi Byrons
— hann var ekki ástfanginn af
konunni, og þarna var ekki til
verulegs fjár að vinna. Hlaut ráða-
hagurinn að fara illa. í desember
fæddist þeim dóttir, sem skírð var
Augústa Ada; fimm vikum síðar
skildi lafði Byron við mann sinn
og kom aldrei aftur.
Það hefir verið deilt um ástæð-
urnar til hjónaskilnaðarins til þessa
dags, og hægt væri að skrifa heila
bók um málið, án þess að lesandinn
yrði nokkru nær. En einn greinilegur
árangur varð þó af þessu: ofsafeng-
in gremja almennings. Blöðin, flng-
ritahöfundar og almenningur réðst
heiftarlega á Byron. Gjaldþrota —.
því að hann taldi það undir virðingu
sinni að taka við fé af útgefanda
sinum — og hataður af öllum, nema
fáeium vinurn, svo sem Hobhouse,
var hann hralcinn úr landi. í apríl
1810 Iiélt liann i nýja ferð: Childe
Harold tók nú aftur upp pílagríms
göngu sína.
Hann tók laiul i Ostende i Belgiu
og hélt jiaðan til Genf; þar hitti
hann síðustu ástmey sína, Claire
Clairmont, sem hafði farið í ferða-
lag með Mary God'win hálfsystur
sinni, og elskliuga hennar, skáldinu
Shelley. Þó að skáldin tvö væru
gerólik að innræti og skoðun féll
vel á með þeim og þeir viðurkenndu
yfirburði hvors annars.
Hann réri um Genfarvatn með
Shelley, og orkti „Bandingjann í
Chillon“. í júlí lauk hann við þriðja
flokkinn af „Childe Harold“, samdi
fjöhla af styttri kvæðum og byrjaði
á „Manfred“. Þegar Shelley og Claire
hurfu til Englands í ágúst, fór
Byron í stutta ferð upp í Alpafjöll
með Hobhouse og síðan um Norður
Ítalíu og settist loks um kyrt i
Venezia. Lifði þar í glaum og gleði
en starfaði þó mikið, því að frá
þessuin tíma eru „Beppo“, „Mazeppa*
og fyrstu tveir flokkarnir af „Don
Juan“.
Claire Clairmont hafði eignast
dóttir, sem var skírð Allegra, 1817,
og þegar liún fór með Shelley til
Italíu árið eftir var Allegra send
til Byrons. Honum var nú kalt til
móðurinnar, en telpunni kom hann
fyrir í klaustri. Móðir liennar hafði
óskaði jiess að telpunni yrði komið
fyrir hjá fjölskyldu, einhversstaðar
þar, sem loftslag væri holt, og studdi
Shelley liað mál, en Byron skeytti
því engu. En því meiri varð harmur
lians er telpan dó, árið 1822.
Vorið 1819 kynntist Byron greifa-
frú Guiccioli. Hún var ung, en
gift sextugum manni. Gerðist hún
fylgikona Byrons í Venezia, og þeg-
ar hún fór með bónda sínum til
Ravenna, bað liún Byron um að
koma á eftir. Og frá Ravenna fylgdi
hann henni til Bologna, og fór með
lienni þaðan til La Mira, skammt frá
Venezia; bjuggu þau saman jiar og
hneyksluðu allt nágrennið þangað
til greifinn kom. Frúnni tókst að
jafna málið og fór með bónda sín-
um til Ravenna, en eftir nokkra
mánuði bað hún Byron að koma
til sín aftur! í júlí 1820 skarst í
odda. Páfinn leyfði hjónaskilnað en
frúin hvarf lieim til föður síns,
Garnba greifa.
Árið eftir, meðan liann var að
seiiija „Sardanapalus“ og „Cain“,
álti Byron þátt í undirbúningi sam-
særis gegn Austurríki ásamt ýms-
um úr Gambafjölskyldunni, en þetta
rann út í sandinn. Ekki var hægt
að koma fram lögum gegn Byron
útaf þessu, en Gambafjölskyldan
var bannfærð. En mikil veður stóðu
um „Cain‘. þegar bókin kom út í
Englandi, og réðust heittrúnaðar-
menn lieiftarlega á Byron.
Til eru tvær glöggar lýsingar á
Byron frá þesum tíma. Fornvinur
lians, skáldið Tliomas Moore, heim-
sótti liann í Venezia 1819 og skrifar,
að „hann sé orðin feitari á skrokk
og í andliti en áður var, og sé það
síðarnefnda til óprýði.“ En Shelley
sem lieimsótti liann í Ravenna 1821,
segir að „Byron hefir farið mikið
fram í öllu tilliti — í snilli, skap-
lyndi, siðferðishugsjónum, lieilbrigði
og gæfu. Samband lians við La
Guicioli hefir orðið honum til ómetan
lega mikils góðs. Hann berst mikið
á en þó ekki umfram efni....“
Undir árslokin fór Byron með
fylgikonu sinni til Pisa, og þar
var Shelley nágranni lians. Shelley
dáðist að skáldinu Byron, en Byron
að manninum Shelley. Ýmsir Eng-
lendingar voru þarna fleiri, svo
sem Leigh Hunt, sem Shelley liafði
boðið til sín. Var í ráði að liann
stofnaði tímarit með Byron.
Eftir dauða Shelley —< hann
druknaði 1822 — fluttust Byron
og Huntsfjölskyldurnar til Genua.
Tímarit þeirra, sem liét Liberal,
gekk illa, og útgefendunum kom illa
saman, en samt hélt Byron Hunt
uppi þangað til liann fór frá Genua
1823.
Byron fór nú aftur að vinna að
„Don Juan“, sem hann hafði lagt
til hliðar áður, og nú miðaði verk-
inu vel áfram.
Nú voru Grikkir farnir að berj-
ast gegn Tyrkjum fyrir frelsi sínu,
og Byron, sem brann af áhuga fyrir
því að hin forna menningarþjóð
yrði affur frjáls, gat ekki látið þetta
mál afskiftalaust. Ilann átti bréfa-
skilti við grisku frelsisnefndina í
London, sendi henni peninga af
mikilli rausn, og lagði sjálfur af
stað til Grikklands í júlí 1823.
Áræði hans, göfuglyndi. skarp-
skygni og nafn kveikti eldmóð í
grísku uppreisnarmönnunum — en
nú átti hann skamt eftir. Fáeinum
mánuðum eftir að liann sameinaðist
her Mavrcordato fursta við Mesolongi
bilaði heilsan, og 19. apríl barst sú
harmafregn uin endilangt Grikkland:
„Byron er dáinn!“
Þannig fór þessi einkennilegi, göf-
ugi hugsjónamaður, sem hafði farið
eins og vigahnöttur yfir endilanga
Evrópu. Ljóð lians höfðu farið eins
og eldur um sinu — aldrei hefir
skáld borið eins mikið úr býtum
í lifanda lífi og liann — og snilld
lians markaði tímamót i bókmennt-
um Evrópu. Ilugo, Lamartine, Heine
og Puslikin töldu liann meistara
sinn, og enn í dag vitnum við til
ritsnilldar lians og ádeilu. Mikil-
leikur hans liggur, eins og Scotts,
eigi síður í áhrifúm hans en í rit-
um hans sjálfum, og enginn gnæfir
hærra i bókmenntum Evrópu á
fyrra hluta 19. aldar en George
Gordon, Byron lávarður.
Vindla- og
Cigarettukveikjarar
— nokkrar tegundir, þar á meðal GLÓÐAR-kveikjarar. Það getur komið
sé mjög vel að eiga kveikjara. — Lögur á þá og tinnusteinar. —
Blýantur og kveikjari einn og sami hlutur
Sendum gegn póstkröfu.