Fálkinn - 12.11.1948, Page 5

FÁLKINN
5
Munkalýðveldið
á Atos-fjalli — Eftir dr. Paul Lemerle
JALLIÐ ATOS er ekki auð-
gengið. Fyrst verður maður
að fara í griska utanrikisráðu-
neytið og fá sérstakt leyfi til að
stiga þar fæti sínum. Og þegar
að fjallinu kemur verður mað-
ur að fá sérstakt vegabréf til
þess að fá að fara lengra. Síðan
verður maður að fá aðgöngu-
leyfi ábótans eða munkaráðs-
ins í hverju klaustri, sem mað-
ur kemur að, og gera þá hlið-
holla sér, en þeirri hollustu er
erfitt að ná og jafn auðvelt að
missa hana. En án þessa vel-
vilja er ekki hægt að sjá nema
það sem allir geta séð tilsýnd-
ar. Svo verður maður að sigr-
ast á ólund og andúð einstakl-
inga sem á vegi manns verða,
og á því að fæstir skilja það
sem maður segir, og á ýmisskon-
ar hjátrú og vera án allra þæg-
inda. Loks skal það tekið fram
að aðgangur er aðeins leyfður
fullorðnum karlmönnum,
„skeggjuðum“ 'stendur í reglun-
unum. Börn og kvenfólk og öll
kvenkyns dýr eru hannfærð á
þessum slóðum og hafa verið
Jiað í tíu aldir.
Auðveldast er að fara til Atos
sjóleiðis. Sé farið frá Saloniki
að kvöldi kemur maður til Atos
að morgni. Áhrifamikil sjón er
77/ hægri:
Minningardagur í Grikklandi. —
Grikldr liöfðu nýlega hátíða-
höld til minningar um þann dag
er Jjeir drógust inn í síðari
heimsstyrjöldina. Eftir mikla her
sýningu og minningarguðsþjón-
ustu í dómkijrkiunni í Aþenu,
var konungsfjölskyldan við-
stödd mikla lier- og skrautsýn-
ingu. — Myndin er tekin af
konungsfjölskyldunni við þetla
tækifæri. Frá vinstri: Páll kon-
ungur, Friðrikka drottning, her-
toginn af Aosta (frændi kon-
ungs) og börnin, Soffía, Kon-
stantín krónprins og lrena.
það, er maður nálgast Daphni
og sér svart fjallið ganga þver-
lmýpt fram í sjóinn. Þegar mað-
ur liefir sýnt lögreglunni vega-
bréf sitt og leigt sér asna ríður
maður af stað til Karyes, höf-
uðstaðarins. Áður en maður
nálgast þennan klausturbæ
verður maður að fara af baki,
því að það þykir ekki hlýða að
láta munkana í klaustrinu sjá
sig ríðandi. Vitanlega má mað-
ur ekki lieldur reykja á götunni
né syngja eða leika á hljóðfæri.
Þetta er mjög eyðileg gata, þar
sem ekki sést annað en skugg-
ar af munkum, sem forða sér í
skjól. Gesturinn er ömurlega
einmana.
UM fjallið eru engir vegir
og ekkert samgöngutæki nema
múlasninn. Ekkert rafmagn,
ekkerl sem minnir á veröld nú-
tímans, engin þægindi og ekk-
ert fólk nema þessir sex til sjö
þúsund munkar i klaustrunum.
Bvggingar, stofnanir, klæðaburð
ur, lifnaðarhættir — allt er
þetta með sama sniði og það
var fyrir mörg hundruð árum,
allt stendur kyrrt, svo að þetta
er eins og maður sé kominn í
lifandi forngripasafn. Jafnvel
timareikningurinn er frá bys-
antskri öld, timinn er talinn frá
sólaruppkomu. En annars er
hugtakið tími eiginlega ekki til
þarna. Og það er frekasta ó-
kurteisi að láta á sér sjá að
maður þurfi að flýta sér, þegar
maður er hjá þessum munkum,
sem liver dagurinn er öðrum
líkur hjá, eins og perlur á festi
og einhlína inn í eilifðina frá
morgni til kvölds.
í Karyes eru nokkrar versl-
anir, sem selja helstu nauðsynj-
ar. Það eru munkar sem reka
þær. Karyes er verslunarstaður
fyrir öll klaustrin. Og þar situr
landstjórinn. Hann hefir ekki
yfir neinu að segja nema sex
vopnuðum lögreglumönnum og
gerir ekki annað en láta sér
leiðast í stóra húsinu sem liann
á heima í, með vanhirtum garði
í kring.
KARYES er höfuðborg Atos-
lýðveldisins, sem telur sig vera
elsta lýðveldi í heimi. Af klaustr
unum tuttugu er eitt rússneskt,
eitt serhneskt, citt búlgarslct en
17 grísk. Nefnd skipuð tuttugu
munkum, einum frá hverju
klaustri, sem kosin er til eins
árs i senn, er einskonar þing
lýðveldisins. En úr þessum tutt-
ugu eru svo kosnir fimm menn
í framkvæmdastjórn — eins-
konar ráðuneyti — og nefnast
Jjeir „epitropar“ og liver ferða-
maður sem til Karyes kemur
verður að ganga á fund þeirra
þegar í stað. Fær hann þar um
ferðarleyfi hjá þeim og þegar
það er sýnt tekur dyravörslu-
munkurinn á móti gestinum og
tekur af honum stafinn hans,
ef nokkur er. Því að þarna má
enginn ganga með staf nema
ábótinn, — stafurinn er heið-
ursmerki. Síðan sýnir gesturinn
skilríki sín, og ef þau þykja
vera i lagi er manni boðið inn
í gestastofu klaustursins. Komi
maður síðdegis verður maður
að hiða lengi i stofunni, því að
munkarnir sofa miðdegisblund-
inn sinn. En komi maður að
morgni til, eftir morgunmess-
una er ekki ólílclegt að maður
fái að tala við ábótann undir
eins.
EF þú biður um að fá að sjá
bókasafnið eða skjalasöfnin er
reynt að fá þig ofan af því.
Skjalasöfnin, sem eru afar um-
fangsmikil og merkileg eru
geymd í læstum klefum, og
munkarnir koma þar nærri þvi
aldrei. Og þeir leita allra bragða
til að komast undan áleitni gest-
Frh. á bls. Í4.
v . ■ ' ' !
Síðan á 9. öld hafa sögur farið af Atos-fjalli í Grikk-
landi. Þá álwað Leo keisari klóki að fjallabúar skyldu
ekki háðir annarra lögum, og árið 875 var stofnað
klaustur í fjallinu, við Karyes. Nú eru klaustrin or.ðin
20. Þau hafa öll munkareglu St. Basiliusar og eru
undir grískri stjórn síðan 1923.