Fálkinn - 10.12.1948, Qupperneq 6

c
FÁLIINN
Vitið þér .. ?
að á flugröllunum verðm að
gera ráðstafanir gegn því að
fuglar fljúgi á kastljósin.
Fuglar sækja að sterku Ijósi
og fá ofbirtu í augun af því,
og til að hindra að þeir safnist
fyrir liósin og dragi úr birf-
unni er settnr krans af vírum,
eins og sjá má á myndinni. —
Nýjustu kastljós eru svo sterk
að þau sjást gegnum 300 metra
þykka þokubakka.
að olíubrák á sjó drepur fugla?
Á stríðsárunum varð þess
, vart hér á landi að ýmsir sjó-
fuglar drápust í stórum stíl,
vegna oliu, sem kom frá kaf-
skotnum skipum. Fiðrið kless-
ist saman, af olíunni og augun
blindast, svo að fuglinn getur
hvorki flogið né áttað sig, en
tærist upp smátt og smátt.
Hér sést æðarfugl, sem bjargað
hefir verið úr olíubrák. Iiann
er ekki fallegur á fiðrið.
ILLT EFTIRDÆMI.
Prestarnir í Skotlandi liafa sent
Attlee forsSetísraðherfa bréf, þar
sem þeir kvarta undan því, að El-
izabeth prinsessa fór á veðreiðar og
kom í leikhús og náttkjúbb þegar
hún var í París Með þessu liefir
hún gefið enskum æskulýð illt for-
dæmi, segja prestarnir, — og það
má hún ekki gera. Samanber: „Hvað
höfðingjarnir hafast að — hinir ætla
sér leyfist það,‘“ eins og Hallgrímur
Pétursson kvað forðum.
Dvergbrúðkaupið mikla
Þegar Lavinia og Þumalingur giftust
MORGUNINN sem Lavinia Warren
átti að giftast klæddi jnóðir henn-
ar hana, eins og hún væri brot-
hætt brúða. Pyrst kom hvitur sat-
instakkur með örsmáum ■ silfur-
spennum." Svo voru það sokkarnir,
allir með siikiútfluri óg silkiskór
með kn'ipplingarósettum og örsmá-
um perlum. Sjálfur kjóllinn var úr
hvitu silki með guðvef yfir og gat
staðið einn, eins og kappþeyttur
rómi. Vasaklúturinn var úr, knippl-
ingum. Iiún var nleð . demantafesti
um hálsinn, demanta um úlnliðina,
í eyrunum og hárinu. Og síðast
komu blómin. Stjörnuniyndaður
vöndur úr rósum og kamelium fyllti
fangið á Laviniu, og uin ennið var
krans úr appelsinubómum.
„Líttu nú á!“ sagði hióðir henn-
ar. „Þú ert ljómiand'i!“ Lavinia leit á
sig með velþóknún í speglinum og
var sammála. Þetta var fyrirmynd-
ar kjóll. Hún s'tóð' ög dáðist að
kjólfaldinum og knipplingakragan-
um. Henni fannst ótrúlegt að hún
skyldi fýrir fimm árum hafa getað
fórnað sér fyrir skóla'nn, aðeins 16
ára, sem kennari í þriðjá bekk i
Middlebro í Massáchusétts. Og nú
var hún 'hér, alsett rósum og dem-
öntum. Klukkan hálf tvö, hinn 10.
febriiar 1863, átti hún að giftást
Cliarlie. Hanri var ríkur og falleg-
ur. Hann elskaði Haná óstjórnlega
og var 91 sentimetri 'á liæð. Það
var kjörin hæð fyrir Láviníu, sem
var 76 sentimctrar.
Lavinía kallaði ástvin sinn Char-
les Sherwood Stratton, en veröldin
þekkti hann aðeins undir nafninu
Þumalingur hershöfðingi. Barnum
sirkuskonungur hafði. . skírt liann
því nafni. Hinn frægi Pliineas T.
T. Barnum hafði lieyrt, getið um
sveitadreng, sem ekki var stærri
fimm ára en hann hafði sjálfur ver-
ið þegar hann var 7 mánaða. Hann ,
liafði þá viðdvöl í Bridgeport i
Connecticut.
Milljónum manna fór á 'sömu leið
og Barnum í fyrsta skipti sem þær
sáu Þumaling: fólkið ætlaði ekki
trúa sínum eigin augum en vældi
af undrun. Þetta "var manne'skja i
smásjá.
Barnum neytti allra sinna aug-
lýsingaklækja til j>.ess að gera goð
úr þessum dverg. Hersliöfðinginn
féllst á það. Hann hafði eðlileg
svipbrigði og meðfædda löngun til
að sýna sig. Hánn elskaði að heyra
kvenfólkið æp'a af undrun þegar
hann kom fram á leiksviðið sem
Amor. Eftir fyrslu sex vikurnar
var allsstaðar húsfyllir ]>ar sem
hann var sýndur.
Um sama leytið sem Þumalingur
sýndi sig í Egyptian Hall í London
hélt frægúr málari, Bcnjamirí Hay-..
dori, sýningu í sfomu byggingunni.
„Þumlalingur hafði 12.000 gesti síð-
ustu v'iku — Benjamin Haydon 133
ö§ hálfari,“ skrifaði málarinn í dag-
bók sína. „Það er fásinna, brjálæði!
Ekki liafði ég trúað þessu um ensku
þjóðina.“ Svo skar Iiann sig á háls
og sálaðist. En Þuinalingsæðið i
Englandi sálaðist ekki. Polkar og
piparmyntur voru skírð Þumaling-
ur.. Victoria tók þvjvegis- á móti
honum í áheyrn og gaf honum blý-
antshylki úr guíli.
Árið 1845 rann litli skrautvagn-
inn hans með tveimur smáhestum
fyrir — þeir voru 86 sentimetrar á
bóginn niður Champs Elysées
i París. Smástrákur stýrði liestun-
um og arinar sat hjá honum í
þjónsbúningi, en sjálfur flatmagaði
,,géneralinn“ sig letilega í aftursæt-
inu og gulu silkifóðrinu og fitlaði
við gluggatjöldin. Hann gekk fyrir
Louis Philippe konung. Hann hafði
skemmt Englendingum með þvi að
leika Napoleon níikla, en nú
skemmti hann Frökkum með því að
sýna sig sem enskan hefðarmann
með einglirni fyrir augum.
Þumalingur hafði í fyrstu verið
leigður .Barnum fyrir ]>rjá dollara
á viku, en siðar varð hann með-
eigandi i fyrirtæki lians. Og siðar
sýndi hann sig einn. Þegar lvann
var 24 ára var hann orðinn flug-
ríkur. Hann átti veðhlaupahesta,
holl í Bridgeport og skemmtisnekkju.
Hann hafði þyngst talsvert og lengst
um 3 scntimetra og lét sér vaxa yf-
irskegg. Hann var fulljjroska að
öllu öðru le.vti en líkamsvéxtinum.
Og nú langaði hann til að -eignast
koríu.
Það var engin furða þóað hann
hrópaði í fyrsta skipti sém hann
sá Laviníu: ,,Mr. Barnurii, jjetta er
yndislegasti kvenmaðurinn sem ég
hefi nökkurn'tíma séð! Eg liugsa að
hún hafi verið sköpuð til j>ess að
vérða konan min.“
Lavinia Warren hafði haft eðli-
legan vöxt el'tir að hún fæddist, al-
veg eins og Charles Stratton. For-.
eldrar hennar höfðu eðlilegan vöxt,
svo að hún hafði alist upp meðal
risa. Ef þumalirigur hefði ekki
gert dvergana vinsæla mundi 'Lavin-
ía haf.a lifað alla sína ævi ,sem við-
'Uridur smájjorpsins. En nú frelsaði
; ,gerieralinn“ hana úr alögunum.
Hún fór að heiman til að sýna sig
á sýningabát á Mississippi. Og árið
1862 komst hún á liið svonefnda
„Ameriean Museum" Barnums. Það
var l>ar sem Þumalingur sá hana i
fyrsta sinn.
Þumalingur var ekki 'einn um
liituna. Hann átti keppinaut sem var
17 ára og 74 sentimetrar og gekk
undir nafninu ;,Cómmander Nutt“.
Hann elskaði lika Laviníu. Hún
liafði einu sinni gefið honum liring.
Hvorn átti hún að kjósa, „Com-
manderinn" eða „Generalinn?“ Eft-
ir að „Commanderinn“ hafði slegið
„Generalinn" niður með berum hnef
unum hélt Barnum samkvæmi og
bauð þessum þremur. Þumalingur
og Lavinía koniu fyrst. Nú sýndi
arskírteini sín og spurði hvort liún
vildi verða konan hans. Hún varð
orðlaus. Þetta kom svo óvænt, en
ef móðir hennar féllist á það ]>á . .
Það var vor og hiti brúðkaups-
daginn. Um tólfleytið var allur
Broadway alskipaður fólki frá
Níunda Stræti og að Union Square.
Lögrelguvörður varð að lialda fólk-
inu í skefjum. En samkvæmt „Iler-
ald“ var svo um eitt skeið, „að
armbönd kvenfólksins virtust ætla
að drepa lögregluna."
í kirkjunni voru milljónamæring-
ar og hefðárfólk. Þar var frú
Yanderbilt og Burnside liershöfð-
ingi og samskonar fólk var líka
■fyrii' utan kirkjuna. Allir höfðu
sama erindið að glápa á dvergana.
Loks komu þeir. Með Laviníu
gekk Minna systir hennar, „ minnsta
kona i heimi“. Nutt hafði nú
gleymt allri afbrýðissemi og gekk
með Þumaling.
Gestirnir stigu upp á kirkjubekk-
ina til að sjá betur. „Times“ skrif-
aði, að „margir voru þeir, sem
gleymdu að mannasiðir eru til.“
Það var á borgarastyrjaldarárun-
um sem Þumalingur og Lavinía
héldu brúðkaup sitt, og þjóðin var
i vanda stödd. En ekki varð það
séð á blöðunum daginn eftir. Frétt-
irnar frá vígstöðvunum komu á
öftustu blaðsíðu. Fólk flýtti sér að
Ijúka við þær fréttir til þess að
lesa skrána um brúðkaupsgjafir
dverganna. Tiffany liafði sent silf-
urliest og vagn, als'ettan rúbínum.
Guther hafði sent hermelínkápu, og
Barnum svissneska spiladós, hið
mesta þing.
Á Metropolitan Hotel hoppuðu
brúðhjónin upp á píanóið til að
heilsa gestunum, sem voru 2000. —
Árið 1869 fór ÞUmalingur og frú,
Minnie Warren og Nutt í heims-
ferðalag, sem stóð þrjú ár. Á þessu
ferðalagi kynnust þau fólki í Ástr-
alíu, Indlandi og Japan. Siðan sett-
ist Þumalingur að i Bandaríkjun-
um sem kaupsýslumaður. Hann
reykti stóra vindla ög sat frímúr-
arafnndi. Og dó úr slagi, 45 ára.
Eftir tveggja ára ekkjustand giftist
Lavinia aftur ungum ítölskum
dverg Primo Magrr greifa. Hann var
aldrei kallaður annað en „maður-
inn hénnar frú Þumalings".
Þumalingur hafði sóað aleigu
sinni. Ekkjan og maður he.nnar
urðu því að vinna fyrir sér. Hún
•för sýningarferðir og sýndi dverg-
óperu og lék eihþáttung í verstu
hafnarbæjunum. Þau komu fram á
, heimssýningum“ i dverjabæjum.
Sjötug var Lavinía orðin feit og
skrafgefin kerling Hún var í gljá-
andi, svörtum kjphlm og sagði frá
ellefu forsetunum sem hún liafði
tala.ð við, og að Lincoln hefði sagt
að hún væri lík konunni hans. Hún
átti stórar bækur með blaðaúrklipp-
um og sýndi sérstaklega eina úr
New York Tiines“, þar sem hún
var kölluð fegurðardrottning.
Hún dó 1919 og var graf-in í
Bridgeport við liðina á frægasta
dverg sögunnar, sem hafði legið
þar undir 12 metra hárri, italskri
marmarasúlu siðan 1883, en stytta
af honum sjálfum í fullri stærð efst
á súlunni. Á legstein Laviníu er
ekki annað letrað en þessi orð:
Konaii hans.
HEILINN RÆÐUR
segja læknarnir á
Miehael Reese-spítalanum. Þeir segja
að slæm matarlyst stafi alls ekki frá
maganum heldur sé liún imyndun að
kenna, eða réttara sagt að heilinn
ráði henni. Tilraunafólkið á spítal-
anúm var lálið svelta 12 tíma og
síðan látið þefa af ýinsum meðul-
um. Síðan var borin fram hesti mat-
ur, en enginn hafði list á honum,
og segja læknarnir að þetta stafi af
lyktinni, sem fólkið hafði í nefinu.
Með því að setja önnur lyktarefni
i matinn er hægt að bæta lystina.
Þumalingur liinni útvöldu lifsábyrgð matarlystinni