Fálkinn - 04.11.1949, Qupperneq 8

8
FÁLKINN
NÚ er miðdegismaturinn tilbú-
inn, amma! Sigríður, unga kon-
an leit inn i gættina á komp-
unni og liafði mikið að gera
eins og hún var vön. Það var
uóg að liugsa á heimilinu um
sláttinn. Húsmóðir á sveitabæ,
sem ekki hefir neina aðstoð,
verður að hafa allt tilbúið á til-
settum tíma, •— annars kemur
ólundarsvipur og hornaugu. —
Ekki svo að skilja að mað-
urinn hennar, hann Knútur,
væri neinn ólundarseggur, en
það var nú svona samt um
sláttinn þegar tíðin var góð.
Þá veitti ekki af að nota tím-
ann vel. Og Sigríður vissi það.
Maturinn var tilbúinn á réttu
mínútunni og hafði minnsti
króinn þó verið erfiður í dag.
En hún ætlaði að gera honum
til góða meðan fólkið væri að
snæða.
— Þökk fyrir, ég kem! Jór-
unn gamla, móðir Knúts, stóð
með erfiðismunum upp úr
djúpa stólnum í liorninu.
Gamlar og visnar hend-
urnar skulfu er hún studdi
þeim á stólbakið og litlu
hetra var það með hnén.
£f henni hefði ekki þótt
skömm að því mundi hún hafa
beðið um að gefa sér svolílinn
hita á slcál inn til sín, en liún
vildi nauðug láta liafa of mikið
fyrir sér. — Nóg hafði hún að
liugsa samt, veslingurinn hún
Sigríður! — Ó já, þegar mað-
ur var orðinn svona gamall var
maður öðrum til byrði. Og mað-
ur liafði alltaf á samviskunni
að manni væri ofaukið. Það
var eins og enginn þyrfti á
inanni að halda framar. Það
var þungur kross að bera —
ellin og vanmættið. Miklu betra
að fá að deyja meðan lcraftarn-
ir voru óþrotnir og maður gat
unnið fyrir mat sínum. Hana
Iiafði aldrei langað að þurfa að
liggja uppi á öðrum.
Hún náði í krókstafinn sinn
og staulaðist frám á gólfið. —
Já, hún var ekki á marga fiska
í dag. Hún hafði ekki verið
svona lasburða lengi. Það lá við
að slæi út i fyrir henni og svo var
brjóstverkurinn með allra versta
móti. — En kannske hún hresst
ist þegar hún fengi matinn. Það
mundu vera ketsnúðar í dag.
Hún þóttist finna það á lykt-
inni úr eldhúsinu. Já, ketsnúð-
ar, það var hægt að vinna á
þeim, fyrir vesæla tannleysingja.
Hún varð blátt áfram svöng þeg-
ar hún fann hlessaða matar-
lyktina. Sigríði var sýnt um mat
argerðina. Henni var sýnt um
allt, henni Sigriði, en hún hafði
allt of mikið að gera. Aumt að
þau skyldu ekki liafa efni á að
halda vinnukonu.
Ungu hjónin voru farin að
borða þegar Jórunn komst að
borðinu. — Æ nei, það var ó-
þarfi að vera að doka eftir
henni. Hún var ekki svo fljót
á sér, nú orðið. Henni miðaði
seint áfram inn langt eldhús-
gólfið. En hún þóttist mega
þakka fyrir meðan hún gæti
borið fyrir sig fæturna. Og svo
var það svo gaman að fá að
sitja með öðrum. Knútur sat á
hægri lilið henni á eldhúsbekkn
um eins og allt af áður.
Sigríður hafði tekið barnið í
fang sér og raulaði við það í sí-
fellu. Hún hafði haft skipti á
hnokkanum og nú var svo að
sjá sem hann ætlaði að sofna.
Jórunn beygði sig til þess að
horfa á barnið. Það var alltaf
svo gaman að horfa á lítil börn,
og svo var liann svo likur því
sem liann Knútur hafði verið
þegar liann var lítill.
— Hann er þreyttur, auming-
inn, sagði hún og gerði sér tæpi
tungu.
— Já, þú mátt ekki vekja
hann, amma, svaraði Sigríður
fljótt. Hún sneri sér frá gömlu
konunni og vildi liafa króann
sinn út af fyrir sig. Það var
ekki alltaf liægðarleikur að fá
hann til að sofna.
Jórunn andvarpaði og fann
að það var einskonar kuldi að
baki orðum ungu konunnar.
Hana sveið undan þessu í svip-
inn, en það er svo margt sem
undan sviður þegar maður er
orðinn gamall. Sá sem ungur var
gat ekki alllaf skilið að gamal-
mennin eru viðkvæm og finnst
svo oft að sér sé ofaukið. —
Hún spennti titrandi gamlar
greiparnar og hvíslaði borðbæn
ina sína áður en hún fór að
matast. Og nú fann hún aftur
að hún var orðin svöng. Já,
þeir voru freistandi ketsnúð-
arnir þarna á fatinu, í brúnni
sósu.
— Á ég að setja á diskinn
þinn mamma? Knútur tók fatið
og setti ketsnúð á diskinn henn-
ar. Hann vissi að hún var svo
skjálfhent.
— Já, maður er elcki nema
öðrum til ama í henni veröld!
— Æ, þegið þið nú. Barnið
getur ekki sofnað þegar þið er-
uð að rausa þetta! Sigríður
spratt upp, skálmaði nokkrum
sinnum fram og aftur um gólfið
og sussaði. En króinn var íarinn
að orga aftur. Kannske vildi
hann brjóstið. — Sigríður sett-
ist á rúmstokkinn, hneppti frá
sér og gaf lionum brjóst. Hann
boraði litlu fingrunum inn í
brjóstið og saug gráðugur. Og
tíminn leið. — Ketsnúðurinn
sem hún hafði lagt á diskinn
sinn lcólnaði, og sósan storkn-
aði. Það var svoddan ókyrrð í
Sigríði. Svo margt sem hún
þurfti að gera. — Á morgun var
fataþvottur og hún þurfti að
leggja í bleyti í dag.
Loksins sofnaði snáðinn. Hún
Iagði hann í rúmið og lagði
varlega ábreiðu yfir hann. -—
Guði sé lof, þá var loksins svo
lítið næði að fá. IJún settist aft-
ur við borðið og fór að matast.
En ókyrrðin var enn í lienni.
Það var eins og hnútur fyrir
brjóstinu á henni, sem liún gat
ekki losnað við; og það fór svo
í taugarnar á henni að lieyra
sötrið í Jórunni gömlu þegar
hún sleikti sósuria af hnífnum.
— Getur þú ekki notað gaff-
alinn eins og við? spurði hún ó-
notalega. •— Mér er andstyggð
að því að horfa á þetta.
Jórunn gamla svaraði ekki.
Það kom einhverskonar sárs-
aukavanmætti yfir hana, en hún
lagði auðsveip frá sér hnífinn
og fór að reyna að ná sósunni
með gafflinum. En nú var hún
enn skjálfhentari en áður og
missti kjötsnúðsbita i kjöltuna
á sér.
— Hjálpi mér — hvernig ég
fer að þessu, sagði hún. Hún
reyndi að ná í bitann, en nú
skalf hún svo að bæði bitinn og
gaffallinn duttu í gólfið.
— Uss! sagði Sigríður. — Eg
verð víst að fara að mata þig,
hvað líður, amma! Hún flýtli
sér og náði i gaffalinn og svo
þurrkaði liún slettuna af pilsi
gömlu konunnar.
— Já, það hefst ekki annað en
fyrirhöfnin af mér! Jórunn lagði
hendurnar í kjöltuna og nú gal
hún ekki borðað meira. Tár
rann niður kinnina á lienni og
hún óskaði að hún væri komin
aftur inn i kompuna sína. Mat-
arlystin var horfin. Og hún sem
hafði haft svo góða lyst á ket-
snúðum!
Sigríður svaraði ekki. Hún
fleygði liandklæðinu ólundarlega
frá sér og hugsaði til þess sem
lnin átti ógert. Hún var svo laf-
hrædd um að barnið mundi
vakna aftur áður en hún hefði
Jagl þvottinn i bleyti. —Og liún
liafði ætlað sér að baka köku
líka, svo að eitthvað yrði til
ineð kaffinu. Það voru öll ó-
sköpin, sem hún varð að koma
í verk.
KNÚTUR sagði ekki neitt held-
ur. En hann hugsaði um sitt.
Hann ætti víst að slá smárateig-
inn uppi í nýsléttunni úr því að
veðrið væri svona gott. Það var
ekki að vita hvort það liéldist
svona lengi. En liann var saml
að Iíta með vorkunnsemi til
móður sinnar öðru hverju, er
hún stóð upp frá borðinu og
staulaðist með stafinn sinn inn
í kompuna sína. Það leyndi sér
ekki að henni hnignaði dag frá
degi. Bara að hún legðist nú
ekki rúmföst á miðjum slætti,
hugsaði liann með sér. Nóg var
nú að Jiugsa samt, þó að ekki
þyrfti að stumra yfir lienni.
En það liafði verið ósvikið efni
i þeirri gömlu. Skyldi hún ekki
lafa á fótum enn um stund? —
Hann varð að vona það. — Og
liann liafði ekki tekið eftir tár-
inu sem hraut niður kinnina.
Jórunni gömlu varð tafsamt
að komast inn til sín þó ekki
væri það langt, en loks komst
hún aftur í djúpa stólinn sinn
í horninu. Það var hrollur i
henni og þó var sólskin úti. Ef
hún liefði ekki skammast sin
fyrir það þá hefði liún beðið
Knút að leggja i ofninn. En það
var bara ónæði og töf að því
líka. Þetla var allt svo erfitt.
Alltaf að vera að biðja og biðja,
og svo gat hún ekki gert nokk-
urt nýtilegt vik í staðinn. Ekki
nokkurn skapaðan hlut: —
Fyrst þegar maður var orðinn
gamall fann maður til fulls hve
fátækur maður var. Áður hafði
hún getað treyst sínum eigin
kröftuni. — 0, hún mundi hvern
ig hún hafði stritað og púlað
bérna á bænum þegar hún var
ung. Þá var allt eins og leikur.
Börnin voru þæg og döfnuðu
vel, og liún hafði átt góðan
mann. — Guð blessi liann Hall-
varð. Hann liafði nú legið í gröf-
inni i mörg ár. IJann fékk að
deyja meðan hann var í fullu
fjöri. Ilann slapp við að verða
eins og tuska og öðrum til byrði.
Jórunn andvarpaði þungan.
Hún gat ekki að því gert, en
tárin hrundu niður kinnarnar á
lienni. Ilún gat ekki annað en
hugsað til þess sem liafði gerst
yfir matnum. Þau skildu ekki
hvernig það var að vera gamall
$efurdu/ mttmma?