Fálkinn - 24.02.1950, Side 14

14
\
FÁLKINN
Maðurinn, sem móðgaði Svía. — Ýmsir munu minnast þess úr
dagblöðunum frá í nóvember, að öldungadeildarþingmaðurinn
Elmer Tliomas frá Oldahoma, sem var þái á ferð í ýmsum
Evrópulöndum ásamt fleiri þingmönnum, lét sér um munn fara
miður sæmileg ummæli og algerlega órökstudd um Svía, eftir
að hann hafði verið þar á ferð. Kvað hann þá setja allt sitt
traust til Ameríkugjafa, en að réttu lagi ættu þeir enga Mar-
shallhjálp skilið. Ummæli Elmers Thomas hafa vakið megna
gremju allra Evrópuþjóða, og ameríslc blöð hafa látið í Ijós,
að ekki sé ástæða til að taka þennan mann alvarlega. En sænslm
stjórnin hefir í tilefni af þessu níði Elmers Tliomas (sem ef-
laust hefði kostað hann þingsætið, ef hann hefði verið þing-
rnaður í Englandi) gefið út yfirlit um hjálparstarfsemi sína
erlendis, frá því á stríðsárunum til þessa dags, sem sýnir, að
Svíar liafa gefið miklu meira fé til alþjóðlegrar hjálparstarf-
semi (einkum Rauða Krossins), en allri Marshallhjálp til
þeirra nemur. — Myndin er telain af þessum seinheppna
sendimanni öldungadeildarinnar, er hann kom til Ítalíu og var
að heilsa Sforza utanríkisráðherra. Til vinstri sést annar öld-
ungadeildarmaður úr sendinefndinni.
líús til að blása út. — Þegar þetta hús, sem er úr gúmmí, er
lagt saman, er það ekki stærra eða þyngra en svo, að hægt er
að bera það á bakinu. En þegar á að nota það, er það blásið út
með venjulegri reiðhjólapumpu. Það er svo sterkt að það þolir
mestu óveður. Það er sérstaklega ætlað lil heimskautaferða,
og er bæði vatns- og loftþétt.
BRÉFASKIPTI ýmsir félagar hans hafi áhuga á að
Vernon R. Crowley, 17 Clarinda Park komast í samband við ungt fólk hér
East Dun Laoghaire Dublin, írland með bréfaskriftum. Þeir, sem áhuga
skrifar blaðinu og segir að hann og hafa á þessu, geta skrifað honum.
DREKKID E5ILS-0L
TANAMA.
Frh. af hls. 5.
Þeim var illilega skemmt yfir hin-
um undarlegu æruhugmyndum Jap-
anans og hlógu hátt að þessum her-
foringja, sem meira að segja var af
göfugum ættum, að hann skyldi
tæpa á því að gefa sig á vald frétta-
þjónustu okkar, til þess að komast
hjá að verða bendlaður við algenga
leikkonu. „Hann gerir sér ekki há-
ar hugmyndir um gáfnafar okkar,“
sagði húsbóndi minn, Oblomov
majór. Japönum stendur á miklu
að gefa okkur falskar upplýsingar.
En hvers vegna ekki að láta eins og
ékkert sé? Við gætum til dæmis beð-
ið Tanama að útvega okkur afrit af
hernaðaráætlunum kringum Port
Arthur og í Suður-Mandsjúríu. Það
væri gaman að kynna sér hvernig
hanaráðin eru, scm japönsku liers-
höfðingjarnir eru að brugga okkur.
Við getum gert ráð fyrir að fram-
kvæmdirnar verði þveröfugar við
upplýsingarnar, sem við fáum.“
Þetta var allra hesta tillaga, og
eftir að hafa talað fralh og aftur
um málið, kom okkur saman um
að gera þetta. Daginn eftir fór
Tanama frá St. Pétursborg. Þetta
var sumarið 1902 og við vorum
önnum kafnir við undirbúning styrj-
aldarinnar, sem virtist vera óhjá-
kvæmileg. Við gleymdum Tanama.
En einn góðan veðurdag í desem-
ber kom böggull í stjórnarpóstinum
frá hermálafulltrúa okkar í Tokíó.
Þar voru sundurliðaðar áætlanir um
japanska árás við Port Arthur og
sýnt hvar liðið skyldi sett á land
og hvernig þvi skipt.
Við athuguðum áætlanirnar ítar-
lega. Þarna kom ýmislegt fram, sem
við urðum forviða á. Allt var gert
af hinni mestu nákvæmni. „Japanar
eru nákvæmir, líka þegar þeir búa
til falskar áætlanir eins og þessa.“
sagði Oblomov majór.
„Það er hugsanlegt að hún sé
rétt,“ sagði einn foringinn.
„Bull! Það cr augljóst að Japanar
reyna að láta svona falsáætlanir iíta
eins sennilega út og hægt er.“
Þetta var skoðun flestra. Áætlan-
irnar voru lagðar í skjalasafnið og
geymdar.
Sex mánuðum seinna, um mitt
sumarið 1903, fengum við nýjar á-
ætlanir úr sama stað og áður. Þær
voru jafn ítarlegar og nákvæmar.
Þessar áætlanir voru viðvíkjandi
hernaðaraðgerðum á sunnanverð-
um Mandsjúríuskaga og sókn til
Mukden. Áætlanirnar voru svo itar-
legar að samstarfsmenn minir fóru
að efast um að þær væru falskar.
Nokkrir foringjar sögðu að við yrð-
um að kynna okkur þessar áætlanir
ítarlega, til þess að geta gert nauð-
synlegar ráðstafanir, ef vera kynni
að þær væru réltar. En það hefði
þýtt að við hefðum orðið að ger-
breyta varnaráætlun okkar, og þcss
vegna voru þessi plögg líka Jögð í
skjalasafnið.
I desemberlok sama árið kom
þriðja sendingin. Það voru áætlanir
um sókn meðfram Yalufljóti. í þetta
skipti varð enginn tími til að rök-
ræða um hvort áætlanirnar væru
ekta eða ekki. Nokkrum dögum sið-
ar kom eftirtektarverð fregn frá
Tokíó, tilkynning sem virtist ótrú-
leg, en hermálafulltrúi okkar í Tolció
staðfesti: Tanama hafði verið stað-
inn að því að stela skjölum úr
hermálaráðuneytinu og hafði verið
tekinn af lífi fyrir njósnir.
Fyrst í stað datt okkur helst í
hug að telja þetta nýtt japanskt
klókindabragð. En allar upplýsing-
ar sem við fengum staðfestu að
þetta væri satt. Og nokkrum dög-
um síðar hvarf okkur siðasti vottur-
inn af efa. Öll heimsblöðin birtu
símskeyti um að einn af helstu ráð-
gjöfum keisarans hefði framið sjálfs-
morð er hann frétti um hin smán-
arlegu afdrif sonar síns.
Og í skjalasafni okkar voru á-
ætlanirnar að þremur japönskum
sóknum!
Dag og nótt unnum við af kappi
að því að endurskoða áætlanir okk-
ar með tilliti til upplýsinganna,
sem okkur höfðu borist. Svo hófst
stríðið í febrúar 1904, stríðið, sem
eigi aðeins olli byltingunni 1905
heldur ruddu líka brautina fyrir
byltingunni 1917.
I apríl hörfuðum við undan til
Chiuliencheng-stöðvanna við Yalu-
fljót. Þar var ein af stærstu orrust-
um veraldarsögunnar háð, 30. april
1904. Og í fyrsta sinn í sögunni
voru hvítir hermenn sigraðir af
gulum.
Við þekktum áætlanir Japana en
misstum samt fótfestu á allri víglin-
unni. Þar sem við settum herdeild
til að veita Japönum viðnám, voru
jafnan tvær japanskar herdeildir til
að taka á móti. Þar sem við höfðum
eitt stórskotavirki liöfðu Japanir
jafnan tvö. Orrustunni lauk með því
að her okkar var rekinn á flótta og
baksveitunum tortímt að fullu, vegna
vegna þess að vinstri fylkingararm-
ur tók skakka stefnu á undanhald-
inu. Hvers vegna tók hann skakka
stefnu? Eg var ekki í neinum vafa
um það, og hafi Tanama verið skot-
inn vissi afturgangan hans um það.
En það var of seint að breyta
áætluninni — og hún var byggð á
upplýsingum Tanama. Við vorum
sigraðir við Ilashan, við Mukden
við Port Arthur. f mannkynssögu
skólanna er sagt að við höfum tap-
að styrjöldinni vegna þess að ekki
var nema citt spor á Síberiujárn-
brautinni og ekki hafi verið hægt
að senda liðsauka og hergögn nógu
fljótt. Bull! Við liöfðum nóg af her-
mönnum — fleiri en Japanar. En
þeir voru aldrei þar, sem við þurft-
um á þeim að lialda.
Eg var sjálfur á vígstöðvunum,
og i desember 1904 heyrði ég nið-
urlagið á sögunni hjá japönskum
liðsforingja, sem hafði verið hand-
tekinn. Eg spurði hann um Tanama.
„Hann er mikil þjóðhetja," sagði
fanginn. „Keisarinn hefir sæmt hann
og fjölskyldu hans orðu hinnar ris-
andi sólar.“
„Hann var þá ekki tekinn af lifi?“
„Jú, hann var líflátinn fyrir njósn
ir og landráð. En fyrir nokkrum
mánuðum var sagt frá hvernig í
öllu lá. Hann hafði með hrifningu
tekið að sér að láta óvirða sigogtaka
sig af lífi svo að svikin við Rússa
yrðu fullkomin. Honum var mikill
heiður að því.“
„Og faðir hans?“
„Hann framdi vitanlega sjálfs-
morð. Honum var ekki minni heiður
að því.“
Svona iá þá i þessu. Svona töpuð-
um við japanska striðinu. En hvað
er liægt að gera gagnvart mönnum,
sem láta drepa sig eða fremja sjálfs-
morð til þess að gabba andstæð-
ingana?
Ttr Ttf ur itr ttr Ttf
SeyL SzjL